Tại Sao Chúa Giê-su Dạy 'Hãy Mau Mau Dàn Xếp Với Đối Phương' (Ma-thi-ơ 5:25)?
Trong Bài Giảng Trên Núi – hiến chương cho vương quốc thiên đàng và là phần giáo huấn nền tảng nhất của Chúa Cứu Thế Giê-su – chúng ta bắt gặp những lời dạy đảo lộn mọi tiêu chuẩn thế gian. Giữa những châm ngôn về phước lành, sự công chính, và tình yêu thương, có một câu nói đầy tính thực tiễn và khẩn cấp: “Hãy mau mau dàn xếp với đối phương ngươi, đang khi còn đi đường với người; kẻo đối phương nộp ngươi cho quan án, quan án giao ngươi cho thừa phát lại, mà ngươi phải bỏ tù” (Ma-thi-ơ 5:25, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Lời dạy này không chỉ là một lời khuyên khôn ngoan về mặt xã hội hay pháp lý, mà còn là một nguyên tắc thuộc linh sâu sắc, hé mở tấm lòng của Đức Chúa Trời về sự hòa giải và tự do khỏi mọi sự ràng buộc.
Để hiểu trọn vẹn Ma-thi-ơ 5:25, chúng ta phải đặt nó trong mạch văn từ câu 21 đến 26. Chúa Giê-su đang giải nghĩa và làm cho trọn luật pháp (câu 17). Ngài bắt đầu với điều răn “Chớ giết người” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:13). Tuy nhiên, Chúa không dừng ở hành động bên ngoài, Ngài đi sâu vào tận gốc rễ của tội lỗi – tấm lòng. “Còn ta phán cho các ngươi biết: Hễ ai giận anh em mình, thì đáng bị tội trước mặt quan án” (Ma-thi-ơ 5:22). Ở đây, từ “giận” trong nguyên bản Hy Lạp là “orgizō” (ὀργίζω), chỉ sự phẫn nộ kéo dài, sự căm giận có căn rễ trong lòng, khác với “thumos” (θυμός) là cơn nóng giận bộc phát. Chúa Giê-su cho thấy sự thù hận trong lòng cũng đáng bị phán xét như hành động giết người vậy.
Từ nguyên tắc đó, Ngài đưa ra hai minh họa thực tế về sự cấp bách của việc hòa giải:
- Trong mối quan hệ với Đức Chúa Trời (câu 23-24): Nếu đang dâng của lễ nơi bàn thờ mà nhớ ra anh em mình có điều gì nghịch cùng mình, hãy để của lễ đó, “đi trước giảng hòa với anh em”, rồi mới trở lại dâng của lễ. Việc thờ phượng Chúa bị gián đoạn bởi mối bất hòa chưa được giải quyết với anh em.
- Trong mối quan hệ với người lân cận (câu 25-26): Chính phân đoạn chúng ta đang nghiên cứu – hãy mau mau dàn xếp với đối phương.
Cả hai tình huống đều nhấn mạnh tính khẩn cấp (“đi trước”, “mau mau”) và tính chủ động (“giảng hòa”, “dàn xếp”). Đây không phải là tùy chọn, mà là mệnh lệnh cho sự tự do và sự thờ phượng chân thật.
Chúng ta hãy mổ xẻ từng cụm từ quan trọng trong câu Kinh Thánh này dưới ánh sáng của ngôn ngữ gốc và văn hóa thời bấy giờ:
- “Hãy mau mau dàn xếp”: Cụm “mau mau” trong Hy Lạp là “en tachei” (ἐν τάχει), có nghĩa là nhanh chóng, không chậm trễ, ngay lập tức. Động từ “dàn xếp” là “isthi eunōōn” (ἴσθι εὐνοῶν), từ gốc “eunoeō” có nghĩa là có thiện ý, thiện chí, sống hòa thuận. Hành động này đòi hỏi một tinh thần sẵn sàng nhường bước, tìm kiếm sự hòa thuận, chứ không chỉ là một thỏa thuận pháp lý lạnh lùng.
- “Đối phương” (Hy Lạp: “antidikos” - ἀντίδικος): Từ này trong bối cảnh pháp lý nghĩa là “đối thủ tại tòa”, “người kiện cáo”. Trong bối cảnh rộng hơn, đây có thể là bất kỳ ai đang có sự bất đồng, tranh cãi, hoặc oán giận với chúng ta. Hình ảnh “đang khi còn đi đường với người” nhấn mạnh cơ hội hiện tại, trước khi mọi việc đi đến chỗ không thể cứu vãn ở tòa án.
- “Quan án”, “thừa phát lại”, “bỏ tù”: Đây là một tiến trình pháp lý chặt chẽ. Quan án (kritēs - κριτής) xét xử, thừa phát lại (hypēretēs - ὑπηρέτης) thi hành án, và nhà tù là hậu quả cuối cùng. Chúa Giê-su dùng một hình ảnh rất cụ thể, dễ hiểu để minh họa cho một chân lý thuộc linh: sự thù hận, oán giận không được giải quyết sẽ dẫn đến sự giam cầm cho chính tâm linh chúng ta. Sự “bỏ tù” ở đây không chỉ là hình phạt thể xác, mà còn biểu tượng cho sự ràng buộc, nô lệ cho tội lỗi và mối quan hệ đổ vỡ.
Chúa kết luận: “Quả thật, ta nói cùng ngươi, ngươi trả ra đến đồng xu cuối cùng, thì mới ra khỏi đó được” (câu 26). Cụm “đồng xu cuối cùng” dịch từ “kodrantēn” (κοδράντην), một đơn vị tiền rất nhỏ. Ý nghĩa thật rõ ràng: một khi đã vào vòng xoáy của sự thù hận và báo thù (theo “luật pháp” của thế gian), bạn sẽ phải trả giá đến mức tối đa, không có lối thoát dễ dàng. Sự giam cầm thuộc linh là hoàn toàn.
Tại sao việc này lại quan trọng đến thế trong mắt Chúa? Bởi vì bản chất của Phúc Âm chính là sự hòa giải. Sứ đồ Phao-lô tuyên bố: “Ấy là Đức Chúa Trời đã nhờ Đấng Christ mà làm cho chúng ta hòa thuận lại với Ngài, và giao chức vụ hòa thuận lại cho chúng ta… Vì chúng ta làm chứng rằng Đức Chúa Trời đã nhờ Đấng Christ mà hòa thuận thế gian với Ngài, không kể tội lỗi cho loài người nữa, và đã phó đạo hòa thuận giao cho chúng ta” (2 Cô-rinh-tô 5:18-19).
Chúa Giê-su, Đấng Trung Bảo, đã “mau mau” từ thiên đàng xuống thế gian, chủ động dàn xếp mối quan hệ đổ vỡ giữa loài người tội lỗi và Đức Chúa Trời thánh khiết bằng chính huyết Ngài. Cho nên, khi một Cơ Đốc nhân chủ động đi hòa giải với người khác, họ đang bày tỏ và tham dự vào chính công việc của Đấng Christ. Họ đang trở nên “kẻ làm nên hòa bình” (Ma-thi-ơ 5:9) – những người con thật của Đức Chúa Trời.
Ngược lại, việc nuôi dưỡng sự oán giận, thù hận là nhượng bộ cho kẻ thù thuộc linh. Sứ đồ Phao-lô cảnh báo: “Chớ căm giận cho đến khi mặt trời lặn, cũng đừng cho ma quỉ nhân dịp” (Ê-phê-sô 4:26-27). Sự căm giận kéo dài (orgizō) chính là “dịp” (chỗ, cơ hội – topos - τόπος) mà ma quỷ chực chờ để xây thành lũy trong đời sống chúng ta, biến chúng ta thành tù nhân của chính cảm xúc độc hại ấy. Nhà tù của sự cay đắng là có thật và khủng khiếp hơn nhà tù thể xác.
Lời dạy của Chúa Giê-su không phải là lý thuyết suông, mà cần được áp dụng cách cụ thể, khẩn trương trong mọi mối quan hệ.
1. Trong Gia Đình: Đây là nơi dễ xảy ra xung đột và cũng là nơi cần sự hòa thuận nhất. Một lời nói thiếu suy nghĩ với vợ/chồng, sự bực bội với con cái, hay mối bất hòa với anh chị em… tất cả đều cần được “mau mau dàn xếp”. Đừng để mặt trời lặn trên sự giận dữ của bạn (Ê-phê-sô 4:26). Hãy chủ động xin lỗi, mở lời nói chuyện, dù bạn là người sai hay đúng. Mục tiêu không phải là “thắng” cuộc tranh cãi, mà là khôi phục mối tương giao (eunoeō – có thiện ý với nhau).
2. Trong Hội Thánh: Sự hiệp một của thân thể Đấng Christ là điều quý báu. Chúa dạy một quy trình rõ ràng trong Ma-thi-ơ 18:15-17 để giải quyết tội lỗi giữa các anh em. Nguyên tắc “mau mau” và “riêng với người đó” là then chốt. Việc nói xấu, thì thầm sau lưng, hoặc mang lòng oán giận lâu ngày chính là chất độc phá hủy sự hiệp một. Hãy để sự dàn xập diễn ra trước khi xung đột leo thang thành vụ kiện (theo nghĩa bóng hoặc nghĩa đen) làm tổn thương cả Hội Thánh.
3. Trong Xã Hội và Công Việc: Với hàng xóm, đồng nghiệp, đối tác… Cơ Đốc nhân được kêu gọi sống hòa thuận với mọi người. “Nếu có thể được, thì hãy hết sức mình mà hòa thuận với mọi người” (Rô-ma 12:18). “Nếu có thể được” thừa nhận rằng đôi khi đối phương không muốn hòa giải, nhưng phần chúng ta, chúng ta phải hết sức mình, chủ động và thiện chí. Điều này làm sáng danh Chúa và mở ra cơ hội chứng đạo.
4. Với Chính Mình và Với Đức Chúa Trời: Đôi khi “đối phương” lớn nhất là chính chúng ta – sự tự kết án, mặc cảm tội lỗi không được giải quyết với Chúa. Lời Chúa kêu gọi: Hãy mau mau đến với Chúa, dàn xếp mọi tội lỗi qua sự xưng nhận và nhận lấy sự tha thứ Ngài đã ban sẵn (1 Giăng 1:9). Chỉ khi được hòa thuận với Chúa, chúng ta mới có năng lực và khuôn mẫu để hòa thuận với người khác.
Lời dạy “Hãy mau mau dàn xếp với đối phương” của Chúa Giê-su trong Ma-thi-ơ 5:25 là một mệnh lệnh đầy yêu thương và khôn ngoan. Nó vạch trần sự nguy hiểm của tội giận dữ trong lòng và mở ra con đường tự do. Nó kết nối mối quan hệ với người và sự thờ phượng Chúa thành một thể thống nhất. Không thể thờ phượng Chúa cách chân thật khi lòng còn chứa sự bất hòa với anh em.
Lời kêu gọi “mau mau” nhắc nhở chúng ta về tính cấp bách của thời đại và sự ngắn ngủi của đời sống. Đừng để sự kiêu ngạo, tự ái, hay lười biếng giam hãm chúng ta trong “nhà tù” của những mối quan hệ đổ vỡ. Hãy noi gương Chúa Giê-su, Đấng đã chủ động hòa giải chúng ta với Đức Chúa Trời. Hôm nay, hãy xét lòng: Có “đối phương” nào bạn cần chủ động tìm đến để dàn xếp không? Có mối bất hòa nào đang cản trở sự thờ phượng và niềm vui của bạn trong Chúa không?
Sự hòa giải có thể khó khăn và đòi hỏi sự khiêm nhường, nhưng phần thưởng là sự tự do, bình an, và mối tương giao được phục hồi – những dấu hiệu quý báu của Vương Quốc Thiên Đàng đang hiện diện ngay trong đời sống chúng ta. “Phước cho những kẻ làm nên hòa bình, vì sẽ được gọi là con Đức Chúa Trời!” (Ma-thi-ơ 5:9).