Tại sao Chúa Giê-su nói với một kinh sư: “Ông không còn xa Nước Thiên Chúa đâu” (Mác 12:34)?

Trong hành trình chức vụ công khai của Chúa Giê-su, những cuộc đối thoại với các nhà lãnh đạo tôn giáo đương thời thường mang tính chất tra vấn, thử thách và đối đầu. Thế nhưng, giữa một loạt những cuộc tranh luận căng thẳng được ghi lại trong Mác đoạn 12, lại xuất hiện một cuộc trao đổi hiếm hoi đầy thiện chí và sự đồng thuận giữa Chúa với một kinh sư (thầy thông giáo). Kết thúc cuộc đối thoại, Chúa Giê-su tuyên bố: “Ngươi chẳng còn xa nước Đức Chúa Trời đâu” (Mác 12:34, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Lời tuyên bố này như một tia sáng, vừa mang tính khích lệ, vừa ẩn chứa một sự cảnh tỉnh sâu sắc. Tại sao Chúa lại phán như vậy? “Không còn xa” có nghĩa là gì? Và đây là lời khen ngợi hay một lời mời gọi cuối cùng để bước vào? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ phân tích bối cảnh, ngữ nghĩa, và thần học của câu nói quan trọng này, từ đó rút ra những bài học thiết thực cho đời sống đức tin của chúng ta ngày nay.

Để hiểu trọn vẹn lời của Chúa Giê-su, chúng ta phải đặt nó trong bối cảnh trực tiếp của Mác 12:28-34. Trước đó, Chúa Giê-su lần lượt đối mặt với những nhóm đối lập: người Pha-ri-si và đảng Hê-rốt về vấn đề nộp thuế (c.13-17), rồi người Sa-đu-sê về vấn đề sự sống lại (c.18-27). Trong bầu không khí đó, một kinh sư (grammateus - γραμματεύς) tiến đến. Khác với thái độ thù nghịch, Mác ghi nhận ông ta “nghe Chúa và người Sa-đu-sê cãi lẫy nhau, thấy Chúa đối đáp khôn ngoan, bèn đến gần hỏi” (c.28). Động cơ của ông dường như là sự tò mò tích cực và sự cảm phục trước sự khôn ngoan của Chúa.

Câu hỏi ông đặt ra là một câu hỏi kinh điển trong Do Thái giáo: “Trong các điều răn, điều nào là đầu nhất?” (c.28). Đây không phải là câu hỏi mới, nhưng là chủ đề cho các cuộc tranh luận thần học giữa các rabbi về việc tóm tắt 613 điều răn trong Torah (Ngũ Kinh) vào một nguyên lý nền tảng. Chúa Giê-su đáp lại không chút do dự bằng cách trích dẫn kinh điển Shema, lời tuyên xưng đức tin căn bản của Y-sơ-ra-ên: “Hỡi Y-sơ-ra-ên, hãy nghe: Chúa, Đức Chúa Trời chúng ta, là Chúa có một. Ngươi phải hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn, hết sức mà kính mến Chúa là Đức Chúa Trời ngươi.” (Mác 12:29-30, trích Phục truyền 6:4-5). Ngay lập tức, Chúa thêm vào một điều răn thứ hai, không tách rời điều thứ nhất: “Ngươi phải yêu kẻ lân cận như mình.” (c.31, trích Lê-vi ký 19:18). Chúa kết luận: “Chẳng có điều răn nào lớn hơn hai điều đó.”

Phản ứng của vị kinh sư này là then chốt. Ông không tranh cãi, mà hoàn toàn đồng ý và còn mở rộng ý của Chúa Giê-su: “Thưa thầy, thầy nói phải, hiệp lý, khi nói rằng Đức Chúa Trời có một và chẳng có Đấng nào khác; thật người ta phải hết lòng, hết trí, hết sức mà kính mến Đức Chúa Trời, và yêu kẻ lân cận như mình, ấy là hơn mọi của lễ thiêu và của lễ hi sinh.” (Mác 12:32-33).

Ở đây, chúng ta thấy một sự thấu hiểu thần học sâu sắc. Ông không chỉ lặp lại lời Chúa, mà còn thêm vào hai điểm quan trọng:

1. Xác nhận thuyết độc thần tuyệt đối: “Đức Chúa Trời có một và chẳng có Đấng nào khác.”
2. Đề cao bản chất của sự vâng phục bên trong hơn nghi lễ bên ngoài: Ông khẳng định tình yêu thương này “hơn mọi của lễ thiêu và của lễ hi sinh”. Nhận thức này vang vọng lời tiên tri Ô-sê 6:6 (“Vì ta ưa sự nhơn từ, chớ chẳng ưa của lễ; ta ưa sự nhìn biết Đức Chúa Trời hơn là của lễ thiêu”) và lời dạy của Sa-mu-ên (“Sự vâng lời tốt hơn của tế lễ” – I Sa-mu-ên 15:22). Ông nhìn thấy cốt lõi đạo đức và mối quan hệ của luật pháp, không chỉ là sự tuân thủ hình thức.

Thấy người ấy “trả lời có trí khôn” (c.34), Chúa Giê-su đáp lại: “Ngươi chẳng còn xa nước Đức Chúa Trời đâu.” Trong nguyên ngữ Hy Lạp, cụm từ là “ou makran ei apo tēs basileias tou Theou” (οὐ μακρὰν εἶ ἀπὸ τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ). Từ makran (μακρὰν) có nghĩa là “xa”, “cách khoảng xa”. Vậy, Chúa xác nhận ông đã ở trong phạm vi rất gần. Nhưng tại sao không phải là “ông đã ở trong” mà chỉ là “không còn xa”? Đây chính là tâm điểm cần khai triển.

1. Sự Gần Gũi về Nhận Thức và Tâm Thái: Vị kinh sư này đã có sự gần gũi đáng kể so với những người đồng nghiệp cứng lòng của mình.
- Ông hiểu đúng bản chất của Luật Pháp: Ông nắm được “trọng lượng” (weightier matters) của luật pháp là công lý, lòng thương xót và đức tin (Ma-thi-ơ 23:23). - Ông có thái độ đúng đắn: Ông đến với thái độ tôn trọng và chân thành tìm kiếm, không phải để gài bẫy. - Ông công nhận Chúa Giê-su: Ông gọi Chúa là “thầy” và công nhận lời dạy của Chúa là “phải, hiệp lý”.

2. Khoảng Cách Còn Lại: Từ Nhận Thức Đến Đức Tin Nơi Con Người
Đây là điểm then chốt. Ông đã rất gần, nhưng vẫn còn một bước quan trọng cuối cùng chưa bước qua. Ông có thể hiểu và tán thành giáo lý về tình yêu thương và bản chất của Đức Chúa Trời, nhưng ông chưa đặt đức tin nơi chính Con Người đang đối diện với mình – là Chúa Giê-su Christ, Đấng Mê-si, Đấng hiện thân của Nước Đức Chúa Trời. Trong Phúc Âm Mác, “Nước Đức Chúa Trời” không đơn thuần là một khái niệm đạo đức hay một vương quốc tương lai, mà đã “đã đến gần” (Mác 1:15) và hiện diện trong chính con người và chức vụ của Chúa Giê-su (Mác 4:11, 26; Lu-ca 17:21). Vào Nước Đức Chúa Trời đòi hỏi sự ăn năn và đức tin nơi Tin Lành (Mác 1:15). Vị kinh sư này, dù thông hiểu Kinh Thánh, vẫn chưa có bước quyết định này. Ông giống như người thanh niên giàu có (Mác 10:17-22) – giữ các điều răn từ thuở nhỏ, nhưng khi được mời gọi “hãy theo ta”, thì lại buồn rầu bỏ đi. “Không còn xa” là một lời khen, nhưng cũng là một lời mời gọi tha thiết cuối cùng: “Hãy bước thêm bước nữa! Hãy nhận biết Ta là ai!”

Lời tuyên bố này càng có ý nghĩa khi đặt trong toàn bộ sứ điệp của Chúa Giê-su dành cho giới lãnh đạo tôn giáo. Ngài từng quở trách nặng nề những người Pha-ri-si và kinh sư vì sự giả hình, nặng về hình thức mà bỏ qua điều quan trọng nhất của luật pháp (Ma-thi-ơ 23). Họ là những người “ngồi trên ghế Môi-se”, tưởng rằng mình rất gần Nước Trời, nhưng thực chất lại rất xa vì lòng họ xa cách Đức Chúa Trời (Ma-thi-ơ 15:8). Ngược lại, vị kinh sư này, với sự khiêm tốn và thấu hiểu, lại được Chúa xác nhận là rất gần. Điều này cho thấy tiêu chuẩn của Nước Đức Chúa Trời không phải là địa vị tôn giáo hay kiến thức kinh điển thuần túy, mà là một tấm lòng khao khát chân lý, yêu mến Đức Chúa Trời và thương xót người lân cận, và trên hết, là đức tin nơi Đấng Christ.

Câu chuyện này không chỉ là một ghi chép lịch sử, mà là một tấm gương phản chiếu nhiều trạng thái thuộc linh của chúng ta ngày nay.

1. Cảnh Tỉnh Cho Người “Rất Gần”: Có nhiều Cơ đốc nhân “trưởng lão”, nhà thần học, hay người am hiểu Kinh Thánh. Chúng ta có thể giống vị kinh sư: hiểu biết giáo lý sâu sắc, tán thành các nguyên tắc yêu thương, thậm chí có thể dạy dỗ người khác. Nhưng liệu chúng ta có đang dừng lại ở “sự hiểu biết” và “sự tán thành” mà chưa có mối quan hệ cá nhân sâu nhiệm, phó thác và đi theo Chúa Giê-su mỗi ngày? Lời Chúa nhắc nhở: “Hãy coi chừng, kẻo ngươi đã đến gần bên bờ mà không bước vào.”

2. Hy Vọng Cho Người Tìm Kiếm Chân Thành: Đối với những người đang tìm kiếm Chúa, có lòng khao khát chân lý và sống ngay lành, câu chuyện này là một nguồn khích lệ lớn. Đức Chúa Trời quý trọng một tấm lòng ngay thẳng (Thi thiên 51:17). Sự tìm kiếm chân thành của bạn không bao giờ là vô ích. Chúa Giê-su thấy và Ngài phán với bạn hôm nay: “Con không còn xa Nước Thiên Chúa đâu.” Hãy bước thêm bước quyết định: tin nhận Ngài là Chúa và Cứu Chúa của đời mình.

3. Bài Học Về Cốt Lõi Của Đạo: Câu chuyện nhắc chúng ta luôn kiểm tra lại trọng tâm của đời sống đức tin. Nó có đang xoay quanh tình yêu thương thực sự với Đức Chúa Trời (hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn, hết sức) và với người lân cận không? Hay nó đang sa vào những nghi thức, hình thức, tranh luận giáo lý khô khan mà thiếu đi tình yêu? “Sự trọn lành của luật pháp” chính là tình yêu thương (Rô-ma 13:10).

4. Cách Tiếp Cận Với Người Ngoài: Là người rao giảng Tin Lành, chúng ta học được từ Chúa Giê-su cách nhận ra và khích lệ những điểm tích cực, những sự hiểu biết đúng đắn nơi người chưa tin. Thay vì lên án ngay, hãy bắt đầu từ chỗ đồng thuận để dẫn dắt họ đến với chính Chúa Cứu Thế – bước cuối cùng và quan trọng nhất vào Nước Đức Chúa Trời.

Lời tuyên bố “Ông không còn xa Nước Thiên Chúa đâu” của Chúa Giê-su vang vọng qua nhiều thế kỷ, vừa ngọt ngào như lời khen, vừa nghiêm túc như một lời cảnh báo. Nó vinh danh sự hiểu biết chân chính và tấm lòng ngay thẳng, nhưng cũng chỉ ra rằng sự hiểu biết và thiện chí dù lớn đến đâu vẫn chưa đủ để vào Nước Trời. Cánh cửa vào Nước Đức Chúa Trời là chính Chúa Giê-su Christ (Giăng 10:9). Ngài là con đường, chân lý và sự sống (Giăng 14:6).

Vị kinh sư ấy cuối cùng đã bước qua ngưỡng cửa đó hay không? Kinh Thánh không ghi lại. Điều đó khiến câu chuyện càng mang tính cá nhân cho mỗi chúng ta. Chúng ta có thể đang ở vị trí rất gần. Chúng ta có kiến thức, có sự đồng thuận, có lòng nhiệt thành. Nhưng hôm nay, Chúa vẫn đang hỏi mỗi chúng ta: “Còn ngươi, ngươi có tin Ta là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống không? Ngươi có sẵn sàng từ bỏ chính mình, vác thập tự giá mình mà theo Ta không?” (xem Mác 8:29, 34). Đó là bước từ “không còn xa” vào đến “bên trong” Nước Thiên Chúa. Ước mong mỗi chúng ta không dừng lại ở khoảng cách gần đầy tiếc nuối, mà bước vào trong sự hiện diện đầy vinh quang của Vua chúng ta, bởi đức tin nơi Danh Ngài.