Bản chất tội lỗi là gì?

Trong hành trình đức tin, việc hiểu rõ bản chất thực sự của tội lỗi là nền tảng căn bản để chúng ta thấu hiểu ân điển cứu rỗi của Đức Chúa Trời qua Chúa Cứu Thế Giê-xu. Tội lỗi không đơn thuần là một danh sách những hành vi xấu; đó là một tình trạng, một thực tại thuộc linh xuyên suốt lịch sử loài người. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá bản chất của tội lỗi dưới ánh sáng của Lời Chúa, sử dụng nguyên ngữ Hê-bơ-rơ và Hy Lạp để làm rõ ý nghĩa, đồng thời đưa ra những ứng dụng thực tiễn cho đời sống tin kính.

Kinh Thánh định nghĩa tội lỗi qua nhiều góc độ, phơi bày chiều sâu và sự phức tạp của nó.

1. Tội là sự trật mục tiêu (Hamartia - ἁμαρτία): Đây là từ Hy Lạp phổ biến nhất chỉ về tội lỗi trong Tân Ước. Nghĩa đen của nó là "bắn trật đích" hoặc "không đạt được tiêu chuẩn". Điều này cho thấy tội lỗi, trước hết, là việc không đạt đến tiêu chuẩn vinh hiển, thánh khiết hoàn hảo của Đức Chúa Trời. Sứ đồ Phao-lô viết: "Vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời" (Rô-ma 3:23). Ở đây, "phạm tội" chính là hamartanō (động từ của hamartia), và "thiếu mất" (hysterountai) nhấn mạnh sự thiếu hụt, không đạt được.

2. Tội là sự vi phạm luật pháp (Anomia - ἀνομία & Parabasis - παράβασις): "Tội lỗi là sự trái luật pháp" (1 Giăng 3:4). Từ "trái luật pháp" trong nguyên ngữ là anomia, có nghĩa là "sự vô luật pháp", "sự phản loạn". Tội lỗi không chỉ là sai sót, mà là một thái độ nổi loạn chống lại uy quyền và luật lệ hoàn hảo của Đức Chúa Trời. Một từ khác, parabasis, nghĩa là "sự vượt qua lằn ranh", "sự vi phạm" một điều rõ ràng (Rô-ma 4:15).

3. Tội là sự bất chính (Adikia - ἀδικία): Tội lỗi còn được mô tả là sự bất chính, không công bình (adikia). Nó là bất cứ điều gì không phù hợp với bản tính công chính và ngay thẳng của Đức Chúa Trời (Rô-ma 1:18).

4. Từ ngữ Cựu Ước (Chatta'ah - חַטָּאָה & Pesha - פֶּשַׁע): Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ phổ biến chatta'ah cũng mang ý "trật mục tiêu". Một từ mạnh mẽ khác là pesha, nhấn mạnh đến sự phản nghịch có chủ ý, sự nổi loạn (Ê-sai 53:5, nói về Đấng Mê-si chịu thương khó vì "sự vi phạm [pesha] của dân ta").

Tội lỗi không có nguồn gốc từ Đức Chúa Trời. Nó bắt đầu từ sự kiêu ngạo và nổi loạn của satan (Ê-xê-chi-ên 28:15-17; Ê-sai 14:12-14) và sau đó xâm nhập vào thế giới loài người qua sự bất tuân của A-đam và Ê-va.

Sách Sáng-thế Ký chương 3 mô tả một cách sinh động sự sa ngã. Lời dụ dòn của con rắn: "Há Đức Chúa Trời có phán dặn các ngươi không được phép ăn trái các cây trong vườn sao?" (Sáng-thế Ký 3:1) đã khơi dậy sự nghi ngờ lời Chúa và đề cao ý muốn tự chủ của con người. Hành động "người nữ... hái trái cây mà ăn, rồi trao cho chồng đứng gần mình, chồng cũng ăn nữa" (câu 6) không đơn thuần là ăn một trái cấm. Đó là hành động của:
Sự không tin: Nghi ngờ lời và tâm ý tốt lành của Đức Chúa Trời.
Sự kiêu ngạo: Mong muốn "mở mắt ra", "biết điều thiện và điều ác" như Đức Chúa Trời.
Sự bất tuân công khai: Vượt qua ranh giới rõ ràng Ngài đã đặt ra.

Hậu quả tức thì là sự xa cách thuộc linh: họ sợ hãi, trốn tránh mặt Đức Chúa Trời (câu 8). Sứ đồ Phao-lô giải thích hệ quả thần học của sự sa ngã này: "Vậy, như bởi một người mà tội lỗi vào trong thế gian, lại bởi tội lỗi mà có sự chết, thì sự chết trải qua trên hết thảy mọi người như vậy, vì mọi người đều phạm tội..." (Rô-ma 5:12). A-đam với tư cách là đầu của nhân loại, đã đem cả một bản chất hư hoại (tội tổ tông) và tội lỗi cá nhân (tội riêng) vào cho con cháu mình.

Thần học Tin Lành phân biệt giữa "Tội" (sin - số ít) chỉ tình trạng hư hoại bẩm sinh, và "các tội" (sins - số nhiều) chỉ những hành vi, tư tưởng cụ thể phát xuất từ tình trạng đó.

1. Tình Trạng Tội Lỗi (Bản Ngã Hư Hoại): Đây là bản chất sa ngã mà mỗi người sinh ra đều mang trong mình. Tiên tri Đa-vít than thở: "Kìa, tôi sanh ra trong sự gian ác, Mẹ tôi đã hoài thai tôi trong tội lỗi" (Thi Thiên 51:5). Chúa Giê-xu phán: "Vả, bởi trong lòng mà ra những ác tưởng, những tội giết người, tà dâm, dâm dục, trộm cướp, làm chứng dối, và lộng ngôn" (Ma-thi-ơ 15:19). Trái tim (trong ngữ cảnh Kinh Thánh, chỉ cõi lòng, trung tâm của ý chí, tình cảm, lý trí) đã bị hư hoại và trở nên nguồn gốc của mọi điều xấu.

2. Hành Động Tội Lỗi (Biểu Hiện Cụ Thể): Tình trạng hư hoại bên trong biểu lộ ra ngoài qua tư tưởng, lời nói và việc làm. Kinh Thánh liệt kê rõ ràng những việc làm của xác thịt: "...các việc làm của xác thịt là rõ ràng lắm: ấy là gian dâm, ô uế, luông tuồng, thờ hình tượng, phù phép, thù oán, tranh đấu, ghen ghét, buồn giận, cãi lẫy, bất bình, bè đảng, ganh gổ, say sưa, mê ăn uống, cùng các sự khác giống như vậy..." (Ga-la-ti 5:19-21). Ngay cả những "tội thiếu sót" - không làm điều mình nên làm - cũng là tội (Gia-cơ 4:17).

Tiền công của tội lỗi là vô cùng đắt đỏ và hủy diệt.

1. Sự Chết: "Vì tiền công của tội lỗi là sự chết..." (Rô-ma 6:23a). Đây bao gồm:
Sự chết thuộc linh: Sự chia cách tức thì với Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 2:1).
Sự chết thuộc thể: Thân thể trở về bụi đất (Sáng-thế Ký 3:19).
Sự chết đời đời (Hồ lửa): Sự đoán phạt cuối cùng và vĩnh viễn (Khải Huyền 20:14-15).

2. Sự Nô Lệ: Con người trở nên tôi mọi cho tội lỗi. Chúa Giê-xu phán: "Quả thật, quả thật, ta nói cùng các ngươi, ai phạm tội lỗi là tôi mọi của tội lỗi" (Giăng 8:34). Ý chí con người bị trói buộc, không thể tự giải thoát khỏi quyền lực của tội.

3. Sự Hư Hoại Toàn Diện: Tội lỗi ảnh hưởng đến mọi phương diện: mối quan hệ với Chúa, với người khác, với chính mình và với thiên nhiên. Đất đai bị rủa sả (Sáng-thế Ký 3:17-18), và toàn thể tạo vật đều "bị sự hư không làm cho phục" (Rô-ma 8:20).

4. Sự Phán Xét và Thịnh Nộ của Đức Chúa Trời: Đức Chúa Trời thánh khiết không thể làm ngơ trước tội lỗi. "Vì cơn giận của Đức Chúa Trời từ trên trời tỏ ra nghịch cùng mọi sự không tin kính và mọi sự không công bình của những người dùng sự không công bình mà bắt hiếp lẽ thật" (Rô-ma 1:18).

Phần tươi sáng của Tin Lành là dù bản chất tội lỗi thật đen tối, Đức Chúa Trời đã ban giải pháp trọn vẹn. "Nhưng ơn của Đức Chúa Trời ban sự sống đời đời trong Đức Chúa Jêsus Christ, Chúa chúng ta" (Rô-ma 6:23b).

1. Chúa Giê-xu Christ, Chiên Con của Đức Chúa Trời: Giăng Báp-tít giới thiệu Chúa Giê-xu: "Kìa, Chiên Con của Đức Chúa Trời, là Đấng cất tội lỗi thế gian đi!" (Giăng 1:29). Trên thập tự giá, Ngài đã mang lấy tội lỗi của chúng ta, trở nên của lễ chuộc tội hoàn hảo. "Đức Chúa Jêsus... vì tội lỗi chúng ta chịu chết... và Ngài đã bị thương vì sự gian ác chúng ta" (1 Cô-rinh-tô 15:3; Ê-sai 53:5).

2. Sự Công Bình Thay Thế: Đây là trọng tâm của Phúc Âm. "Đức Chúa Trời đã làm cho Đấng vốn chẳng biết tội lỗi trở nên tội lỗi vì chúng ta, hầu cho chúng ta nhờ Đấng đó mà được trở nên sự công bình của Đức Chúa Trời" (2 Cô-rinh-tô 5:21). Chúa Giê-xu gánh lấy hậu quả và sự đoán phạt của tội lỗi chúng ta, để chúng ta được kể là công bình trước mặt Đức Chúa Trời.

3. Sự Sinh Lại và Đổi Mới: Khi một người tin nhận Chúa Giê-xu, họ không chỉ được tha tội, mà còn nhận lãnh một bản chất mới. "Vậy, nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới; những sự cũ đã qua đi, nầy mọi sự đều trở nên mới" (2 Cô-rinh-tô 5:17). Đức Thánh Linh ngự vào lòng, ban cho năng lực để chiến thắng quyền lực của tội lỗi (Rô-ma 8:9-11).

Hiểu về bản chất tội lỗi giúp chúng ta sống đắc thắng mỗi ngày.

1. Sống Trong Sự Nhận Biết Tội Lỗi Và Ân Điển: Chúng ta không nên coi thường tội lỗi, nhưng cũng không để nó kết tội chúng ta. Phao-lô nói: "Vả, tội lỗi không cai trị trên anh em đâu; vì anh em chẳng thuộc dưới luật pháp, mà thuộc dưới ân điển" (Rô-ma 6:14). Hãy thường xuyên xét lòng mình dưới ánh sáng Lời Chúa với thái độ khiêm nhường.

2. Thực Hành Sự Ăn Năn Tức Thì Và Thường Xuyên: Khi Đức Thánh Linh cáo trách, hãy lập tức xưng tội với Chúa. "Nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác" (1 Giăng 1:9). Đây không phải để tái lập sự cứu rỗi, nhưng để phục hồi mối tương giao.

3. Mang Lấy Khí Giới Của Đức Chúa Trời: Trận chiến thuộc linh là có thật. Hãy trang bị áo giáp của Đức Chúa Trời để có thể "đứng vững mà địch cùng mưu kế của ma quỉ" (Ê-phê-sô 6:11). Lời Chúa (gươm của Đức Thánh Linh) là vũ khí tấn công hiệu quả.

4. Bước Đi Theo Thánh Linh: Để không làm trọn những điều ham muốn của xác thịt, chìa khóa là sống tùng phục Đức Thánh Linh. "Hãy bước đi theo Thánh Linh, chớ hề làm trọn những điều ham muốn của xác thịt" (Ga-la-ti 5:16). Điều này thực hành qua sự cầu nguyện, suy gẫm Lời Chúa và vâng theo sự dẫn dắt của Ngài.

5. Sống Trong Cộng Đồng Hội Thánh: Đừng cô lập mình. Hãy có những người bạn thuộc linh có thể nhắc nhở, khích lệ và khiển trách trong tình yêu thương (Ga-la-ti 6:1-2). Sự cảm thông của các thánh đồ là phương thuốc mạnh mẽ.

Bản chất tội lỗi là sự trật mục tiêu, sự nổi loạn và tình trạng hư hoại thấm sâu vào nhân tính, dẫn đến sự chết và chia cách khỏi Đức Chúa Trời. Sự hiểu biết này không nhằm đẩy chúng ta vào tuyệt vọng, nhưng để chúng ta nhìn thấy sự vĩ đại của thập tự giá. Chính vì tội lỗi nghiêm trọng đến thế mà sự hy sinh của Chúa Giê-xu Christ mới trở nên quý giá vô ngần. Khi chúng ta thật lòng nhìn nhận tình trạng tuyệt vọng của mình và đặt đức tin trọn vẹn nơi Chiên Con của Đức Chúa Trời, chúng ta không chỉ được tha thứ, mà còn được ban cho sự sống mới, bản chất mới và hy vọng vinh quang. "Hỡi tội nhân, hãy nghĩ đến Chúa Cứu Thế, Đấng đã chịu đau đớn và chịu chết cho bạn!" Hãy sống mỗi ngày trong sự tự do khỏi ách nô lệ tội lỗi và trong sự biết ơn sâu xa về ân điển không thể diễn tả được của Đức Chúa Trời.