Tình yêu không dễ nổi giận có nghĩa là gì (1 Cô-rinh-tô 13:5)?

Trong bản giao hưởng tuyệt mỹ về agapē (tình yêu thương) của Sứ đồ Phao-lô tại 1 Cô-rinh-tô 13, có một nốt nhạc đầy thách thức nhưng lại là chìa khóa cho các mối quan hệ lành mạnh: “Tình yêu thương… chẳng dễ nổi giận” (1 Cô-rinh-tô 13:5, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Đối với các tín hữu tại Cô-rinh-tô – một Hội Thánh đầy chia rẽ, kiêu ngạo và tố tụng – và đối với chúng ta ngày nay, đây không chỉ là một đức tính mơ hồ. Đây là một lời gọi cụ thể để xét lại phản ứng cảm xúc bản năng nhất của con người: sự giận dữ. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá ý nghĩa thần học, ngữ nghĩa và thực tiễn của đặc tính quan trọng này trong tình yêu Cơ Đốc.

Chương 13 thư 1 Cô-rinh-tô không tồn tại độc lập. Nó được đặt giữa các giáo huấn về các ân tứ thuộc linh (chương 12) và sự ưu tiên cho sự gây dựng Hội Thánh (chương 14). Phao-lô chỉ ra rằng mọi ân tứ vĩ đại nhất – tiên tri, thông biến, đức tin, bố thí – đều trở nên vô nghĩa nếu thiếu đi agapē (câu 1-3). Tình yêu thương ở đây không phải là cảm xúc lãng mạn (eros) hay tình cảm tự nhiên (philia), mà là tình yêu có chủ ý, vị tha, được bày tỏ qua hành động, bắt nguồn từ chính bản tính của Đức Chúa Trời (xem 1 Giăng 4:8).

Trong danh sách 15 đặc tính của agapē từ câu 4 đến 7, “chẳng dễ nổi giận” đứng ở vị trí trung tâm, liên kết trực tiếp với các đức tính về sự kiên nhẫn và bao dung. Nó là mặt phủ định của “nhịn nhục” (câu 4) và là nền tảng cho “không chấp nhất sự dữ” (phần sau câu 5). Cấu trúc này cho thấy: tình yêu thương tạo ra một “vùng đệm cảm xúc” rộng lớn, nơi những sự xúc phạm, lỗi lầm hay hành vi gây thất vọng không thể dễ dàng kích hoạt phản ứng giận dữ bùng nổ.

Để hiểu sâu sắc, chúng ta cần quay về với nguyên văn Hy Lạp. Cụm “chẳng dễ nổi giận” là bản dịch của cụm từ ou paroxynetai (οὐ παροξύνεται).

• Paroxynetai là động từ ở thể thụ động, bắt nguồn từ danh từ paroxysmos (παροξυσμός), có nghĩa đen là “sự kích thích mạnh”, “sự châm chích”, hoặc “sự khích động đến mức bùng nổ”. Từ này được dùng trong Công vụ 15:39 để mô tả “sự bất đồòng… đến nỗi phân rẽ nhau” giữa Phao-lô và Ba-na-ba. Nó mang sắc thái của một sự kích động đột ngột, một phản ứng dữ dội và bộc phát.
• Tiền tố para- (bên cạnh) và oxys (nhọn, sắc) gợi ý về một cơn giận “sắc bén”, “nhọn hoắt”, có thể đâm thủng và làm tổn thương.

Vậy, agapē không bị kích động một cách dễ dàng đến mức bùng nổ giận dữ. Nó không có “cò giận” nhạy cảm. Điều này khác với việc khẳng định tình yêu thương không bao giờ nổi giận. Kinh Thánh công nhận có một sự giận dữ chính đáng (xem Ê-phê-sô 4:26: “Hãy giận, mà chớ phạm tội”). Tuy nhiên, từ Hy Lạp cho sự “giận” chính đáng đó thường là orgē (ὀργή) – một sự phẫn nộ có nguyên tắc, chậm rãi hơn, hướng về tội lỗi và sự bất công hơn là hướng về cá nhân. Paroxysmos thì thiên về phản ứng cá nhân, cảm xúc, bộc phát.

So sánh với các bản dịch hiện đại làm sáng tỏ thêm:

• Bản NIV (English): “[Love] is not easily angered.” (Không dễ dàng bị chọc giận)
• Bản ESV: “[Love] is not irritable.” (Không dễ cáu kỉnh)
• Bản Diễn Ý (BĐY): “Tình yêu không nóng nảy.”

Các bản dịch này đều tập trung vào đặc tính chậm và khó trong phản ứng giận dữ của tình yêu thương.

Đức tính “không dễ nổi giận” của tình yêu thương là sự phản chiếu bản tính của Đức Chúa Trời. Cựu Ước liên tục mô tả Đức Giê-hô-va là “Đức Chúa Trời nhịn nhục” (Xuất Ê-díp-tô Ký 34:6). Tiếng Hê-bơ-rơ “erek appayim” (אֶרֶךְ אַפַּיִם) có nghĩa đen là “dài [cơn] thịnh nộ” hay “chậm giận”. Ngài chịu đựng sự phản nghịch của dân Y-sơ-ra-ên cách lâu dài (Nê-hê-mi 9:17).

“Hãy chậm giận, có lòng thương xót, không vui sự gian ác.” (1 Cô-rinh-tô 13:5-6, phần ý tưởng tương đồng với Thi Thiên 103:8)

Chúa Giê-xu Christ là hiện thân hoàn hảo của tình yêu thương chậm giận. Ngài bị các môn đồ hiểu lầm, bị Phi-e-rơ chối bỏ, bị đám đông phản đối, và bị những kẻ thù nghịch sỉ nhục, thậm chí khi bị đóng đinh, Ngài cầu nguyện: “Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết mình làm điều gì” (Lu-ca 23:34). Sự nhẫn nại của Ngài với những yếu đuối của con người là vô song (xem Ma-thi-ơ 17:17, Mác 10:14).

Sống thiếu đặc tính này sẽ phá hoại các mối quan hệ và làm chứng của Cơ Đốc nhân. Nó biểu hiện qua:

• Sự nhạy cảm thái quá (Irritability): Dễ bực bội vì những điều nhỏ nhặt: tắc đường, một lời nói vô tình, việc nhà chưa xong.
• Sự bộc phát nóng nảy (Hot-temperedness): Phản ứng ngay lập tức bằng lời nói cay độc, thái độ lạnh nhạt, hoặc thậm chí hành động thô bạo. Châm ngôn 14:17 cảnh báo: “Kẻ hay giận làm sự điên cuồng”.
• Sự hờn giận, oán trách (Resentment): Nuôi dưỡng sự giận dữ trong lòng, để nó trở thành mối hận thù lạnh. Điều này trực tiếp chống lại mệnh lệnh “Chớ để mặt trời lặn mà cơn giận còn” (Ê-phê-sô 4:26).
• Tính đố kỵ và kiêu ngạo: Phao-lô liên kết sự giận dữ với các tội khác trong Ga-la-ti 5:19-20. Thường thì cơn giận bùng lên vì lòng tự ái bị tổn thương, vì ta không được đối xử theo cách ta cho là xứng đáng.

Làm thế nào để chúng ta nuôi dưỡng một tình yêu thương “không dễ nổi giận”?

1. Nhận Biết và Xưng Nhận: Bước đầu tiên là thành thật trước mặt Chúa về tính hay giận của mình (Gia-cơ 1:19-20). Hãy xin Chúa Thánh Linh soi sáng để thấy những “vùng nhạy cảm” dễ bị kích động trong lòng.

2. Tạo “Khoảng Dừng” Thuộc Linh: Trước khi phản ứng, tập thói quen dừng lại một vài giây. Hít thở sâu và hỏi: “Điều này có thực sự quan trọng trong cái nhìn đời đời không?” (Truyền đạo 7:9). Sự im lặng khôn ngoan có thể dập tắt cơn giận (Châm ngôn 17:27-28).

3. Tìm Kiếm Gốc Rễ, Không Chỉ Ngọn Cỏ: Thay vì chỉ tập trung vào hành vi của người kia, hãy tự hỏi: “Điều gì trong tôi đang bị đe dọa? Lòng kiêu ngạo, sự sợ hãi, hay nhu cầu kiểm soát của tôi?” Cơn giận thường là triệu chứng của một nhu cầu sâu xa hơn.

4. Thực Hành Sự Thông Cảm và Ân Điển: Cố gắng đặt mình vào vị trí người khác. Họ có thể đang mệt mỏi, đau đớn, hoặc chiến đấu với những vấn đề mà ta không biết. Tình yêu thương “cho muôn sự, tin muôn sự, trông muôn sự, nín chịu muôn sự” (1 Cô-rinh-tô 13:7).

5. Sử Dụng Ngôn Ngữ Xây Dựng: Nếu cần phải đối diện, hãy dùng mô hình “Tôi cảm thấy… khi… bởi vì…” thay vì buông lời buộc tội “Anh/Chị luôn…”. Ê-phê-sô 4:15 dạy nói ra lẽ thật trong tình yêu thương.

6. Đổ Đầy Lòng Bằng Lời Chúa Và Sự Cầu Nguyện: Tình yêu thương là trái của Đức Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22). Chúng ta không thể tự mình sản xuất ra nó. Khi tâm trí được đổ đầy bởi sự nhịn nhục và lòng thương xót của Đấng Christ (Cô-lô-se 3:12-13), phản ứng tự nhiên của chúng ta sẽ thay đổi.

7. Trong Hôn Nhân và Gia Đình: Đây là nơi thử thách lớn nhất. Hãy cam kết không lớn tiếng, không đóng sầm cửa, không “cất giữ” lỗi lầm. Cùng nhau lập một “quy tắc dừng lại” khi tranh cãi leo thang.

8. Trong Hội Thánh: “Hãy mặc lấy sự nhịn nhục” khi đối diện với những anh em yếu đuối hoặc khác biệt quan điểm (Cô-lô-se 3:13). Sự hiệp một trong Đức Thánh Linh cần một sợi dây ràng buộc của sự bình an (Ê-phê-sô 4:3).

“Tình yêu thương chẳng dễ nổi giận” không mô tả một con người thụ động, yếu đuối, hoặc không có cảm xúc. Trái lại, nó mô tả một con người mạnh mẽ trong sự tự chủ, tự do khỏi sự cai trị của cảm xúc bộc phát, và đủ an toàn trong ân điển Chúa để không cần phải tự vệ bằng sự giận dữ. Đó là sự bắt chước Đấng Christ, Đấng đã chịu đựng cách nhẫn nại vì niềm vui đặt trước mặt Ngài (Hê-bơ-rơ 12:2).

Nuôi dưỡng đặc tính này là một hành trình suốt đời, một phần của sự nên thánh. Mỗi khi chúng ta chọn kiềm chế một lời đáp trả gay gắt, chọn tha thứ thay vì hờn giận, chọn thông cảm thay vì kết án, chúng ta đang để cho tình yêu thương của Đức Chúa Trời – agapē – chảy qua mình và chạm đến thế giới. Hãy để lời cầu nguyện của chúng ta là: “Lạy Chúa, xin giúp con có một trái tim rộng lớn và chậm giận như Ngài, để trong mọi sự, tình yêu thương của Đấng Christ được tỏ ra”.

“Hỡi kẻ rất yêu dấu, chúng ta hãy yêu mến lẫn nhau; vì sự yêu thương đến từ Đức Chúa Trời, kẻ nào yêu, thì sanh từ Đức Chúa Trời và nhìn biết Đức Chúa Trời.” (1 Giăng 4:7)