Làm thế nào để học tập cho đẹp lòng Đức Chúa Trời (2 Ti-mô-thê 2:15)?

Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân đều được kêu gọi không ngừng tăng trưởng trong sự hiểu biết Lời Chúa. Sứ đồ Phao-lô, trong bức thư cuối cùng gửi cho người con thuộc linh yêu dấu là Ti-mô-thê, đã đưa ra một mệnh lệnh then chốt, một nguyên tắc sống còn cho mọi người hầu việc Chúa: “Hãy chuyên tâm cho được đẹp lòng Đức Chúa Trời như người làm công không chỗ trách được, lấy lòng ngay thẳng giảng dạy lời của lẽ thật” (2 Ti-mô-thê 2:15). Câu Kinh Thánh này không chỉ dành cho các mục sư, giáo sư thần học, mà là lời kêu gọi thiết thân cho mọi tín hữu. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân tích nguyên tắc “học tập cho đẹp lòng Đức Chúa Trời,” khám phá ý nghĩa nguyên ngữ, bối cảnh, và áp dụng thực tiễn vào đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Để thấu hiểu trọn vẹn mệnh lệnh này, chúng ta cần mổ xẻ từ ngữ trong nguyên ngữ Hy Lạp và bối cảnh thư tín.

1. “Hãy chuyên tâm” (Greek: σπούδασον - spoudason): Động từ này mang nghĩa mạnh mẽ: nỗ lực hết sức, khẩn trương, tích cực và vội vàng thực hiện. Nó không ám chỉ một thái độ thụ động, học cho có, mà là một sự theo đuổi nhiệt thành, có chủ đích và kỷ luật. Nó xuất hiện trong Rô-ma 12:11 (“phải sốt sắng”), Ga-la-ti 2:10 (“cũng chăm chỉ”), và Ê-phê-sô 4:3 (“chuyên giữ”). Học tập Lời Chúa đòi hỏi một nỗ lực có chủ ý.

2. “Cho được đẹp lòng Đức Chúa Trời” (Greek: δόκιμος παρὰ τῷ Θεῷ - dokimos para tō Theō): Cụm từ then chốt. “Δόκιμος” (dokimos) có nghĩa là đã được thử nghiệm và chứng minh, được chấp thuận, đáng tin cậy như vàng thật đã qua lửa thử (1 Phi-e-rơ 1:7). “Παρὰ” (para) nghĩa là “bên cạnh,” “trước mặt.” Vậy, mục tiêu của việc học không phải để thỏa mãn trí óc, gây ấn tượng với người khác, hay đạt được bằng cấp, mà là để được chính Đức Chúa Trời, Đấng thấu suốt mọi sự, công nhận và chấp nhận. Đây là thước đo tối thượng.

3. “Như người làm công không chỗ trách được” (Greek: ὀρθοτομοῦντα τὸν λόγον τῆς ἀληθείας - orthotomounta ton logon tēs alētheias): Hình ảnh này phong phú. “Người làm công” (ergatēs) là thợ, người lao động. “Không chỗ trách được” (anepaischyntos) nghĩa là không đáng hổ thẹn. Phao-lô thường dùng hình ảnh người thợ, người lính, vận động viên (2 Ti-mô-thê 2:3-6). Việc học Lời Chúa là một công việc nghiêm túc, đòi hỏi kỹ năng, sự trung thành và chịu khó.

4. “Lấy lòng ngay thẳng giảng dạy lời của lẽ thật” (Greek: ὀρθοτομοῦντα τὸν λόγον τῆς ἀληθείας - orthotomounta ton logon tēs alētheias): Đây là mục đích cụ thể. “Lấy lòng ngay thẳng” (orthotomeō) – từ Hy Lạp này rất đặc biệt. Nó kết hợp “orthos” (ngay thẳng, đúng) và “temno” (cắt). Nghĩa đen là “cắt một con đường thẳng,” thường được hiểu là “giải thích đúng đắn,” “trình bày chính xác,” hoặc “vạch ra một lối đi thẳng.” Nó gợi ý về việc một người thợ cắt đá phải cắt đá cho thẳng hàng, hoặc một người nông dân cày những đường cày thẳng. Trong việc học Kinh Thánh, điều này có nghĩa là xử lý Lời Đức Chúa Trời một cách chính xác, không bẻ cong, không thêm bớt, không cắt xén cho phù hợp với quan điểm riêng, mà để Lời ấy vạch ra con đường thẳng cho đời sống và giáo lý.

Bối cảnh: Phao-lô viết thư này khi ông sắp chịu tử đạo (2 Ti-mô-thê 4:6-8). Ông cảnh báo Ti-mô-thê về những sự dạy dỗ sai lầm (2:14, 16-18, 3:1-9). Do đó, mệnh lệnh “học tập” này mang tính cấp thiết sống còn, để Ti-mô-thê có thể đứng vững, bảo vệ hội thánh khỏi sai lạc và tiếp tục truyền giảng chân lý.

Từ phân tích trên, chúng ta rút ra các nguyên tắc nền tảng cho việc học tập thuộc linh.

1. Học với Mục Đích Đúng: Làm Vinh Hiển Đức Chúa Trời, Không Phải Bản Thân. Chúa Giê-xu quở trách những người Pha-ri-si vì họ học và giữ luật để được người ta khen (Ma-thi-ơ 6:1-5, 23:5-7). Ngược lại, chúng ta học để biết Chúa hơn, yêu Chúa hơn, và vâng phục Ngài hơn. Sứ đồ Phi-e-rơ kêu gọi: “Hãy lớn lên trong ân điển và trong sự thông biết Chúa và Cứu Chúa chúng ta là Đức Chúa Giê-xu Christ” (2 Phi-e-rơ 3:18). Mục đích tối hậu là mối tương giao, không chỉ là thông tin.

2. Học với Thái Độ Đúng: Khiêm Nhường và Phụ Thuộc vào Thánh Linh. Không ai có thể tự mình hiểu thấu Lời Đức Chúa Trời. Chính Thánh Linh là Đấng dạy dỗ và soi sáng chúng ta (Giăng 14:26, 16:13; 1 Cô-rinh-tô 2:10-14). Thái độ khiêm nhường thừa nhận sự giới hạn của mình và cầu xin sự khôn ngoan từ Đức Chúa Trời (Gia-cơ 1:5) là điều kiện tiên quyết. Chúng ta học như một đứa trẻ thơ trước mặt Cha thiên thượng (Ma-thi-ơ 11:25).

3. Học với Phương Pháp Đúng: “Vạch Ra Một Lối Đi Thẳng” Cho Lẽ Thật. Điều này đòi hỏi:
- Học theo Ngữ Cảnh (Context): Một câu Kinh Thánh ra khỏi phân đoạn là câu Kinh Thánh cho sự cám dỗ. Phải luôn xem xét câu đó trong bối cảnh câu trước câu sau, cả phân đoạn, sách, và toàn bộ Kinh Thánh.
- Học với Sự So Sánh Kinh Thánh (Scripture Interprets Scripture): Kinh Thánh giải nghĩa chính nó. Những đoạn khó hiểu cần được soi sáng bởi những đoạn rõ ràng hơn.
- Học để Vâng Theo (Obedience-Based Learning): Kiến thức Kinh Thánh không phải để tích trữ, mà để thực hành. Chúa Giê-xu phán: “Nếu các ngươi biết những sự nầy, thì có phước, miễn là các ngươi làm theo” (Giăng 13:17). Gia-cơ cảnh báo về việc chỉ nghe mà không làm (Gia-cơ 1:22).

4. Học với Sự Trung Tín: Như “Người Làm Công.” Điều này nói đến tính kỷ luật. Đa-vít nói: “Tôi tưởng nhớ Chúa trên giường mình, suy gẫm về Chúa trong các canh đêm” (Thi Thiên 63:6). Đó là một đời sống suy gẫm Lời Chúa hằng ngày (Giô-suê 1:8; Thi Thiên 1:2). Nó đòi hỏi đầu tư thời gian, công sức, và đôi khi phải từ bỏ những thú vui khác.

Làm thế nào để biến những nguyên tắc cao đẹp này thành hiện thực trong nhịp sống bận rộn?

1. Thiết Lập Thời Gian Tĩnh Nguyện Có Chất Lượng: Đừng chỉ đọc cho xong. Hãy dùng phương pháp S.O.A.P (Scripture – Ghi lại một câu; Observation – Quan sát ý chính; Application – Áp dụng cho bản thân; Prayer – Cầu nguyện). Chuẩn bị tấm lòng trước khi đọc, cầu xin Chúa mở mắt thuộc linh (Thi Thiên 119:18).

2. Học Có Hệ Thống và Sâu: Ngoài việc đọc hằng ngày, hãy chọn một sách trong Kinh Thánh để nghiên cứu sâu trong một tháng. Dùng các công cụ hỗ trợ: sách dẫn đề, từ điển Kinh Thánh, bản đồ, sách giải nghĩa (commentary) từ các giáo sư tin kính. Tham gia một nhóm học Kinh Tháng nghiêm túc tại Hội Thánh địa phương.

3. Ghi Nhớ và Suy Gẫm: Học thuộc lòng những câu Kinh Thánh then chốt. Đây là thanh gươm của Thánh Linh (Ê-phê-sô 6:17) để chiến đấu thuộc linh và có sẵn để dạy dỗ, khích lệ. Suy gẫm (tiếng Hê-bơ-rơ: “hagah” – lẩm bẩm, ngẫm nghĩ) là “nhai đi nhai lại” Lời Chúa trong tâm trí suốt ngày.

4. Sẵn Sàng Chia Sẻ và Dạy Lại: Một trong những cách học hiệu quả nhất là dạy lại cho người khác. Phao-lô căn dặn Ti-mô-thê: “Những điều con đã nghe nơi ta… hãy giao phó cho mấy người trung thành, cũng có tài dạy dỗ kẻ khác” (2 Ti-mô-thê 2:2). Khi bạn chia sẻ Lẽ Thật bạn đã học, chính bạn sẽ hiểu sâu sắc hơn.

5. Kiểm Tra Động Cơ và Kết Quả Thường Xuyên: Tự hỏi: Việc học của tôi có làm tôi khiêm nhường hơn, yêu Chúa và yêu người hơn không? (Ma-thi-ơ 22:37-40). Có dẫn tôi đến sự vâng phục cụ thể không? Nếu kiến thức chỉ khiến tôi kiêu ngạo, lên mặt, hay tranh cãi (như Phao-lô cảnh báo trong 1 Ti-mô-thê 6:3-4), thì tôi đang học sai cách.

Lời kêu gọi “học tập cho đẹp lòng Đức Chúa Trời” là một đặc ân cao quý. Đức Chúa Trời không bắt chúng ta phải mò mẫm trong bóng tối, nhưng đã ban Lời Ngài là “đèn cho chơn tôi, ánh sáng cho đường lối tôi” (Thi Thiên 119:105). Khi chúng ta chuyên tâm học Lời Ngài với tấm lòng ngay thẳng, chúng ta không chỉ được chính Đức Chúa Trời chấp nhận, mà còn được trang bị đầy đủ cho mọi việc lành (2 Ti-mô-thê 3:16-17), được bảo vệ khỏi sự sai lạc, và trở nên một ống dẫn phước hạnh cho người khác.

Hãy bắt đầu ngay hôm nay. Dù bạn là một tín hữu mới hay đã trưởng thành, luôn có những kho báu mới mẻ trong Lời Chúa chờ bạn khám phá (Ma-thi-ơ 13:52). Sự đầu tư thuộc linh này sẽ mang lại kết quả đời đời. Như lời chép: “Hãy giữ lấy khí hình của sự lành, trung tín, yêu thương, nhịn nhục, mềm mại mà con đã nhận từ ta, trong đức tin và sự yêu thương trong Đức Chúa Giê-xu Christ. Hãy giữ sự giao phó tốt lành ấy bởi Đức Thánh Linh là Đấng ở trong chúng ta” (2 Ti-mô-thê 1:13-14).