Kabbalah là gì?

Trong thế giới tâm linh đa dạng ngày nay, nhiều người tò mò về các hệ thống tri thức huyền bí, và “Kabbalah” là một thuật ngữ thường xuyên xuất hiện. Là một Cơ Đốc nhân tin kính Lời Chúa, chúng ta cần có cái nhìn rõ ràng, phân biệt dựa trên nền tảng Kinh Thánh vững chắc về bất kỳ giáo lý hay triết lý nào bên ngoài Đấng Christ. Bài viết này sẽ nghiên cứu chuyên sâu về Kabbalah dưới lăng kính của Thánh Kinh, giúp chúng ta hiểu rõ bản chất của nó và củng cố đức tin của mình nơi Chúa Giê-xu Christ là sự mặc khải trọn vẹn của Đức Chúa Trời.

Kabbalah (còn được viết là Cabala, Qabalah) về cơ bản là một nhánh thần bí (mysticism) và bí truyền (esotericism) trong Do Thái giáo. Từ “Kabbalah” (קַבָּלָה) trong tiếng Hê-bơ-rơ có nghĩa là “đón nhận, truyền thống”, chỉ đến việc đón nhận một giáo lý bí mật được truyền khẩu. Nó xuất hiện rõ nét vào thời Trung Cổ (khoảng thế kỷ 12-13) tại Tây Ban Nha và Pháp, với tác phẩm trung tâm là Zohar (Sách Vinh Quang).

Kabbalah tìm cách giải thích mối quan hệ giữa Đức Chúa Trời vĩnh hằng, bất biến (Ein Sof - Vô Cực) và vũ trụ hữu hạn, phàm trần mà Ngài sáng tạo. Nó cố gắng trả lời những câu hỏi sâu xa về bản chất của Đức Chúa Trời, nguồn gốc của vũ trụ, số phận linh hồn, bản chất của cái ác, và ý nghĩa của Kinh Thánh Hê-bơ-rơ (Torah) thông qua những biểu tượng, phép chiết tự (gematria), và những suy luận siêu hình phức tạp.

Để hiểu rõ, chúng ta cần xem xét một vài giáo lý trung tâm của Kabbalah và đặt chúng dưới ánh sáng của Lời Chúa.

1. Ein Sof và Sự Biểu Hiện qua Sefirot:
Theo Kabbalah, Ein Sof (Đấng Vô Cực) là Đức Chúa Trời trong chính Ngài, hoàn toàn không thể biết, không thể diễn tả, và vượt xa mọi sự hiểu biết. Để sáng tạo, Ein Sof “tự co mình lại” (Tzimtzum) và biểu hiện ra ngoài thông qua 10 kênh/phương diện gọi là Sefirot, thường được mô tả trên “Cây Sự Sống”. Các Sefirot này (như Vương Quyền, Sự Thông Sáng, Ân Điển, Sự Phán Xét…) là những thuộc tính qua đó thực tại được hình thành và duy trì.

Phân Tích Kinh Thánh: Kinh Thánh xác nhận Đức Chúa Trời là Đấng siêu việt, không thể thấu hiểu trọn vẹn (Ê-sai 55:8-9; Rô-ma 11:33). “Ôi! Sâu nhiệm thay là sự giàu có, khôn ngoan và thông biết của Đức Chúa Trời! Sự phán xét của Ngài nào ai thấu được, đường nẻo của Ngài nào ai hiểu được!” (Rô-ma 11:33). Tuy nhiên, Kinh Thánh không dạy về một Đức Chúa Trời ẩn mình đằng sau các “phương diện” trung gian phức tạp. Thay vào đó, Kinh Thánh mặc khải rằng Đức Chúa Trời Ba Ngôi hiệp một—Cha, Con (Ngôi Lời), và Thánh Linh—là Đấng trực tiếp sáng tạo và liên hệ với con người.

Quan trọng hơn, Kinh Thánh tuyên bố Chúa Giê-xu Christ chính là hiện thân đầy đủ và trọn vẹn của Đức Chúa Trời cho nhân loại. “Vì chưng sự đầy dẫy của bổn tánh Đức Chúa Trời thảy đều ở trong Đấng ấy như có hình” (Cô-lô-se 2:9). “Đức Chúa Trời chưa hề có ai thấy được; Con Một ở trong lòng Cha, là Đấng đã giải bày Cha cho chúng ta biết” (Giăng 1:18). Sự mặc khải về Chúa Giê-xu là đầy đủ, rõ ràng và đủ để cứu rỗi, không cần một hệ thống Sefirot bí truyền nào để tiếp cận Chúa.

2. Linh Hồn, Luân Hồi (Gilgul) và Sự Cứu Rỗi:
Một số trường phái Kabbalah dạy về sự luân hồi của linh hồn (gilgul) như một phương tiện để thanh tẩy và hoàn thiện. “Sự cứu rỗi” trong ngữ cảnh này thường liên quan đến việc hiểu biết các bí mật vũ trụ, thực hành các nghi thức đặc biệt, và nâng cao ý thức để trở về hợp nhất với Đấng Thần Thánh.

Phân Tích Kinh Thánh: Giáo lý này trái ngược hoàn toàn với sứ điệp Tin Lành. Kinh Thánh dạy rằng con người chỉ chết một lần rồi chịu phán xét (Hê-bơ-rơ 9:27). Không có khái niệm về luân hồi. Sự cứu rỗi không đến từ tri thức bí mật hay nỗ lực hoàn thiện bản thân, mà là một món quay ân điển nhưng không của Đức Chúa Trời, nhận được bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ.

“Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình” (Ê-phê-sô 2:8-9). Chúa Giê-xu phán: “Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha” (Giăng 14:6). Con đường duy nhất đến với Đức Chúa Trời là qua Đấng Trung Bình duy nhất là Chúa Giê-xu Christ (I Ti-mô-thê 2:5), không phải qua sự chiêm nghiệm phức tạp hay tri thức bí truyền.

3. Cách Giải Kinh Bí Truyền:
Kabbalah sử dụng các phương pháp như gematria (gán giá trị số cho chữ cái để tìm ý nghĩa ẩn), notarikon (coi mỗi chữ cái là chữ đầu của một từ khác), và temurah (hoán đổi chữ cái) để khám phá những tầng nghĩa “bí mật” của Kinh Thánh, vượt xa nghĩa đen.

Phân Tích Kinh Thánh: Trong khi Kinh Thánh có những biểu tượng và hình bóng (như trong sách Khải Huyền), nguyên tắc giải kinh lành mạnh của Cơ Đốc giáo dựa trên nghĩa đen theo ngữ cảnh, lịch sử và văn phạm. Lời Chúa là để được rao giảng, hiểu và vâng theo, không phải là một mã số cần được giải bằng các công thức huyền bí.

Sứ đồ Phi-e-rơ cảnh báo về việc xuyên tạc Kinh Thánh: “Ấy cũng như họ xuyên tạc các thơ tín của Phao-lô và các Kinh khác nữa, làm hại cho chính mình và chuốc lấy sự hư mất riêng về mình” (II Phi-e-rơ 3:16). Chúa Giê-xu cầu nguyện: “Xin Cha lấy lẽ thật khiến họ nên thánh; Lời Cha tức là lẽ thật” (Giăng 17:17). Lẽ thật của Đức Chúa Trời được mặc khải rõ ràng trong Lời Ngài, qua Chúa Giê-xu, dành cho mọi người có lòng tin đơn sơ, không chỉ dành cho một giới tinh hoa có “bí quyết”.

Sứ đồ Phao-lô đã đưa ra lời cảnh báo nghiêm khắc cho các tín hữu tại Cô-lô-se, nơi có sự pha trộn của các triết lý và truyền thống: “Hãy giữ chừng, kẻo có ai lấy triết học và lời hư không, theo truyền thống của loài người, theo sơ học của thế gian, mà bắt anh em phục chăng, chớ không theo Đấng Christ. Vì chưng trong Đấng ấy có mọi sự đầy dẫy của bổn tánh Đức Chúa Trời” (Cô-lô-se 2:8-9).

Kabbalah, với tư cách là một hệ thống “triết học và lời hư không, theo truyền thống của loài người” phức tạp, rất dễ trở thành cái bẫy mà Phao-lô cảnh báo. Nó đưa con người đi xa khỏi sự đơn giản và thâm sâu của đức tin nơi Đấng Christ (II Cô-rinh-tô 11:3). Sự khác biệt căn bản có thể tóm tắt như sau:

• Kabbalah tìm kiếm Đức Chúa Trời qua sự chiêm nghiệm và tri thức bí truyền. Tin Lành tìm thấy Đức Chúa Trời qua sự mặc khải công khai trong Chúa Giê-xu và Kinh Thánh.
• Kabbalah nhấn mạnh đến những tầng ý nghĩa ẩn giấu. Tin Lành nhấn mạnh đến lẽ thật được bày tỏ rõ ràng cho sự cứu rỗi (Rô-ma 1:16-17).
• Kabbalah thường hướng đến nỗ lực tự thân để vươn lên. Tin Lành hướng đến ân điển được ban cho qua đức tin.
• Kabbalah có thể dẫn đến sự tò mò về quyền năng và tri thức thuộc linh. Tin Lành dẫn đến mối quan hệ yêu thương, vâng phục và thờ phượng với Đức Chúa Trời.

1. Giữ Vững Nền Tảng trong Đấng Christ: Khi tiếp xúc với bất kỳ giáo lý hay triết lý tâm linh nào, hãy tự hỏi: “Điều này có tôn cao Chúa Giê-xu Christ là Chúa và Cứu Chúa duy nhất không? Có đưa tôi đến gần thập tự giá và sự phục sinh của Ngài hơn không?”. Hãy làm cho mình đầy dẫy Lời Chúa để có sự phân biệt (Hê-bơ-rơ 5:14).

2. Tìm Kiếm Sự Khôn Ngoan Thật từ Đức Chúa Trời: Thay vì tìm kiếm sự khôn ngoan huyền bí, hãy cầu xin sự khôn ngoan từ trên cao. “Ví bằng trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc ai, thì kẻ ấy sẽ được ban cho” (Gia-cơ 1:5). Sự khôn ngoan thật bắt đầu với sự kính sợ Đức Giê-hô-va (Châm Ngôn 9:10).

3. Sống trong Sự Đơn Sơ và Chân Thật của Đức Tin: Đức Chúa Trời đã vui lòng bày tỏ lẽ thật cứu rỗi một cách đủ rõ ràng cho mọi người, từ trẻ con đến học giả. Hãy trân quý và nắm giữ sự đơn sơ đó. Chúa Giê-xu tạ ơn Cha vì đã “giấu những điều này với kẻ khôn ngoan, người sáng dạ, mà tỏ ra cho những con trẻ” (Ma-thi-ơ 11:25).

4. Tránh Sự Tò Mò Vô Ích: Kinh Thánh cảnh báo chống lại “lời nói hư không, phàm tục, giống như tiếng của kẻ bị ung độc, chúng nó càng đâm sâu vào sự không tin kính” (II Ti-mô-thê 2:16). Sự tò mò về ma thuật, bói toán, hay các hệ thống bí truyền là cửa mở cho sự lừa dối (Phục Truyền 18:9-14). Hãy tập trung vào những điều đã được mặc khải (Phục Truyền 29:29).

Kabbalah, với tư cách là một hệ thống thần bí phức tạp, đại diện cho nỗ lực của con người nhằm hiểu biết Đức Chúa Trời và thực tại ngoài sự mặc khải của chính Ngài trong Chúa Giê-xu Christ. Trong khi một số khái niệm của nó có vẻ sâu sắc, nó thiếu đi trung tâm là thập tự giá và sự phục sinh—đỉnh điểm của lịch sử cứu chuộc. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi không phải vào sự huyền bí của những bí mật được truyền dạy, mà vào sự vinh hiển của Tin Mừng được công bố: “Đức Chúa Trời đã dùng sự ngu dốt của sự giảng đạo để làm cho kẻ tin được cứu vậy” (I Cô-rinh-tô 1:21).

Ân điển, lẽ thật và sự sống đều ở trong Chúa Giê-xu Christ (Giăng 1:17, 14:6). Ngài là sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời (I Cô-rinh-tô 1:24). Mọi sự đầy đủ của chúng ta đều ở trong Ngài (Cô-lô-se 2:10). Thay vì đi vào những con đường vòng vèo của tri thức bí truyền, chúng ta hãy vững lòng “nhìn xem Đức Chúa Jêsus, là cội rễ và cuối cùng của đức tin” (Hê-bơ-rơ 12:2). Trong Ngài, chúng ta tìm thấy mọi kho tàng của sự khôn ngoan và thông biết (Cô-lô-se 2:3), và đó là sự đầy trọn của mọi điều chúng ta cần biết cho đời này và đời sau.