Tội thiếu sót là gì?

Trong hành trình đức tin, con dân Chúa thường tập trung vào việc tránh phạm những tội chủ động như nói dối, trộm cắp, ngoại tình. Tuy nhiên, Kinh Thánh còn đề cập đến một loại tội lỗi tinh vi nhưng không kém phần nghiêm trọng: tội thiếu sót (sins of omission). Đây không phải là tội vì những điều chúng ta đã làm, mà là tội vì những điều lẽ ra chúng ta phải làm nhưng đã không làm. Nghiên cứu này sẽ khám phá chiều sâu thần học của tội thiếu sót dựa trên nền tảng Kinh Thánh, phân tích hậu quả và đưa ra giải pháp thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân.

Cơ sở rõ ràng nhất cho khái niệm này đến từ sách Gia-cơ: "Vậy, kẻ biết làm điều lành mà chẳng làm, thì phạm tội." (Gia-cơ 4:17). Câu Kinh Thánh này là kim chỉ nam định nghĩa tội thiếu sót. Từ "biết" (trong tiếng Hy Lạp là eidó - εἰδῶ) không chỉ là hiểu biết trí óc, mà còn là sự nhận thức đầy đủ, thấu hiểu qua mặc khải hoặc lương tâm. Từ "lành" (kalos - καλός) chỉ điều tốt đẹp, ích lợi, đạo đức, phù hợp với ý muốn hoàn hảo của Đức Chúa Trời. Do đó, tội thiếu sót xảy ra khi một người nhận thức rõ ràng về điều tốt, điều đúng đắn mà Đức Chúa Trời muốn họ thực hiện, nhưng họ lại chọn không hành động.

Chúa Giê-xu đã giảng dạy nhiều về nguyên tắc này trong các ẩn dụ của Ngài. Trong ẩn dụ về người Sa-ma-ri nhân lành (Lu-ca 10:25-37), thầy tế lễ và người Lê-vi đã không làm gì sai trực tiếp, nhưng tội lỗi của họ nằm ở chỗ đi qua bên kia đường, bỏ mặc người bị nạn. Họ đã phạm tội thiếu sót về lòng thương xót. Trong ẩn dụ về những ta-lâng (Ma-thi-ơ 25:14-30), tôi tớ nhận một ta-lâng bị quở trách không phải vì làm mất số bạc, mà vì đã chôn giấu nó, không sử dụng, không sinh lợi cho chủ. Anh ta phạm tội thiếu sót trong việc quản lý trách nhiệm được giao.

Tội thiếu sót có thể được phân loại dựa trên các mối quan hệ chính trong đời sống:

1. Thiếu Sót Trong Mối Quan Hệ Với Đức Chúa Trời:

• Thiếu sót trong sự thờ phượng và cầu nguyện: "Hãy hết lòng, hết linh hồn, hết ý, hết sức mà kính mến Chúa là Đức Chúa Trời ngươi" (Mác 12:30). Việc lơ là sự nhóm hiệp, cầu nguyện riêng tư, hay học hỏi Lời Chúa là những tội thiếu sót phổ biến.
• Thiếu sót trong việc tìm kiếm ý muốn Ngài: Không chủ động tìm hiểu ý Chúa qua Kinh Thánh cho các quyết định cuộc đời.

2. Thiếu Sót Trong Mối Quan Hệ Với Người Lân Cận:

• Thiếu sót trong việc bày tỏ tình yêu thương thực tế: "Ai có của cải đời nầy, thấy anh em mình đang cùng túng mà chặt dạ thì đâu có tình yêu thương Đức Chúa Trời ở trong người ấy?" (I Giăng 3:17). Thấy sự túng thiếu mà dửng dưng là tội thiếu sót.
• Thiếu sót trong việc làm chứng và rao truyền Phúc Âm: "Khốn nạn cho tôi nếu tôi không rao truyền Tin Lành!" (I Cô-rinh-tô 9:16). Sự im lặng khi có cơ hội chia sẻ về Chúa Cứu Thế là một sự thiếu sót nghiêm trọng.
• Thiếu sót trong việc khuyên bảo, sửa dạy trong tình yêu thương: "Chớ trả ác cho ai... nếu có thể được, thì hãy hết sức mình mà hòa thuận với mọi người" (Rô-ma 12:17-18). Bỏ qua trách nhiệm góp ý, dìu dắt anh em là thiếu sót.

3. Thiếu Sót Trong Trách Nhiệm Cá Nhân Và Xã Hội:

• Thiếu sót trong việc quản lý thì giờ, tài năng, vật chất: Như tôi tớ chôn ta-lâng, không dùng ân tứ Chúa ban để phục vụ.
• Thiếu sót trong việc đứng về lẽ công bình: "Hãy giải cứu kẻ bị giựt khỏi tay kẻ ức hiếp, chớ khinh bỉ hay hắt hủi kẻ mồ côi, người góa bụa" (Giê-rê-mi 22:3). Im lặng trước sự bất công là đồng lõa.

Trong sự phán xét cuối cùng được mô tả trong Ma-thi-ơ 25:31-46, Chúa Giê-xu phán với những người ở bên trái: "Vì ta đã đói, các ngươi không cho ăn; ta khát, các ngươi không cho uống; ta là khách lạ, các ngươi không tiếp rước; ta trần truồng, các ngươi không mặc cho; ta đau và trong tù, các ngươi không thăm viếng." Lưu ý, Ngài không kết tội họ vì những hành động xấu xa tích cực nào, mà hoàn toàn vì những điều họ đã không làm. Hình phạt dành cho họ là "sự hình phạt đời đời" (câu 46). Điều này cho thấy tính chất nghiêm trọng của tội thiếu sót trong cái nhìn thánh khiết của Đức Chúa Trời.

Tội thiếu sót cũng dẫn đến sự suy yếu thuộc linh. Đức tin không có việc làm là đức tin chết (Gia-cơ 2:17). Một đời sống Cơ Đốc chỉ tập trung vào việc "không làm điều xấu" mà thiếu đi sự tích cực làm điều lành sẽ trở nên cằn cỗi, thiếu sức sống và không có kết quả cho Nước Trời. Nó khiến mối liên hệ với Chúa nguội lạnh và làm chứng cho thế gian trở nên vô hiệu.

Nhận biết tội thiếu sót có thể khiến chúng ta choáng ngợp và rơi vào sự lên án. Nhưng giải pháp của Phúc Âm luôn bắt đầu từ ân điển và kết thúc trong hành động.

1. Ăn Năn Và Nhận Sự Tha Thứ: Điều đầu tiên là xưng nhận tội thiếu sót của mình trước mặt Chúa. I Giăng 1:9 chép: "Còn nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác." Sự tha thứ này dựa trên sự chết chuộc tội trọn vẹn của Chúa Giê-xu Christ trên thập tự giá, bao gồm cả tội chúng ta đã làm và những điều lành chúng ta đã không làm.

2. Được Biến Đổi Bởi Tâm Trí Mới: Chúng ta cần được Đức Thánh Linh và Lời Chúa đổi mới tâm trí (Rô-ma 12:2). Việc đọc, suy ngẫm và học thuộc lòng Kinh Thánh cách đều đặn sẽ giúp chúng ta nhận biết ngày càng rõ ràng hơn "điều lành" mà Đức Chúa Trời muốn chúng ta làm trong mọi hoàn cảnh.

3. Sống Nhạy Bén Với Sự Dẫn Dắt Của Đức Thánh Linh: Đức Thánh Linh là Đấng cáo trách, dạy dỗ và dẫn chúng ta vào mọi lẽ thật (Giăng 16:8, 13). Hãy cầu nguyện xin Ngài mở mắt thuộc linh để thấy những cơ hội, những nhu cầu xung quanh, và ban sự mạnh mẽ để vâng lời.

4. Thực Hành Cách Có Chủ Đích - "Hãy Làm": Kinh Thánh đầy những mệnh lệnh tích cực:

• "Hãy đi ra khắp các nẻo đường, ép mời người ta vào đầy nhà ta" (Lu-ca 14:23).
• "Hãy làm sáng danh Cha các ngươi ở trên trời" (Ma-thi-ơ 5:16).
• "Hãy thăm viếng kẻ mồ côi, người góa bụa" (Gia-cơ 1:27).

Hãy bắt đầu bằng những bước nhỏ, vâng lời trong những điều Chúa đã phán dạy rõ ràng.

1. Kiểm điểm thuộc linh mỗi ngày: Không chỉ hỏi "Hôm nay tôi đã phạm tội gì?" mà còn hỏi "Hôm nay tôi đã bỏ lỡ cơ hội làm điều lành nào? Có lời nói tử tế nào tôi nên nói mà không nói? Có hành động giúp đỡ nào tôi có thể làm mà đã bỏ qua?"
2. Sẵn sàng với thái độ "Có thể tôi": Khi nhìn thấy một nhu cầu, thay vì nghĩ "Ai đó sẽ làm", hãy cầu nguyện "Lạy Chúa, có thể con là người Ngài muốn sử dụng không?".
3. Quản lý các nguồn lực có chủ đích: Dành một phần ngân quỹ cụ thể để giúp đỡ, dành thì giờ cố định để thăm viếng, khích lệ. Xem ân tứ, thời gian, tiền bạc là công cụ Chúa ban để tích cực làm điều lành.
4. Xây dựng mối quan hệ trách nhiệm: Có một người bạn tín nhiệm trong Chúa, cùng nhau cầu nguyện và thách thức nhau sống tích cực, không chỉ tránh điều ác mà còn theo đuổi điều lành.

Tội thiếu sót nhắc nhở chúng ta rằng sự công bình của Đức Chúa Trời không chỉ đòi hỏi sự tránh khỏi điều ác, mà còn đòi hỏi sự theo đuổi tích cực điều lành. Đời sống Cơ Đốc chân chính là một đời sống chủ động yêu thương, phục vụ và sinh bông trái. Sự cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ giải thoát chúng ta khỏi ách nô lệ của tội lỗi, và cũng giải phóng chúng ta để sống "là một việc lành mà Đức Chúa Trời đã sắm sẵn trước cho chúng ta làm" (Ê-phê-sô 2:10). Ước mong mỗi chúng ta không chỉ là người "không làm điều ác", mà trở thành những con người của hành động yêu thương, tích cực làm trọn ý muốn tốt lành của Cha trên trời, để qua đó, Danh Ngài được vinh hiển.