Scientology có phải là Cơ Đốc giáo hay một giáo phái?

Trong thời đại đa dạng tôn giáo và tâm linh ngày nay, các tín hữu Cơ Đốc thường đối diện với câu hỏi về bản chất của những phong trào tôn giáo mới. Một trong những phong trào gây tò mò và tranh cãi nhất là Scientology (Khoa Luận Giáo). Bài viết nghiên cứu chuyên sâu này sẽ phân tích Scientology dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời, để trả lời câu hỏi căn bản: Liệu Scientology có phải là một nhánh của Cơ Đốc giáo, một giáo phái (sect), hay là một hệ thống niềm tin hoàn toàn khác biệt và đối nghịch? Chúng ta sẽ dùng Kinh Thánh làm thước đo chân lý tuyệt đối (Giăng 17:17) và áp dụng những lời cảnh báo của các sứ đồ về sự dạy dỗ sai lạc.

Scientology được sáng lập bởi L. Ron Hubbard, một nhà văn viết truyện khoa học viễn tưởng, vào giữa thế kỷ 20. Nó xuất phát từ Dianetics (Điện Toán Học), một hệ thống tự cải thiện tâm lý, và sau đó phát triển thành một hệ thống tôn giáo với thần học phức tạp. Khác với Cơ Đốc giáo có nền tảng lịch sử trong sự mặc khải của Đức Chúa Trời qua dân tộc Y-sơ-ra-ên và Chúa Giê-xu Christ, Scientology bắt nguồn từ những tác phẩm và tuyên bố của một cá nhân.

Giáo lý trung tâm của Scientology xoay quanh khái niệm Thetan (linh hồn bất tử của con người, vốn là một thực thể vũ trụ tồn tại qua hàng triệu năm), Engram (ký ức đau thương trong tiềm thức cản trở sự giác ngộ), và mục tiêu đạt đến trạng thái “Clear” rồi “Operating Thetan”. Con đường đạt đến giác ngộ này gắn liền với một quy trình tư vấn tâm lý đặc biệt gọi là “auditing”, thường đòi hỏi chi phí tài chính rất lớn.

Ngay từ đầu, chúng ta thấy một sự tương phản kinh điển với lời dạy của Kinh Thánh về bản chất con người. Kinh Thánh dạy rằng con người được Đức Chúa Trời dựng nên theo hình ảnh Ngài (Sáng Thế Ký 1:27), là linh hồn sống, chứ không phải là một thực thể vũ trụ vĩnh cửu. Con người phạm tội và bị phân cách khỏi Đức Chúa Trời (Rô-ma 3:23, 6:23). Sự cứu rỗi không đến từ việc xóa bỏ “engram” hay khai phá tiềm năng vô hạn của bản thân, mà đến từ ân điển bởi đức tin nơi sự chết chuộc tội và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ (Ê-phê-sô 2:8-9).

Để đánh giá chính xác, chúng ta phải “thử cho biết các thần có phải đến từ Đức Chúa Trời chăng” (I Giăng 4:1). Hãy xem xét ba trụ cột của đức tin Cơ Đốc dưới ánh sáng của Scientology.

1. Quan Điểm về Đức Chúa Trời:
Cơ Đốc giáo tin vào một Đức Chúa Trời Ba Ngôi: Cha, Con (Chúa Giê-xu Christ), và Thánh Linh. Đấng Christ là “Con độc sanh của Đức Chúa Trời” (Giăng 3:16), đồng bản thể với Đức Chúa Trời (Giăng 1:1, 14). Trong Scientology, khái niệm về Thượng Đế hoặc Đấng Sáng Tạo rất mờ nhạt và không rõ ràng trong giai đoạn đầu. Hubbard từng viết: “Không có Thượng đế cá nhân trong Scientology.” Về sau, họ chấp nhận khái niệm về “Thượng Đế Tối Cao” hay “Đấng Tạo Hóa Tối Thượng” nhưng không định nghĩa theo cách của Kinh Thánh. Chúa Giê-xu trong Scientology được xem như một “cấp độ Operating Thetan” cao, một bậc thầy giác ngộ, chứ không phải là Chúa Cứu Thế (Christos - Đấng được xức dầu) duy nhất và Con Đức Chúa Trời. Điều này trực tiếp mâu thuẫn với tuyên bố tuyệt đối của Chúa Giê-xu: “Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha” (Giăng 14:6).

2. Quan Điểm về Con Người và Tội Lỗi:
Từ ngữ Hê-bơ-rơ cho tội lỗi là “chata” (חטא), nghĩa là “trật mục tiêu”. Kinh Thánh dạy rằng tội lỗi là sự vi phạm luật pháp của Đức Chúa Trời (I Giăng 3:4) và là tình trạng phổ quát của nhân loại (Rô-ma 3:10-12). Hậu quả của tội lỗi là sự chết đời đời (Rô-ma 6:23). Scientology phủ nhận bản chất tội lỗi này. Thay vào đó, vấn đề của con người là những “engram”, những tổn thương tâm lý tích tụ qua nhiều kiếp sống, ngăn cản sự giác ngộ. Điều này tương đương với việc phủ nhận sự sa ngã của loài người (Sáng Thế Ký 3) và nhu cầu cấp thiết về một Đấng Cứu Chuộc. Nó biến vấn đề thuộc linh thành vấn đề tâm lý-công nghệ, có thể được giải quyết bằng phương pháp và nỗ lực của con người.

3. Quan Điểm về Sự Cứu Rỗi:
Đây là điểm phân kỳ quan trọng nhất. Từ Hy Lạp cho sự cứu rỗi là “soteria” (σωτηρία), bao hàm ý nghĩa giải cứu, chữa lành, và phục hồi. Trong Cơ Đốc giáo, sự cứu rỗi là món quà ân điển của Đức Chúa Trời, được ban cho bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ, và chỉ bởi Ngài mà thôi (Công vụ 4:12). Scientology dạy về sự “cứu rỗi” thông qua một quy trình tự lực (self-help) có cấp bậc, thông qua “auditing” và các khóa học tốn kém để trở thành “Clear” và “OT”. Điều này hoàn toàn đối nghịch với nguyên tắc ân điển trong Kinh Thánh: “Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình” (Ê-phê-sô 2:8-9). Scientology, về bản chất, là một hệ thống công đức và tự cứu (works-based salvation), trong khi Phúc Âm của Chúa Giê-xu Christ là tin mừng về ân điển và tha tội.

Sứ đồ Phao-lô cảnh báo rõ ràng về những giáo lý sai lạc: “Vì sẽ có một thời kia, người ta không chịu nghe đạo lành; nhưng vì họ ngứa tai, nên theo tư dục mà nhóm họp các giáo sư xung quanh mình, và bịt tai không nghe lẽ thật, mà xây hướng về chuyện huyễn” (II Ti-mô-thê 4:3-4). Ông cũng cảnh báo về “sự giảng dạy của ma quỷ” và những lời dối trá đưa người ta xa Chúa (I Ti-mô-thê 4:1). Có một số dấu hiệu đáng chú ý:

• Sự Mặc Khải Thêm Vào: Scientology dựa chủ yếu vào các tác phẩm của Hubbard, được xem là “Kinh Thánh” của họ. Kinh Thánh Cơ Đốc cảnh báo nghiêm khắc chống lại việc thêm bớt vào Lời Đức Chúa Trời (Khải Huyền 22:18-19). Khi một nguồn mặc khải khác được đặt ngang hàng hoặc cao hơn Kinh Thánh, đó là dấu hiệu của sự lạc giáo.
• Tính Bí Mật và Phân Cấp Cứng Nhắc: Các giáo lý trung tâm (cấp OT) của Scientology được giữ bí mật tuyệt đối cho đến khi tín đồ trả nhiều tiền và thăng tiến qua các cấp độ. Điều này trái ngược với tính minh bạch và sự sẵn có của Phúc Âm cho mọi người (Mác 16:15). Chúa Giê-xu phán: “Ta nói cùng các ngươi điều chi trong chỗ tối tăm, hãy nói ra nơi sáng láng; và điều mà các ngươi nghe kề lỗ tai, hãy giảng ra trên mái nhà” (Ma-thi-ơ 10:27).
• Trọng Tâm vào Tài Chính và Quyền Lực: Có nhiều cáo buộc và bằng chứng cho thấy việc khai thác tài chính tín đồ là hệ thống. Trong khi Hội Thánh đầu tiên khuyến khích sự dâng hiến tự nguyện và hỗ trợ lẫn nhau (Công vụ 2:44-45; II Cô-rinh-tô 9:7), thì không có chỗ cho một hệ thống bóc lột hoặc đổi tiền lấy “sự cứu rỗi” (xem hành vi của Si-môn trong Công vụ 8:18-20).

Việc nghiên cứu này không chỉ để thỏa mãn tri thức, mà để trang bị và xây dựng đức tin cá nhân và cộng đồng.

1. Trau Dồi Sự Khôn Ngoan và Phân Biệt (Discernment):
Hãy noi gương người Bê-rê, “ngày đêm tra xem Kinh Thánh, để xem lời giảng có thật chăng” (Công vụ 17:11). Mỗi tín hữu cần có thói quen đọc và nghiên cứu Kinh Thánh cách hệ thống. Sự phân biệt thuộc linh (I Cô-rinh-tô 2:14-15) được nuôi dưỡng qua mối quan hệ cá nhân với Chúa Thánh Linh, Đấng dẫn chúng ta vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13). Trước bất kỳ giáo lý mới nào, hãy tự hỏi: Giáo lý này có tôn cao Chúa Giê-xu Christ là Chúa và Cứu Chúa duy nhất không? Có dựa trên ân điển hay công đức? Có phù hợp với toàn bộ sứ điệp của Kinh Thánh không?

2. Hiểu Rõ và Trân Quý Phúc Âm Thuần Túy:
Khi chúng ta thấy sự phức tạp, tốn kém, và tự lực trong các hệ thống như Scientology, chúng ta càng cảm tạ Đức Chúa Trời vì Phúc Âm giản dị mà quyền năng: “Hỡi mọi kẻ mệt mỏi và gánh nặng, hãy đến cùng ta, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ” (Ma-thi-ơ 11:28). Sự cứu rỗi là món quà nhưng không. Hãy tập trung rao giảng và sống Phúc Âm này – tin Chúa Giê-xu, ăn năn tội, và bước đi trong sự mới mẻ của đời sống (Rô-ma 6:4).

3. Sống Cộng Đồng Hội Thánh Lành Mạnh:
Những hệ thống độc hại thường lôi kéo những người cô đơn, tổn thương, và thiếu sự hỗ trợ cộng đồng. Một Hội Thánh đầy dẫy tình yêu thương, sự chăm sóc lẫn nhau, và sự dạy dỗ Lời Chúa trung thực là thành trì vững chắc nhất chống lại mọi sự dạy dỗ sai lầm (Ê-phê-sô 4:11-16). Hãy tích cực tham gia, gắn bó và chịu trách nhiệm với một Hội Thánh địa phương.

4. Tiếp Cận với Tình Yêu và Lẽ Thật:
Khi gặp gỡ những người theo Scientology hay bất kỳ tôn giáo nào khác, thái độ của chúng ta không nên là sự khinh miệt hay sợ hãi, mà là lòng thương xót và sự chân thành. Hãy “nói ra lẽ chân thật trong tình yêu thương” (Ê-phê-sô 4:15). Cầu nguyện cho họ, và sẵn sàng làm chứng về hy vọng và sự bình an mà chúng ta có trong Chúa Giê-xu (I Phi-e-rơ 3:15). Hãy chỉ cho họ thấy sự tự do trong ân điển (Ga-la-ti 5:1), đối lập với gánh nặng của những hệ thống tự cứu.

Từ việc phân tích dựa trên nền tảng Kinh Thánh, có thể đi đến kết luận rõ ràng: Scientology không phải là một nhánh của Cơ Đốc giáo, cũng không đơn thuần là một “giáo phái” (sect) của Cơ Đốc giáo. Nó là một hệ thống tôn giáo hoàn toàn khác biệt, với nguồn gốc, thần học, giáo lý về con người và sự cứu rỗi đối lập căn bản với đức tin Cơ Đốc lịch sử dựa trên Kinh Thánh. Nó thiếu đi trung tâm là Chúa Giê-xu Christ là Đấng Cứu Chuộu duy nhất, phủ nhận bản chất tội lỗi của con người, và thay thế ân điển bằng một hệ thống tự lực có cấp bậc và tốn kém.

Lời cảnh báo của Sứ đồ Phao-lô thật thích hợp: “Tôi lấy làm lạ cho anh em đã vội bỏ Đấng gọi anh em bởi ân điển Đấng Christ, đặng theo tin lành khác. Thật chẳng phải có tin lành khác, nhưng có mấy kẻ làm rối trí anh em, và muốn đánh đổ Tin Lành của Đấng Christ” (Ga-la-ti 1:6-7). Là những người tin theo Chúa Giê-xu, chúng ta được kêu gọi để đứng vững trong ân điển và lẽ thật của Ngài, được trang bị bằng Lời Đức Chúa Trời và Thánh Linh, để có thể phân biệt chánh tà, và “cứ làm điều thiện, không mệt nhọc” (II Tê-sa-lô-ni-ca 3:13) trong việc rao truyền Phúc Âm thuần túy cho thế giới đang lầm lạc.