'Đừng sợ kẻ giết được thân thể' - Sự Khôn Ngoan Căn Bản Trong Đời Sống Đức Tin
Trong hành trình làm môn đồ Chúa Giê-xu, chúng ta thường đối diện với nhiều nỗi sợ hãi: sợ thất bại, sợ người khác đánh giá, sợ mất mát, và thậm chí sợ cả sự bắt bớ, ngược đãi. Giữa bối cảnh đó, lời tuyên bố đầy thách thức của Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ 10:28 vang lên như một lời xác quyết căn bản cho niềm tin: “Đừng sợ kẻ giết thân thể mà không thể giết linh hồn; nhưng thà sợ Đấng có thể hủy diệt cả linh hồn lẫn thân thể trong địa ngục.” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Câu Kinh Thánh này không chỉ là một lời an ủi đơn thuần, mà là một sự dạy dỗ thần học sâu sắc về bản chất của sự sợ hãi, giá trị đời đời của linh hồn, và quyền tối thượng của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá bối cảnh, ý nghĩa nguyên thủy, và ứng dụng thiết thực của chân lý mạnh mẽ này.
Để hiểu trọn vẹn câu 28, chúng ta phải đặt nó trong dòng chảy của cả chương 10. Đây là chương Chúa Giê-xu sai mười hai sứ đồ ra đi rao giảng về Nước Thiên Đàng. Ngài cảnh báo trước cho họ về những sự chống đối, khó khăn, và bắt bớ sẽ đến (Ma-thi-ơ 10:16-25). Họ sẽ “như chiên ở giữa bầy muông sói” (câu 16). Trong bối cảnh đầy đe dọa ấy, ba lần trong đoạn này (câu 26, 28, 31), Chúa Giê-xu lặp lại mệnh lệnh “Đừng sợ” (tiếng Hy Lạp: mē phobeisthe). Lời khuyên “đừng sợ” không dựa trên sự lạc quan trần tế hay sự thiếu hiểu biết về hiểm nguy, mà dựa trên một thực tại thuộc linh và đời đời cao hơn.
Đối tượng đầu tiên của mệnh lệnh này là các sứ đồ, những người sẽ trực tiếp đối mặt với sự chống đối từ các nhà lãnh đạo tôn giáo Do Thái và sau này là chính quyền La Mã. Sự sống thể xác của họ thực sự bị đe dọa. Tuy nhiên, nguyên tắc này mở rộng cho mọi tín hữu trong mọi thời đại, khi chúng ta đối diện với những “kẻ” có thể gây tổn hại cho thân thể hoặc đời sống vật chất của chúng ta vì đức tin.
Cụm từ “kẻ giết được thân thể” (Hy Lạp: ton apokteinonton to sōma) chỉ về bất kỳ thế lực, cá nhân, hay hoàn cảnh nào có quyền năng hữu hạn chỉ trên phương diện thể xác và đời này. Đó có thể là:
- Những kẻ bắt bớ: Như Hê-rốt, các thầy tế lễ thượng phẩm, hay các quan tổng đốc La Mã.
- Sự đe dọa về vật chất: Như nghèo đói, mất việc, hoặc tịch thu tài sản vì theo Chúa.
- Sự chống đối xã hội: Như sự chế giễu, tẩy chay, hay làm nhục từ gia đình hoặc cộng đồng (đã được đề cập trong Ma-thi-ơ 10:34-36).
Sự dạy dỗ của Chúa Giê-xu dựa trên sự phân biệt rõ ràng giữa hai phạm trù này. Thân thể là phương tiện tạm thời, nơi cư ngụ của chúng ta trên đất. Nó có thể bị tổn thương, giam cầm, và hủy diệt. Ngược lại, linh hồn (psuchē) ở đây không chỉ đơn thuần là “phần tâm linh” tách biệt, mà theo cách hiểu Do Thái-Hy Lạp, nó chỉ toàn bộ sự sống, nhân vị, bản ngã vĩnh cửu của con người trước mặt Đức Chúa Trời. Đây là phần tạo dựng trực tiếp bởi Đức Chúa Trời (Sáng-thế-ký 2:7) và có giá trị đời đời.
Do đó, lập luận của Chúa Giê-xu mang tính so sánh: Nếu bạn phải sợ, hãy sợ điều đáng sợ hơn. Con người chỉ có quyền tối đa là chấm dứt sự sống thể xác tạm thời. Nhưng Đức Chúa Trời có quyền trên cả định mệnh đời đời của linh hồn. Chữ “hủy diệt” (Hy Lạp: apolesai) trong câu “hủy diệt cả linh hồn lẫn thân thể trong địa ngục” không hàm ý sự hủy diệt tồn tại (annihilationism), mà là sự hư mất đời đời, sự phân cách khỏi sự sống của Đức Chúa Trời, sự trầm luân trong hình phạt đời đời (xem 2 Tê-sa-lô-ni-ca 1:9). Sự sống đời đời hay sự hư mất đời đời đều nằm trong quyền tể trị tối cao của Ngài.
Động từ “sợ” (Hy Lạp: phobeō) được dùng cho cả hai vế, nhưng với hai đối tượng hoàn toàn khác nhau, dẫn đến hai loại “sợ” khác nhau:
- Sợ người đời (câu 28a): Là nỗi sợ hãi run rẩy, lo lắng (terror, dread) trước một mối đe dọa. Đây là thứ Chúa Giê-xu truyền lệnh phải loại bỏ.
- Sợ Đức Chúa Trời (câu 28b): Là sự kính sợ, tôn kính, thần phục (reverential awe). Đây không phải là nỗi khiếp sợ như trước một bạo chúa, mà là thái độ của một thụ tạo nhận biết uy quyền tối cao, sự thánh khiết và quyền phán xét của Đấng Tạo Hóa mình. Đây là sự khởi đầu của sự khôn ngoan (Châm-ngôn 9:10).
Trong Cựu Ước, khái niệm “kính sợ Đức Giê-hô-va” (tiếng Hê-bơ-rơ: yir’at YHWH) là trung tâm của đời sống đạo. Nó bao hàm lòng vâng phục, yêu mến, và thờ phượng. Chúa Giê-xu đang đặt hai nỗi sợ này lên bàn cân: Khi chúng ta có một sự kính sợ chân chính, đúng đắn dành cho Đức Chúa Trời, thì mọi nỗi sợ hãi trần gian khác sẽ bị đẩy lùi và mất đi quyền lực. Như Augustinô đã nói: “Tình yêu dành cho Đức Chúa Trời sẽ đuổi đi nỗi sợ hãi.”
Ngay sau lời dạy đầy thách thức này, Chúa Giê-xu đưa ra hai lý do an ủi và khích lệ:
- Sự Quan Tâm Chi Tiết của Đức Chúa Trời (câu 29-30): “Hai con chim sẻ há chẳng từng bị bán một đồng tiền sao? Và ví không theo ý muốn Cha các ngươi, thì chẳng hề một con nào rơi xuống đất. Tóc trên đầu các ngươi cũng đã đếm hết rồi.” Nếu Đức Chúa Trời quan tâm đến số phận của một con chim sẻ rẻ tiền và biết rõ từng sợi tóc trên đầu chúng ta, thì làm sao Ngài có thể thờ ơ với số phận của những đứa con mà Ngài đã chuộc bằng huyết của Con Ngài? Sự quan phòng của Ngài là nền tảng cho lòng can đảm của chúng ta.
- Giá Trị Cáo Trọng của Chúng Ta Trong Đấng Christ (câu 31): “Đừng sợ chi, vì các ngươi quí trọng hơn nhiều con chim sẻ.” Giá trị của chúng ta không tự có, nhưng được xác lập bởi tình yêu và sự chuộc tội của Đấng Christ. Chúng ta thuộc về Ngài.
Lời dạy trong Ma-thi-ơ 10:28 không chỉ dành cho các thánh đồ thế kỷ đầu. Nó là la bàn định hướng cho mọi tín hữu trong mọi hoàn cảnh:
- Đối Diện Với Áp Lực Xã Hội và Sự Chế Giễu: “Kẻ giết thân thể” ngày nay có thể là áp lực đồng hóa, sự chế nhạo khi giữ đạo đức, hoặc sự kỳ thị vì niềm tin. Lời Chúa nhắc ta rằng danh tiếng trước mặt người không quan trọng bằng sự chấp nhận trước mặt Đức Chúa Trời (Ga-la-ti 1:10).
- Chiến Đấu Với Nỗi Sợ Hãi và Lo Âu: Nhiều nỗi sợ hiện đại (sợ bệnh tật, sợ tương lai, sợ thất bại) cũng là những dạng “giết thân thể”. Chúng ta được kêu gọi trao mọi lo lắng cho Ngài vì biết rằng Ngài đoái hoài đến mình (1 Phi-e-rơ 5:7), và tập trung sự kính sợ của mình vào một mình Ngài.
- Sống Với Viễn Cảnh Đời Đời: Câu Kinh Thánh này buộc chúng ta phải có tầm nhìn đời đời. Nó đặt lại thứ tự ưu tiên: Linh hồn quan trọng hơn thân thể; đời đời quan trọng hơn tạm thời. Điều này sẽ định hình mọi quyết định của chúng ta, từ cách sử dụng tiền bạc, thời gian, đến việc dạn dĩ làm chứng nhân.
- Nuôi Dưỡng Sự Kính Sợ Chúa Mỗi Ngày: Sự kính sợ Chúa không tự nhiên mà có. Nó được phát triển qua sự thờ phượng, suy ngẫm Lời Chúa, và vâng phục Ngài trong những điều nhỏ. Khi chúng ta thực sự kính sợ Đức Chúa Trời, chúng ta sẽ không còn sợ bất cứ điều gì khác.
Ma-thi-ơ 10:28 không kết thúc trong sự cảnh báo, mà mở ra trong sự bảo đảm. Nó kéo mắt chúng ta ra khỏi những mối đe dọa nhỏ bé, hữu hạn để nhìn vào Đấng Christ, Đấng đã chiến thắng sự chết và địa ngục. Sứ đồ Giăng sau này đã viết: “Vì Đức Chúa Trời chưa ban cho chúng ta tâm thần nhút nhát, bèn là tâm thần mạnh mẽ, có tình yêu thương và có sự dè giữ” (2 Ti-mô-thê 1:7). Tinh thần mạnh mẽ đó bắt nguồn từ chính lẽ thật này: Chúng ta thuộc về Đấng nắm giữ ngày mai và cả cõi đời đời. Vì vậy, trong mọi sự chống đối, thử thách, hay nỗi sợ hãi trần gian, chúng ta có thể bước đi cách can đảm, không phải vì bản thân dũng cảm, mà vì chúng ta đang “kính sợ Đấng đáng kính sợ” và đang ở trong tay yêu thương của Ngài.
Cuối cùng, lời dạy này chỉ thực sự có nghĩa khi được đặt dưới bóng thập tự giá. Chúa Giê-xu, Đấng dạy “đừng sợ”, chính Ngài đã không sợ kẻ giết thân thể. Ngài đã tự nguyện phó thân thể Ngài vì chúng ta, và qua sự phục sinh, Ngài đã đảm bảo rằng những ai tin Ngài sẽ không bao giờ bị hư mất nhưng được sự sống đời đời (Giăng 3:16). Sự kính sợ Chúa của chúng ta, vì thế, không phải là nỗi sợ của kẻ nô lệ, mà là lòng tôn kính của những người con đã được cứu chuộc, biết rằng Cha Thiên Thượng của mình nắm giữ cả linh hồn và thân thể mình trong tay Ngài, hôm nay và cho đến đời đời.