Tâm Linh Chiêm Niệm
Trong nhịp sống hối hả và ồn ào của thời đại, thuật ngữ “chiêm niệm” (contemplation) thường bị hiểu lầm hoặc gán ghép với những thực hành huyền bí ngoài Cơ Đốc giáo. Tuy nhiên, một đời sống tâm linh chiêm niệm thực thụ, dựa trên nền tảng Kinh Thánh, là một món quà quý giá và là lời mời gọi thân mật mà Đức Chúa Trời dành cho mọi tín hữu. Đó không phải là sự trốn tránh thực tại hay mơ mộng huyền ảo, mà là một hành trình sâu nhiệm, chậm rãi lắng đọng trong sự hiện diện của Đức Chúa Trời, để cho Lời Ngài thấm nhuần, biến đổi và định hình nên tâm trí, tình cảm và ý chí của chúng ta theo hình ảnh của Đấng Christ.
I. Định Nghĩa Thần Học: Chiêm Niệm Theo Lăng Kính Kinh Thánh
Từ “chiêm niệm” trong tiếng Anh (“contemplation”) bắt nguồn từ Latin “*contemplari*”, có nghĩa là “quan sát kỹ lưỡng”. Trong bối cảnh Cơ Đốc, nó mô tả thái độ chú tâm, tĩnh lặng hướng về Đức Chúa Trời. Kinh Thánh sử dụng những từ ngữ và hình ảnh mạnh mẽ để diễn tả thực tại này:
- “Ngắm xem” (Behold): Từ Hê-bơ-rơ “hazah” (חזה) và Hy Lạp “theaomai” (θεάομαι) diễn tả sự nhìn ngắm chăm chú, chiêm ngưỡng với lòng kính sợ và ngạc nhiên. Chúng ta được kêu gọi “Ngắm xem sự nhân từ và sự nghiêm nhặt của Đức Chúa Trời” (Rô-ma 11:22) và “ngắm xem sự vinh hiển của Chúa” (II Cô-rinh-tô 3:18).
- “Ở lại” (Abide): Động từ Hy Lạp “menō” (μένω) trong Giăng 15:4-7 nhấn mạnh đến sự kết hợp, ở lại thường xuyên và mật thiết trong Đấng Christ. Chiêm niệm là một hình thức “ở lại” trong sự hiện diện của Ngài.
- “Suy gẫm” (Meditate): Từ Hê-bơ-rơ “hagah” (הגה) trong Thi Thiên 1:2 mang ý nghĩa lẩm nhẩm, nghiền ngẫm, suy nghĩ sâu xa về Luật Pháp Chúa cả ngày lẫn đêm. Nó giống như một con vật nhai lại, từ từ tiêu hóa từng lời của Đức Chúa Trời.
Như vậy, tâm linh chiêm niệm có thể được định nghĩa là kỷ luật tâm linh được Thánh Linh dẫn dắt, trong đó tín hữu dành thì giờ tĩnh lặng, tập trung để nhìn ngắm, suy gẫm sâu sắc về Đức Chúa Trời, về các thuộc tính của Ngài, về công trình cứu chuộc của Đấng Christ và về Lời Hằng Sống của Ngài, với mục đích được biến đổi để trở nên giống Chúa Giê-xu hơn và yêu mến Ngài sâu nhiệm hơn.
II. Nền Tảng Kinh Thánh Cho Đời Sống Chiêm Niệm
Giao ước mới trong Đấng Christ không phủ nhận nhưng làm trọn và mở rộng cánh cửa cho sự thân mật với Đức Chúa Trời, là nền tảng của chiêm niệm.
1. Gương Mẫu Của Chúa Giê-xu Christ – Trung Tâm Của Sự Chiêm Niệm: Chính Chúa Giê-xu là hiện thân của mối tương giao chiêm niệm trọn vẹn với Cha. Ngài thường xuyên tìm những nơi vắng vẻ, tĩnh mịch để cầu nguyện và ở một mình với Đức Chúa Trời (Mác 1:35; Lu-ca 5:16). Sự cầu nguyện của Ngài không chỉ là trình bày nhu cầu, mà còn là sự hiệp một thâm sâu: “Cha ở trong Con, và Con ở trong Cha” (Giăng 17:21). Chúng ta chiêm niệm không phải để đạt tới một trạng thái hư vô, mà để được dẫn vào mối tương giao yêu thương giữa Cha và Con, qua Chúa Thánh Linh (Rô-ma 8:15-16).
2. Sự Biến Hóa – Kết Quả Của Việc Chiêm Ngưỡng: Sứ đồ Phao-lô khẳng định nguyên tắc thần học then chốt: “Chúng ta ai nấy đều để mặt trần mà nhìn xem vinh hiển Chúa như trong gương, thì hóa nên cũng một ảnh tượng Ngài, từ vinh hiển qua vinh hiển, như bởi Chúa, là Thánh Linh” (II Cô-rinh-tô 3:18). Động từ “nhìn xem” (katoptrizō - κατοπτρίζω) có nghĩa là phản chiếu như trong gương, nhưng cũng mang sắc thái quan sát chăm chú. Khi chúng ta dành thì giờ “nhìn xem” Chúa – qua Lời Ngài, qua sự cầu nguyện, qua sự nhận biết Ngài trong cuộc sống – chính Thánh Linh sẽ thực hiện công việc biến đổi chúng ta nên giống ảnh tượng Ngài. Đây là mục đích tối hậu của chiêm niệm Cơ Đốc.
3. Lời Mời Gọi Của Các Thi Thiên: Sách Thi Thiên là sách giáo khoa mẫu mực về đời sống chiêm niệm. Tác giả khao khát được “nhìn xem sự tốt đẹp của Đức Giê-hô-va” (Thi Thiên 27:4). Ông kêu gọi chính mình và dân sự: “Hỡi linh hồn ta, khá nín thinh trước mặt Đức Chúa Trời” (Thi Thiên 62:5). Sự “nín thinh” (dumiyyah - דּוּמִיָּה) này không phải là trống rỗng, mà là một sự tĩnh lặng đầy trọn, chờ đợi và tập trung vào Đức Chúa Trời.
III. Thực Hành Chiêm Niệm: Từ Kinh Thánh Đến Đời Sống
Chiêm niệm không phải là một bí thuật dành cho giới tinh hoa, mà là một thực hành thiết thực cho mọi tín hữu. Dưới đây là một số phương pháp dựa trên Kinh Thánh:
1. Chiêm Niệm Kinh Thánh (Lectio Divina): Đây là phương pháp truyền thống gồm bốn bước đơn giản để “ăn” Lời Chúa: - Đọc (Lectio): Đọc chậm một phân đoạn Kinh Thánh ngắn. Lắng nghe để nhận ra một câu, một cụm từ mà Chúa dùng để phán với bạn hôm nay. - Suy gẫm (Meditatio): Nhẩm đi nhẩm lại câu/ cụm từ đó. Tự hỏi: “Điều này nói gì với đời sống và hoàn cảnh cụ thể của tôi?” Dùng trí tưởng tượng được Kinh Thánh soi dẫn để đặt mình vào khung cảnh câu chuyện. - Cầu nguyện (Oratio): Trả lời lại Chúa từ tấm lòng. Có thể là lời tạ ơn, xưng tội, cầu xin hoặc đơn giản là thinh lặng trong sự hiện diện của Ngài. - Chiêm ngưỡng (Contemplatio): Nghỉ ngơi trong tình yêu và sự hiện diện của Chúa. Từ bỏ nỗ lực phân tích, chỉ đơn giản “ở lại” với Ngài, như Ma-ri ngồi dưới chân Chúa Giê-xu (Lu-ca 10:39).
2. Chiêm Niệm Về Các Thuộc Tính Của Đức Chúa Trời: Dành thời gian suy ngẫm sâu sắc về một thuộc tính của Chúa, như tình yêu thương (1 Giăng 4:8), sự thánh khiết (Ê-sai 6:3), sự nhân từ (Thi Thiên 136). Đặt câu hỏi: “Điều này có ý nghĩa gì đối với tôi hôm nay?” Ví dụ, chiêm niệm về “Đức Giê-hô-va, Đức Giê-hô-va, là Đức Chúa Trời nhân từ, thương xót, chậm giận, đầy dẫy ân huệ và thành thực” (Xuất Ê-díp-tô Ký 34:6) có thể an ủi tấm lòng đang bị kết tội và khơi dậy lòng biết ơn.
3. Chiêm Niệm Trong Sự Tĩnh Lặng Và Chờ Đợi: “Hãy yên tịnh và biết rằng ta là Đức Chúa Trời” (Thi Thiên 46:10). Thực hành này đòi hỏi chúng ta cố ý tắt tiếng ồn bên ngoài (điện thoại, phương tiện) và bên trong (những dòng suy nghĩ hỗn tạp). Ngồi yên trước mặt Chúa, không đòi hỏi, không vội vã. Chỉ đơn giản hiện diện. Đây là hành động của đức tin, tuyên bố rằng Chúa đáng để chúng ta dành thì giờ chỉ để “ở với” Ngài.
IV. Ứng Dụng Thực Tế Trong Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Đời sống chiêm niệm không tách rời khỏi đời sống thực tiễn. Trái lại, nó chính là nguồn sức mạnh và sự khôn ngoan cho mọi hoạt động.
- Bắt đầu Ngày Mới Trong Sự Hiện Diện Của Chúa: Dành 15-30 phút đầu ngày không phải chỉ để “đọc qua” Kinh Thánh, mà để “ở lại” với một câu Kinh Thánh. Hãy cầu nguyện ngắn: “Lạy Chúa, xin phán với con qua Lời Ngài hôm nay.”
- Biến Những Khoảng Chờ Đợi Thành Khoảnh Khắc Chiêm Niệm: Khi xếp hàng, kẹt xe, hãy nhẩm lại một câu Kinh Thánh bạn đã học, suy ngẫm về sự nhân từ của Chúa trong tuần qua.
- Kết Hợp Với Công Việc Chân Tay: Khi rửa chén, quét nhà, đi bộ, hãy tạm dừng những cuộc trò chuyện trong đầu và hướng lòng về Chúa. Có thể lặp đi lặp lại một câu đơn giản như “Giê-xu, Con Đức Chúa Trời hằng sống, xin thương xót con” – đây là hình thức cầu nguyện chiêm niệm đơn giản.
- Ghi Nhật Ký Tâm Linh: Viết xuống những điều Chúa phán với bạn trong lúc chiêm niệm. Điều này giúp ghi nhớ và nhìn thấy chủ đề Chúa đang dạy bạn trong hành trình thuộc linh.
Cần phân biệt rõ: Chiêm niệm Cơ Đốc không phải là: - Làm trống rỗng tâm trí theo kiểu ngoại giáo, nhưng là làm đầy tâm trí với Lẽ Thật và Con Người của Đấng Christ. - Tìm kiếm cảm xúc hoặc khải tượng lạ, nhưng tìm kiếm chính Chúa. - Thay thế cho việc học Kinh Thánh có hệ thống, nhưng bổ sung và làm sâu sắc thêm việc học đó. - Một phương tiện để tự cải thiện bản thân, nhưng là phương tiện để được Đức Thánh Linh biến đổi.
V. Kết Luận: Lời Mời Gọi Vào Sự Thân Mật
Tâm linh chiêm niệm là hơi thở của linh hồn đang yêu mến Chúa. Đó là lời đáp lại của chúng ta trước lời mời gọi đầy yêu thương: “Hãy đến gần Đức Chúa Trời, thì Ngài sẽ đến gần anh em” (Gia-cơ 4:8). Trong một thế giới luôn thúc giục chúng ta phải làm, phải sản xuất, phải thành công, thì kỷ luật chiêm niệm dạy chúng ta giá trị của việc “là” (be) trước mặt Đức Chúa Trời – là con cái được yêu thương, là chiên của bầy Ngài.
Hãy bắt đầu từ những bước nhỏ. Đừng để cảm giác tội lỗi vì “không biết làm” cản trở bạn. Hãy như Ma-ri, chọn phần tốt nhất là ngồi dưới chân Chúa Giê-xu (Lu-ca 10:42). Hãy để cho Thánh Linh, Đấng dẫn chúng ta vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13), dìu dắt bạn vào sự yên nghỉ và ngắm xem này. Qua thời gian, bạn sẽ khám phá rằng từ nơi tĩnh lặng và chiêm ngưỡng này sẽ tuôn ra dòng sông nước sống của sự phục vụ, yêu thương và làm chứng đầy quyền năng (Giăng 7:38). Vì khi chúng ta nhìn xem Vinh Quang của Chúa, chúng ta sẽ trở nên giống như Ngài.
“Hỡi Đức Chúa Trời, Ngài là Đức Chúa Trời tôi, vừa sáng tôi tìm cầu Ngài. Trong một đất khô khan, cực nhọc, chẳng nước, linh hồn tôi khát khao Ngài, lòng tôi mòn mỏi ước ao Ngài.” (Thi Thiên 63:1)