Tấm Lòng Trong Kinh Thánh
Trong ngôn ngữ hiện đại, “tấm lòng” thường được hiểu là trung tâm của tình cảm và cảm xúc. Tuy nhiên, trong thế giới quan Kinh Thánh, đặc biệt qua ngôn ngữ Hê-bơ-rơ (לֵב, *lev*) và Hy Lạp (καρδία, *kardia*), khái niệm “tấm lòng” mang chiều sâu và bề rộng vô cùng phong phú. Nó không chỉ là nơi chứa đựng tình cảm, mà còn là trung tâm của ý chí, lý trí, sự hiểu biết, đạo đức và thuộc linh của con người. Nói cách khác, tấm lòng chính là cốt lõi, là “cái tôi” trọn vẹn của một người. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá giáo lý Kinh Thánh về tấm lòng, từ tình trạng hư hoại nguyên thủy đến con đường được Chúa biến đổi, cùng những ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin.
Để hiểu đúng thông điệp của Kinh Thánh, chúng ta cần quay về với ý nghĩa gốc của từ “tấm lòng”.
1. Trong Cựu Ước (Từ “Lev” - לֵב): Từ “lev” trong tiếng Hê-bơ-rơ xuất hiện gần 1,000 lần, cho thấy tầm quan trọng bậc nhất của nó. “Lev” không chỉ chỉ trái tim vật lý (như trong II Sa-mu-ên 18:14), mà chủ yếu chỉ:
- Trung tâm của sự suy nghĩ và hiểu biết: “Hỡi con, khá chú ý về sự khôn ngoan ta, và nghiêng tai qua về sự thông sáng ta... Vậy, hãy giữ tấm lòng con cẩn thận hơn hết, vì các nguồn sự sống do nơi nó mà ra.” (Châm Ngôn 4:20-23). Ở đây, giữ tấm lòng đồng nghĩa với việc bảo vệ tư tưởng và sự nhận thức.
- Trung tâm của ý chí và quyết định: “Các ngươi hãy hết lòng, hết ý, hết sức yêu kính Giê-hô-va Đức Chúa Trời của các ngươi.” (Phục Truyền 6:5). Tình yêu thương với Chúa là một sự lựa chọn có ý thức xuất phát từ tấm lòng.
- Trung tâm của đời sống đạo đức và thuộc linh: Tấm lòng là nơi Chúa nhìn thấy và thử nghiệm (I Sa-mu-ên 16:7; Giê-rê-mi 17:10).
2. Trong Tân Ước (Từ “Kardia” - καρδία): Các tác giả Tân Ước kế thừa và mở rộng ý nghĩa của “lev” trong bối cảnh mới của giao ước. “Kardia” là nơi:
- Phát xuất mọi điều thiện ác: Chúa Giê-xu dạy: “Vì ở ngoài lòng người mà ra những ác tưởng, sự dâm dục, trộm cướp, giết người...” (Mác 7:21). Ngược lại, “người tốt do nơi kho tốt trong lòng mà phát ra điều thiện” (Lu-ca 6:45).
- Là chiến trường của đức tin và sự nghi ngờ: Các môn đồ trên đường Em-ma-út có lòng (kardia) cháy phừng khi nghe Chúa giải Kinh Thánh (Lu-ca 24:32), trong khi đó, sự cứng lòng (pōrōsis tēs kardias) lại ngăn cản người ta tin nhận (Mác 6:52, 16:14).
- Là nơi Chúa Thánh Linh ngự trị: “Ấy bởi đức tin nên Đấng Christ ngự trong lòng anh em” (Ê-phê-sô 3:17).
Kinh Thánh mô tả chân thực và không khoan nhượng về bản chất của tấm lòng con người sau sự sa ngã:
- Bại hoại và xấu xa: “Lòng người là dối trá hơn mọi vật, và rất là xấu xa: ai có thể biết được?” (Giê-rê-mi 17:9). Từ ngữ “xấu xa” (אָנֻשׁ, *’anush*) mang nghĩa bệnh tật, khốn khổ, không đáng tin cậy.
- Cứng cỏi và không ăn năn: Sử ký ghi lại nhiều đời vua có “lòng cứng cỏi” (חָזַק לֵב, *chazaq lev*), không chịu hạ mình trước mặt Chúa (như Pha-ra-ôn trong Xuất Ê-díp-tô ký, hay vua A-cha trong II Sử Ký 28:22).
- Xa cách Chúa: “Ấy là vì lòng dân nầy chai đá... kẻo mắt họ thấy được, tai họ nghe được, lòng họ hiểu được...” (Ma-thi-ơ 13:15 trích Ê-sai 6:10). Tấm lòng “chai đá” (ἐπαχύνθη, *epachynthē*) nghĩa là trở nên dày, xù xì, mất đi sự nhạy cảm thuộc linh.
- Là nguồn gốc của tội lỗi: Như đã trích dẫn ở Mác 7:21-23, tội lỗi không phải chỉ là hành vi bề ngoài mà bắt nguồn từ chính tấm lòng ô uế bên trong.
Những phân đoạn này cho thấy một sự thật nghiêm túc: Vấn đề căn bản của nhân loại không phải là môi trường, giáo dục hay hoàn cảnh, mà là tấm lòng bại hoại. Mọi giải pháp thuần túy nhân bản đều chỉ là sự xử lý phần ngọn. Do đó, Chúa hứa ban một giải pháp tận gốc rễ.
Giao ước mới mà Chúa hứa ban qua Đấng Mê-si-a tập trung vào việc biến đổi tấm lòng:
- Lời Hứa Trong Cựu Ước: Tiên tri Ê-xê-chi-ên loan báo một cách mạng thuộc linh: “Ta sẽ ban lòng mới cho các ngươi, và đặt thần mới trong các ngươi. Ta sẽ cất lòng bằng đá khỏi thịt các ngươi, và ban cho các ngươi lòng bằng thịt.” (Ê-xê-chi-ên 36:26). “Lòng bằng đá” (לֵב הָאֶבֶן, *lev ha’even*) tượng trưng cho sự chết, cứng cỏi, vô cảm. “Lòng bằng thịt” (לֵב בָּשָׂר, *lev basar*) tượng trưng cho sự sống, mềm mại, có thể đáp ứng với Chúa.
- Thực Hiện Trong Tân Ước Qua Chúa Giê-xu Christ: Sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu mở ra con đường cho lời hứa này thành hiện thực. Sự cứu rỗi bắt đầu từ sự biến đổi bên trong:
- Sự Tái Sanh Tác Động Đến Tấm Lòng: “Ngài đã cứu chúng ta... theo sự thương xót Ngài, bởi sự rửa về sự lại sanh và sự đổi mới của Đức Thánh Linh” (Tít 3:5). Sự “đổi mới” (ἀνακαίνωσις, *anakainōsis*) này trước hết diễn ra trong tâm trí và tấm lòng (Rô-ma 12:2).
- Đức Tin Là Việc Của Tấm Lòng: “Vì anh em nhờ ân điển, bởi đức tin, mà được cứu... ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình.” (Ê-phê-sô 2:8-9). Đức tin chân thật không phải là sự đồng ý bằng lý trí suông, mà là sự đầu phục và tín thác trọn vẹn xuất phát từ tấm lòng (Rô-ma 10:9-10).
- Chúa Thánh Linh Ngự Trị: Thánh Linh của Đức Chúa Trời được ban cho tín đồ như một “của cầm” (Ê-phê-sô 1:13-14), và chính Ngài làm nên sự đổi mới liên tục từ bên trong.
Kinh Thánh mô tả cụ thể về đời sống của một tấm lòng đã được Đấng Christ đổi mới:
- Một Lòng Kính Sợ Chúa: “Đức Giê-hô-va lấy làm đẹp lòng kẻ nào kính sợ Ngài, trông cậy sự nhơn từ Ngài.” (Thi Thiên 147:11). Kính sợ Chúa không phải là sợ hãi kinh khiếp, mà là lòng tôn kính, thờ phượng và vâng lời tuyệt đối.
- Tấm Lòng Tan Vỡ Và Thống Hối: “Đức Giê-hô-va ở gần những kẻ có lòng đau thương, và cứu kẻ nào có tâm hồn thống hối.” (Thi Thiên 34:18). “Của lễ đẹp lòng Đức Chúa Trời, ấy là tâm thần đau thương: Đức Chúa Trời ôi! lòng đau thương thống hối Chúa không khinh dể đâu.” (Thi Thiên 51:17). Đây là tấm lòng khiêm nhường, nhận biết tội lỗi và hoàn toàn nương cậy vào ân điển.
- Tấm Lòng Trong Sạch: “Phước cho những kẻ có lòng trong sạch, vì sẽ thấy Đức Chúa Trời!” (Ma-thi-ơ 5:8). “Trong sạch” (καθαρός, *katharos*) chỉ sự thanh khiết, không pha tạp, có một mục đích duy nhất là làm đẹp lòng Chúa.
- Tấm Lòng Bình An Và Tin Cậy: “Chớ lo phiền chi hết, nhưng trong mọi sự hãy dùng lời cầu nguyện, nài xin, và sự tạ ơn mà trình các sự cầu xin của mình cho Đức Chúa Trời. Sự bình an của Đức Chúa Trời vượt quá mọi sự hiểu biết, sẽ gìn giữ lòng và ý tưởng anh em trong Đức Chúa Giê-xu Christ.” (Phi-líp 4:6-7). Tấm lòng được bình an siêu nhiên bảo vệ.
- Tấm Lòng Vâng Phục Và Yêu Mến Lời Chúa: “Con đã giấu lời Chúa trong lòng con, để con không phạm tội cùng Chúa.” (Thi Thiên 119:11). Lời Chúa được cất giữ và suy ngẫm sẽ hướng dẫn và bảo vệ tấm lòng.
Đời sống Cơ Đốc là một cuộc hành trình gìn giữ tấm lòng mỗi ngày. Dưới đây là những nguyên tắc Kinh Thánh để áp dụng:
- Thường Xuyên Tự Kiểm Tra Với Chúa: “Hỡi Đức Chúa Trời, xin hãy dò xét tôi, và biết lòng tôi; hãy thử thách tôi, và biết tư tưởng tôi.” (Thi Thiên 139:23). Chúng ta cần cầu xin Chúa, qua Thánh Linh và Lời Ngài, phơi bày những góc khuất trong lòng mình.
- Gìn Giữ Cẩn Thận Mọi Ngõ Vào Của Tấm Lòng: “Hãy hết lòng giữ gìn tấm lòng của con, vì các nguồn sự sống do nó mà ra.” (Châm Ngôn 4:23). Điều này bao gồm việc cẩn trọng với những gì mắt thấy, tai nghe, và tâm trí suy nghĩ (Gióp 31:1; Phi-líp 4:8). Chúng ta phải chủ động “bắt hết các ý tưởng làm tôi vâng phục Đấng Christ” (II Cô-rinh-tô 10:5).
- Lấy Lời Chúa Làm Gương Và Gươm: “Vì lời của Đức Chúa Trời là lời sống và linh nghiệm... phán đoán tư tưởng và ý định trong lòng.” (Hê-bơ-rơ 4:12). Việc đọc, học, suy ngẫm và ghi nhớ Kinh Thánh là dinh dưỡng thiết yếu để tấm lòng được lành mạnh và mạnh mẽ.
- Sống Trong Sự Thờ Phượng Và Cảm Tạ: Một tấm lòng cảm tạ là tấm lòng tập trung vào Chúa và những gì Ngài đã làm. “Hãy ca hát thơ thánh, ngợi khen và cảm tạ trong lòng anh em cho Chúa.” (Ê-phê-sô 5:19). Thờ phượng biến đổi tấm lòng chúng ta từ chỗ chú ý vào hoàn cảnh sang chú ý vào Đấng Christ.
- Trong Mối Quan Hệ Với Hội Thánh: Đời sống Cơ Đốc không phải là cuộc chiến đơn độc. “Hãy coi chừng kẻo có kẻ trật phần ân điển của Đức Chúa Trời, kẻo rễ đắng châm ra, có thể ngăn trở và làm ô uế phần nhiều trong anh em chăng.” (Hê-bơ-rơ 12:15). Tấm lòng cần được sự khích lệ, khiển trách yêu thương và nâng đỡ từ anh em trong đức tin (Ga-la-ti 6:1-2).
Hành trình với Chúa thực chất là hành trình của tấm lòng. Từ một “lòng bằng đá” cứng cỏi, tội lỗi và chết, chúng ta được Chúa Giê-xu Christ, qua sự hy sinh của Ngài, ban cho một “lòng bằng thịt” mới mẻ, nhạy cảm với tiếng Chúa và khao khát làm theo ý muốn Ngài. Sự biến đổi này không phải là một trải nghiệm cảm xúc nhất thời, mà là một thực tại thuộc linh được Chúa Thánh Linh tác động và duy trì suốt đời.
Lời kêu gọi dành cho mỗi chúng ta ngày hôm nay là: Hãy thành thật với Chúa về tình trạng thật của lòng mình. Hãy mở lòng đón nhận sự xét đoán và thanh tẩy của Lời Ngài. Hãy gìn giữ nó cẩn thận như giữ kho báu quý giá nhất, vì từ nó phát xuất nguồn sống và mọi hành động của đời ta (Châm Ngôn 4:23). Ước mong mỗi Cơ Đốc nhân đều có thể kinh nghiệm ngày càng sâu nhiều hơn lời hứa tuyệt vời: “Ta sẽ ban cho các ngươi lòng mới...” và sống với một tấm lòng hoàn toàn hướng về Chúa.