Phục tùng lẫn nhau có nghĩa là gì (Ê-phê-sô 5:21)?

Trong bức thư đầy quyền năng gửi cho Hội Thánh tại thành Ê-phê-sô, sứ đồ Phao-lô đã phác họa một bức tranh cao trọng về Hội Thánh - thân thể của Đấng Christ. Sau khi mô tả chi tiết về đời sống mới trong Chúa, về sự hiệp nhất của Thân Thể, và về việc được đầy dẫy Đức Thánh Linh, ông đưa ra một nguyên tắc nền tảng cho mọi mối quan hệ Cơ Đốc: "Hãy kính sợ Đấng Christ mà phục nhau" (Ê-phê-sô 5:21, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Cụm từ "phục nhau" (các bản dịch khác: "phục tùng lẫn nhau") đã trở thành một câu Kinh Thánh vừa sâu sắc vừa dễ bị hiểu lầm. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá ý nghĩa thần học, bối cảnh văn mạch, và ứng dụng thực tiễn của mệnh lệnh quan trọng này.

Câu Kinh Thánh Ê-phê-sô 5:21 trong nguyên ngữ Hy Lạp (Textus Receptus) viết: Ὑποτασσόμενοι ἀλλήλοις ἐν φόβῳ Χριστοῦ (Hypotassomenoi allēlois en phobō Christou). Chúng ta cần phân tích từng thành phần:

• Ὑποτασσόμενοι (Hypotassomenoi): Đây là hình thức phân từ hiện tại trung động/thụ động, số nhiều, của động từ ὑποτάσσω (hypotassō). Từ này ghép bởi ὑπό (hypo) - nghĩa là "dưới" và τάσσω (tassō) - nghĩa là "sắp xếp, đặt để". Nghĩa đen là "tự đặt mình dưới", "xếp mình vào vị trí dưới", "quy phục". Phân từ hiện tại nhấn mạnh đây là một thái độ, hành động liên tục, tự nguyện, chứ không phải một sự kiện một lần.
• ἀλλήλοις (allēlois): Nghĩa là "lẫn nhau", "cho nhau", "đối với nhau". Nó chỉ sự tương hỗ, qua lại trong mối quan hệ.
• ἐν φόβῳ Χριστοῦ (en phobō Christou): "Trong sự kính sợ Đấng Christ". "Kính sợ" (φόβος/phobos) ở đây không phải là nỗi sợ hãi kinh khiếp, mà là lòng tôn kính, kính trọng sâu sắc, ý thức về thẩm quyền và sự hiện diện thánh khiết của Chúa.

Cụm từ này KHÔNG phải là một câu độc lập. Trong nguyên bản, câu 21 bắt đầu bằng một phân từ (participle) nối tiếp với các mệnh lệnh (imperatives) trước đó. Câu 18-20 chép: "... nhưng phải được đầy dẫy Đức Thánh Linh. Hãy lấy ca vịnh, thơ thánh, và bài hát thiêng liêng mà đối nói cùng nhau, và hết lòng hát mừng ngợi khen Chúa. Hãy thường thường nhân danh Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta, vì mọi sự tạ ơn Đức Chúa Trời, là Cha". "Phục nhau" (câu 21) là một trong những kết quả/hành động biểu hiện của việc "được đầy dẫy Đức Thánh Linh" (câu 18). Nó là lối sống tự nhiên của một Cơ Đốc nhân đang được Thánh Linh điều khiển.

Quan trọng hơn, câu 21 đóng vai trò là tiền đề, nguyên tắc tổng quát cho toàn bộ phân đoạn tiếp theo về các mối quan hệ cụ thể: vợ-chồng (5:22-33), con cái-cha mẹ (6:1-4), và tôi tớ-chủ (6:5-9). Mỗi mối quan hệ cụ thể đó là một sự áp dụng của nguyên tắc "phục tùng lẫn nhau trong sự kính sợ Đấng Christ".

Để hiểu "phục tùng lẫn nhau", chúng ta phải phân biệt rõ với các khái niệm thế tục. Sự phục tùng trong thế gian thường mang tính cưỡng ép, áp chế, vì lợi ích cá nhân của người có quyền, và triệt tiêu nhân phẩm của người dưới quyền. Ngược lại, sự phục tùng Cơ Đốc có những đặc điểm căn bản sau:

1. Động lực và Giới hạn: "Trong sự kính sợ Đấng Christ". Đây là chìa khóa then chốt. Chúng ta không phục tùng người khác vì sợ họ, vì họ mạnh hơn, hay vì truyền thống, mà vì kính sợ và vâng phục Chúa Giê-xu Christ. Đấng Christ là Chúa tối cao của mối quan hệ. Điều này cũng đặt ra một giới hạn thánh: chúng ta chỉ phục tùng trong những điều phù hợp với ý muốn và Lời của Đấng Christ. Sự phục tùng chấm dứt khi nó đòi hỏi chúng ta phải bất tuân Chúa (Công vụ 5:29 - "Thà vâng lời Đức Chúa Trời còn hơn là vâng lời người ta").

2. Khuôn mẫu tối thượng: Sự phục tùng của Đấng Christ. Đây là điểm thần học trung tâm. Trước khi nói đến sự phục tùng của vợ đối với chồng, Phao-lô đã trình bày khuôn mẫu của Hội Thánh đối với Đấng Christ. Nhưng sâu xa hơn, chính Đấng Christ là Đấng đã thi hành sự phục tùng tối cao. "Hãy có đồng một tâm tình như Đấng Christ đã có, Ngài vốn có hình Đức Chúa Trời... song Ngài đã tự bỏ mình đi, lấy hình tôi tớ... vâng phục cho đến chết, thậm chí chết trên cây thập tự" (Phi-líp 2:5-8). Đấng Christ, trong thân vị Đức Chúa Con, đã vâng phục Đức Chúa Cha (1 Cô-rinh-tô 15:28). Sự phục tùng của Ngài là tự nguyện, yêu thương, và vì mục đích cứu chuộc. Vậy nên, sự "phục tùng lẫn nhau" của chúng ta phải được xây dựng trên nền tảng này: một sự tự hạ, tự nguyện đặt ích lợi của người khác lên trên, vì cớ Chúa.

3. Tính chất tương hỗ: "Lẫn nhau". Từ "allēlois" (lẫn nhau) phá vỡ mọi cấu trúc độc tôn về quyền lực. Nó không chỉ định một nhóm người này luôn phải phục tùng một nhóm người kia. Trong Hội Thánh, mọi người đều được kêu gọi có thái độ sẵn sàng quy phục lẫn nhau. Mục sư phục tùng nhu cầu và sự góp ý chân thành của tín hữu (1 Phi-e-rơ 5:3). Người lớn tuổi phục tùng sự nhiệt thành và sáng tạo của người trẻ (Tít 2:3-7). Người có ơn này tôn trọng và hỗ trợ người có ơn khác (1 Cô-rinh-tô 12:21-26). Sự tương hỗ này xuất phát từ nhận thức rằng mỗi chúng ta đều là chi thể trong cùng một Thân Thể, và "Đấng Christ là đầu của Hội Thánh, Hội Thánh là thân thể Ngài" (Ê-phê-sô 5:23).

Như đã nói, câu 21 là đề bài, và các câu sau là lời giải. Chúng ta xem xét cách nguyên tắc "phục tùng lẫn nhau" được thể hiện:

1. Trong Hôn Nhân (5:22-33):

- Người vợ phục tùng chồng "như đối với Chúa" (câu 22). Điều này không phải vì người chồng hoàn hảo hơn, mà vì Chúa đã thiết lập trật tự này như một hình bóng về mối quan hệ giữa Đấng Christ và Hội Thánh. Sự phục tùng này là "một dấu hiệu của trật tự Thiên thượng và một phương tiện để phản ánh sự vinh hiển của Đấng Christ" (theo thần học gia Wayne Grudem). Nó bao gồm sự tôn trọng (câu 33), ủng hộ, và đồng lao với chồng như một người trợ giúp tương xứng (Sáng-thế Ký 2:18).

- Người chồng yêu vợ "như Đấng Christ đã yêu Hội Thánh" (câu 25). Đây chính là mặt kia của sự "phục tùng lẫn nhau". Người chồng được kêu gọi phục tùng nhu cầu, sự thánh khiết, và sự phát triển của vợ mình. Tình yêu của Đấng Christ là hy sinh, tự hạ, dưỡng dục và trân trọng. Người chồng phải phục tùng trách nhiệm yêu thương, chăm sóc, và thậm chí hy sinh mạng sống mình vì vợ. Đây là một sự quy phục nặng nề và thiêng liêng. Như vậy, cả vợ lẫn chồng đều đang "phục tùng" - vợ phục tùng thẩm quyền và sự lãnh đạo của chồng, chồng phục tùng nhu cầu và sự kêu gọi yêu thương của vợ - tất cả đều vì Chúa.

2. Trong Gia Đình (6:1-4):

- Con cái vâng lời cha mẹ "trong Chúa" (câu 1). Đây là sự phục tùng của con cái, xuất phát từ mệnh lệnh của Chúa và đi kèm với lời hứa.

- Cha mẹ (đặc biệt là người cha) "chớ hề chọc giận con cái mình" (câu 4). Đây là sự phục tùng của cha mẹ. Họ phải phục tùng sự phát triển lành mạnh về tâm linh, cảm xúc, và tinh thần của con cái. Họ không được lạm dụng quyền làm cha mẹ để thỏa mãn cái tôi hay sự tức giận của mình, nhưng phải nuôi nấng, dạy dỗ con cách nhân từ, kiên nhẫn, theo đường lối Chúa. Sự lãnh đạo của cha mẹ là để phục vụ con cái, chứ không phải bóc lột chúng.

3. Trong Mối Quan Hệ Lao Động (6:5-9):

- Tôi tớ (người làm công) vâng phục chủ "như vâng phục Đấng Christ" (câu 5). - Người chủ (chủ nhân) đối đãi với tôi tớ cũng như vậy, "bỏ sự hăm dọa", vì biết rằng họ và người làm đều có một Chủ chung trên trời (câu 9). Người chủ phải phục tùng nguyên tắc công bằng, nhân từ, và tôn trọng nhân phẩm của người làm. Họ có trách nhiệm phục vụ lợi ích chính đáng của người lao động.

Có một sợi chỉ xuyên suốt: Mọi sự phục tùng đều hướng về Chúa và bắt chước Ngài. Mỗi bên trong mối quan hệ đều có một sự "phục tùng" riêng để thực hiện, không phải vì địa vị của đối phương, mà "vì cớ Chúa" (1 Phi-e-rơ 2:13).

Làm thế nào để sống nguyên tắc này một cách cụ thể?

1. Trong Hội Thánh Địa Phương:

• Trong sự thờ phượng: Sẵn sàng tham gia theo sự dẫn dắt của người lãnh đạo, nhưng cũng sẵn sàng phục vụ âm thầm (mở ghế, trông trẻ) để người khác được thờ phượng cách tự do.
• Trong sự hiệp một: Khi có bất đồng, tranh cãi, hãy tự hỏi: "Tôi có sẵn sàng 'tự đặt mình dưới' anh chị em này, lắng nghe và tôn trọng quan điểm của họ vì cớ Chúa không?" (Phi-líp 2:3-4).
• Trong chức vụ: Những người lãnh đạo (mục sư, trưởng lão) phải có tấm lòng của người đầy tớ, phục vụ chứ không cai trị (1 Phi-e-rơ 5:2-3). Tín hữu phục tùng sự dạy dỗ và hướng dẫn thuộc linh của họ (Hê-bơ-rơ 13:17).

2. Trong Gia Đình:

• Vợ/chồng: Mỗi ngày, cố gắng tìm một cách cụ thể để đặt nhu cầu và ước muốn của người bạn đời lên trên của mình.
• Cha mẹ: Lắng nghe con cái, xin lỗi khi sai, và dành thời gian chất lượng cho chúng - đó là sự "phục tùng" tình yêu.
• Con cái: Vâng lời ngay cả khi không hiểu hoàn toàn, với thái độ vui lòng.

3. Trong Đời Sống Cá Nhân và Xã Hội:

• Sẵn sàng nhường bước, nhường lợi thế cho người khác (Rô-ma 12:10).
• Tôn trọng những người có chức quyền trong xã hội (Rô-ma 13:1), nhưng luôn với tiêu chuẩn tối cao là Lời Chúa.
• Trong công việc, làm việc hết lòng như cho Chúa, dù cấp trên có thấy hay không (Cô-lô-se 3:23). Cấp trên đối xử công bằng, tôn trọng nhân viên.

Sự "phục tùng lẫn nhau trong sự kính sợ Đấng Christ" không phải là một công thức xã hội khô cứng hay một công cụ để áp chế. Trái lại, đó là một lối sống cách mạng được sinh ra từ thập tự giá và sự phục sinh của Đấng Christ. Nó là hệ quả tất yếu của một đời sống được đầy dẫy Đức Thánh Linh. Nó giải phóng chúng ta khỏi sự tranh giành quyền lực, khỏi cái tôi kiêu ngạo, và đưa chúng ta vào trong sự hiệp một đầy vinh hiển của Thân Thể Đấng Christ.

Khi mỗi chúng ta học tập "tự đặt mình dưới" anh chị em mình với lòng khiêm nhường và yêu thương, chúng ta không hề đánh mất phẩm giá. Trái lại, chúng ta đang bước theo dấu chân của Chúa mình, Đấng đã nói: "Con Người đã đến, không phải để được hầu hạ, nhưng để hầu hạ và phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người" (Ma-thi-ơ 20:28). Trong vương quốc trái ngược của Đức Chúa Trời, sự phục tùng thật chính là con đường dẫn đến sự tự do thật, sự hiệp nhất thật, và phản chiếu vinh quang của Đấng Christ cho thế giới đang theo đuổi quyền lực và sự thống trị.

"Hãy khiêm nhường, ở với nhau như anh em, coi người khác như tôn trọng hơn mình." (Phi-líp 2:3)