Chúa Giê-xu dạy gì về ly hôn và tái hôn?
Trong xã hội ngày nay, hôn nhân thường bị xem nhẹ và ly hôn trở nên phổ biến. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta cần tìm hiểu rõ ràng lời dạy của Chúa Giê-xu về vấn đề này để có cách sống phù hợp với ý muốn của Ngài. Qua các sách Phúc Âm, Chúa Giê-xu đã tái khẳng định tiêu chuẩn cao của Đức Chúa Trời về hôn nhân, đồng thời phản bác những quan niệm sai lầm về ly hôn và tái hôn. Bài viết này sẽ khảo sát kỹ lưỡng lời Chúa Giê-xu về ly hôn và tái hôn, xem xét bối cảnh, ý nghĩa, và những áp dụng thực tiễn cho đời sống đức tin.
1. Bối cảnh Kinh Thánh về ly hôn trong Cựu Ước
Trước khi tìm hiểu lời dạy của Chúa Giê-xu, chúng ta cần nhìn lại quy định về ly hôn trong Cựu Ước. Phục truyền 24:1-4 ghi: “Khi một người đàn ông lấy vợ và cưới làm vợ rồi, nếu người vợ không được ưa trong mắt chồng, vì chồng thấy nơi nàng có sự không đứng đắn, thì chồng sẽ viết cho nàng một tờ để, giao vào tay nàng, và đuổi ra khỏi nhà mình.” (Phục 24:1). Lý do “sự không đứng đắn” (tiếng Hê-bơ-rơ: erwat dabar, nghĩa đen “sự trần truồng của một việc”) đã gây tranh luận giữa các giáo sư Do Thái thời Chúa Giê-xu. Trường phái Shammai giải thích hẹp: chỉ khi vợ phạm tội tà dâm mới cho phép ly dị, trong khi trường phái Hillel giải thích rộng: bất kỳ điều gì khiến chồng không hài lòng, thậm chí nấu ăn không ngon, cũng có thể là cớ ly dị. Dù vậy, Kinh Thánh ghi rõ lý do Môi-se cho phép ly hôn là “vì cớ lòng các ngươi cứng cỏi” (Ma-thi-ơ 19:8), tức vì sự cứng lòng của con người, chứ không phải ý muốn ban đầu của Đức Chúa Trời.
2. Chúa Giê-xu dạy về ly hôn và tái hôn trong Tân Ước
Chúa Giê-xu đề cập đến ly hôn và tái hôn trong bốn đoạn chính: Ma-thi-ơ 5:31-32 (trong Bài giảng trên núi), Ma-thi-ơ 19:3-12 (khi đối thoại với người Pha-ri-si), Mác 10:2-12 và Lu-ca 16:18. Chúng ta hãy đọc từng đoạn:
a. Ma-thi-ơ 5:31-32
“Người ta cũng có nói: Ai để vợ mình, thì phải cho nàng một tờ để. Song ta phán cho các ngươi: Nếu ai để vợ mà chẳng phải vì cớ ngoại tình, thì người ấy làm cho vợ mình ra người tà dâm; và ai cưới người đàn bà bị để, thì phạm tội ngoại tình.”
b. Ma-thi-ơ 19:3-12
“Có mấy người Pha-ri-si đến gần Ngài để thử Ngài, mà rằng: Người ta có phép để vợ mình vì cớ nào chăng? Đáp rằng: Vậy thì Môi-se đã truyền cho các ngươi điều gì? Họ thưa rằng: Môi-se có cho phép viết tờ để mà bỏ. Đức Chúa Jêsus phán rằng: Ấy vì cớ lòng các ngươi cứng cỏi, nên người đã truyền điều đó cho các ngươi. Nhưng, lúc ban đầu, không phải như vậy. Vả, ta phán cho các ngươi, hễ ai để vợ mình, mà chẳng phải vì cớ ngoại tình, rồi cưới vợ khác, thì phạm tội ngoại tình; và ai cưới người đàn bà bị để, thì cũng phạm tội ngoại tình. Môn đồ thưa rằng: Nếu phận làm chồng đối với vợ như vậy, thì thà đừng cưới vợ là hơn.”
c. Mác 10:2-12
“Có mấy người Pha-ri-si đến gần và hỏi Ngài rằng: Người nam có phép để vợ mình chăng? Hỏi vậy để thử Ngài. Ngài đáp rằng: Vậy Môi-se đã truyền cho các ngươi điều gì? Họ thưa rằng: Môi-se cho phép viết tờ để mà bỏ. Đức Chúa Jêsus phán rằng: Chính vì sự cứng lòng các ngươi mà Môi-se đã truyền mạng nầy cho. Còn lúc ban đầu, Đức Chúa Trời dựng nên một người nam và một người nữ. Vì cớ đó, người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính díu với vợ mình, và hai người sẽ trở nên một thịt. Như vậy, họ không phải là hai nữa, chỉ một thịt mà thôi. Vậy, loài người không nên phân rẽ những kẻ mà Đức Chúa Trời đã phối hiệp. Khi về đến nhà, môn đồ lại hỏi Ngài về việc ấy. Ngài phán rằng: Nếu ai để vợ mình mà cưới vợ khác, thì phạm tội ngoại tình với người kia; và nếu người đàn bà bỏ chồng mình mà lấy chồng khác, thì cũng phạm tội ngoại tình.”
d. Lu-ca 16:18
“Ai để vợ mình mà cưới vợ khác, thì phạm tội ngoại tình; và ai cưới người đàn bà bị chồng để, cũng phạm tội ngoại tình.”
3. So sánh và giải thích các câu Kinh Thánh
Qua các đoạn trên, chúng ta thấy Chúa Giê-xu quay trở lại mục đích nguyên thủy của Đức Chúa Trời khi tạo dựng hôn nhân: một người nam và một người nữ kết hợp thành một thịt, và Đức Chúa Trời kết hiệp họ, loài người không được phân rẽ (Sáng 2:24). Như vậy, ly hôn không nằm trong ý muốn ban đầu của Đức Chúa Trời; Ngài cho phép ly hôn như một sự nhượng bộ vì cớ lòng cứng cỏi của con người.
Một điểm nổi bật là trong Ma-thi-ơ, Chúa Giê-xu đưa ra “cớ ngoại tình” như một ngoại lệ: “chẳng phải vì cớ ngoại tình” (trong câu phủ định) hay “trừ ra vì cớ gian dâm” (Mat 5:32 bản khác). Trong tiếng Hy Lạp từ được dùng là πορνεία (porneia), có nghĩa là “tà dâm, gian dâm, sự bất khiết về tình dục”. Trong khi đó Mác và Lu-ca không nhắc đến ngoại lệ này. Sự khác biệt này thường được giải thích là do độc giả của Ma-thi-ơ là người Do Thái, hiểu rõ khái niệm về porneia bao gồm các tội tình dục trước khi kết hôn (ví dụ: nếu một người nữ không còn trinh tiết khi cưới, thì cuộc hôn nhân đó có thể bị hủy). Một số học giả cho rằng porneia ở đây chỉ về tội tà dâm (ngoại tình) trong hôn nhân, nhưng từ ngữ cụ thể cho ngoại tình thường là μοιχεία (moicheia). Dù hiểu thế nào, Chúa Giê-xu cho thấy chỉ có tội tình dục nghiêm trọng mới có thể là lý do chính đáng để chấm dứt hôn nhân.
Một số giải thích truyền thống cho rằng nếu vợ hoặc chồng phạm tội ngoại tình, người kia có quyền ly hôn, và nếu ly hôn vì cớ đó thì người vô tội có thể tái hôn mà không phạm tội ngoại tình. Tuy nhiên, có ý kiến khác cho rằng ngay cả trong trường hợp đó, tái hôn vẫn là ngoại tình, nhưng Chúa Giê-xu cho phép ly hôn mà không cho phép tái hôn? Khi đọc kỹ Ma-thi-ơ 5:32: “Nếu ai để vợ mà chẳng phải vì cớ ngoại tình, thì người ấy làm cho vợ mình ra người tà dâm; và ai cưới người đàn bà bị để, thì phạm tội ngoại tình.” Câu này ngụ ý rằng nếu ly hôn vì cớ ngoại tình, thì việc ly hôn không làm cho vợ trở thành người tà dâm (tức không bị buộc tội tà dâm khi tái hôn). Vậy, việc tái hôn sau ly hôn vì ngoại tình có thể không bị coi là ngoại tình. Tương tự, Ma-thi-ơ 19:9: “hễ ai để vợ mình, mà chẳng phải vì cớ ngoại tình, rồi cưới vợ khác, thì phạm tội ngoại tình”. Lời này hàm ý rằng nếu để vợ vì cớ ngoại tình, thì có thể cưới vợ khác mà không phạm tội ngoại tình. Nhưng vẫn có tranh luận, vì Chúa không trực tiếp nói “nếu vì cớ ngoại tình thì có thể cưới vợ khác”. Tuy nhiên, hầu hết các nhà giải kinh bảo thủ công nhận rằng ngoại tình làm đổ vỡ giao ước hôn nhân, do đó người vô tội được tự do tái hôn.
Phao-lô cũng đề cập đến ly hôn trong 1 Cô-rinh-tô 7:10-16. Ông khẳng định lời dạy của Chúa: vợ chồng không nên lìa nhau; nếu đã lìa, thì phải ở độc thân hoặc làm hòa với nhau. Nhưng ông cũng nói đến trường hợp “người không tin” bỏ đi: “Nhưng nếu người không tin muốn lìa, hãy để họ lìa; trong những trường hợp ấy, anh em hay chị em không bị ràng buộc” (câu 15). Điều này cho thấy nếu người không tin bỏ đi, người tin Chúa không còn ràng buộc bởi hôn nhân đó, có thể được tự do (có lẽ được phép tái hôn). Dù vậy, Phao-lô không trực tiếp cho phép tái hôn, nhưng nhiều người hiểu “không bị ràng buộc” nghĩa là được tự do kết hôn lại.
4. Giáo lý về tái hôn theo lời Chúa Giê-xu
Từ những phân tích trên, chúng ta có thể rút ra một số nguyên tắc:
- Hôn nhân là một giao ước trọn đời trước mặt Đức Chúa Trời: Chúa Giê-xu nhấn mạnh ý định nguyên thủy: “Sự gì Đức Chúa Trời đã phối hiệp, loài người không nên phân rẽ.” (Mác 10:9).
- Ly hôn không phải là ý muốn của Đức Chúa Trời: Chúa cho phép vì sự cứng lòng, nhưng Ngài mong muốn con dân Ngài cố gắng giữ gìn hôn nhân.
- Ngoại lệ duy nhất cho phép ly hôn là khi một trong hai phạm tội tà dâm (porneia): Cụ thể là hành vi ngoại tình hoặc tình dục bất chính khác (có thể bao gồm cả việc phát hiện vợ/chồng đã không còn trinh tiết khi kết hôn).
- Ly hôn vì lý do khác ngoài ngoại tình, rồi tái hôn, thì phạm tội ngoại tình: Cả người ly dị và người tái hôn đều phạm tội.
- Trong trường hợp ly hôn vì ngoại tình, người vô tội có thể tái hôn mà không phạm tội ngoại tình – đây là quan điểm được nhiều Hội Thánh chấp nhận.
- Trường hợp người không tin bỏ đi: Theo 1 Cô-rinh-tô 7:15, người tin Chúa “không bị ràng buộc”, có thể được tự do tái hôn, nhưng phải cẩn trọng và tìm ý Chúa.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không nên vội vàng sử dụng “cớ ngoại tình” như một lối thoát dễ dàng. Chúa Giê-xu dạy về sự tha thứ và hòa giải. Ngài nói về việc tha thứ “bảy mươi lần bảy” (Mat 18:22). Vì vậy, ngay cả khi có sự phạm tội, mục đích vẫn là phục hồi, không phải ly dị ngay. Nhưng nếu người phạm tội không ăn năn và tiếp tục phá vỡ hôn nhân, thì ly hôn là biện pháp cuối cùng.
5. Ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân
Lời dạy của Chúa Giê-xu về ly hôn và tái hôn không chỉ là giáo lý, mà còn là kim chỉ nam cho cách chúng ta sống trong hôn nhân. Dưới đây là một số áp dụng:
a. Xây dựng hôn nhân vững bền
Vì hôn nhân là giao ước trọn đời, các cặp vợ chồng Cơ Đốc cần đầu tư thời gian, công sức để nuôi dưỡng tình yêu và sự hiểu biết. Hãy thường xuyên cầu nguyện chung, học Lời Chúa, và tham gia các nhóm hỗ trợ hôn nhân. Những cam kết ban đầu cần được tái khẳng định qua từng giai đoạn.
b. Đối diện với khó khăn bằng tinh thần tha thứ và hòa giải
Khi xung đột nảy sinh, đừng vội nghĩ đến ly hôn. Hãy nhớ đến lời khuyên trong Ê-phê-sô 4:26: “Chớ phạm tội trong cơn giận; đừng cho mặt trời lặn mà cơn giận còn.” Hãy kiên nhẫn, tìm sự giúp đỡ từ các mục sư, tư vấn viên Cơ Đốc. Đặc biệt, nếu một bên phạm tội ngoại tình, người bị hại nên xem xét khả năng tha thứ và phục hồi, dựa trên sự ăn năn của người phạm tội.
c. Hiểu đúng về ly hôn và tái hôn
Nếu đã ly hôn vì những lý do không thuộc ngoại tình, hãy thành thật ăn năn trước Chúa. Đức Chúa Trời là Đấng tha thứ, Ngài có thể phục hồi cuộc đời bạn. Tuy nhiên, việc tái hôn trong tình huống đó có thể tiếp tục vi phạm ý Chúa, nên cần suy xét kỹ, tìm sự hướng dẫn của Hội Thánh. Trong trường hợp ly hôn vì ngoại tình hoặc bị người không tin bỏ, người vô tội cần cầu nguyện, xin Chúa dẫn dắt về bước tiếp theo. Không nên vội vàng tái hôn, nhưng nếu Chúa mở đường và có sự đồng thuận của Hội Thánh, tái hôn có thể được chấp nhận.
d. Đối với người đã tái hôn trước khi biết Chúa hoặc trong tình trạng không hiểu biết
Ân điển của Chúa bao phủ mọi tội lỗi. Nếu bạn đã tái hôn dù hoàn cảnh không đúng theo Kinh Thánh, hãy thành thật xưng tội với Chúa, ăn năn, và cam kết trung tín với cuộc hôn nhân hiện tại. Đức Chúa Trời có thể thánh hóa và ban phước cho cuộc hôn nhân hiện tại nếu bạn sống theo Lời Ngài. Đừng tự kết án mình, nhưng hãy bước đi trong sự tha thứ và dâng hôn nhân mình cho Chúa.
e. Giáo dục con cái và thanh niên về quan điểm Kinh Thánh về hôn nhân
Hội Thánh cần dạy dỗ thanh niên về sự thánh khiết trong tình yêu và hôn nhân, để họ có nền tảng vững chắc trước khi kết hôn. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ mình thanh sạch cho đến ngày cưới, và ý thức rằng hôn nhân là một cam kết suốt đời.
6. Kết luận
Chúa Giê-xu dạy rất rõ ràng về ly hôn và tái hôn: Hôn nhân là sự kết hợp trọn đời do Đức Chúa Trời thiết lập, không nên bị con người phân rẽ. Ly hôn chỉ được cho phép trong trường hợp ngoại tình, và ngay cả khi đó, sự tha thứ và hàn gắn vẫn là ưu tiên. Tái hôn sau ly hôn không vì ngoại tình thì phạm tội ngoại tình. Tuy nhiên, ân điển của Chúa vượt trên mọi lỗi lầm. Chúng ta được kêu gọi sống thánh khiết, giữ gìn hôn nhân của mình, và nếu đã lỡ sa ngã, hãy chạy đến với sự tha thứ và sửa phạt của Chúa. Mong rằng mỗi Cơ Đốc nhân sẽ nghiêm túc đón nhận lời dạy này và áp dụng vào đời sống, để hôn nhân của chúng ta làm sáng danh Chúa.