Di Chúc Sinh Thời Qua Lăng Kính Kinh Thánh
Trong xã hội hiện đại, “di chúc sinh thời” (living will) thường được hiểu là một văn bản pháp lý thể hiện ý nguyện của một người về các quyết định y tế khi họ không còn khả năng tự quyết định. Tuy nhiên, khi đặt khái niệm này dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời, chúng ta khám phá ra một tầng ý nghĩa sâu sắc và rộng lớn hơn nhiều. “Di chúc” không chỉ là một bản văn pháp lý trần thế, mà còn là biểu hiện của sự quản lý (stewardship), sự khôn ngoan (wisdom), và trên hết là đức tin (faith) vào chủ quyền tuyệt đối của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào các nguyên tắc Kinh Thánh nền tảng liên quan đến việc chuẩn bị, sắp đặt cho tương lai và di sản mà Cơ Đốc nhân để lại, từ đó rút ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin.
Trước khi bàn đến “di chúc”, chúng ta phải thiết lập nền tảng thần học vững chắc: Mọi sự chúng ta có đều đến từ Đức Chúa Trời và thuộc về Ngài. Điều này triệt tiêu quan niệm về “quyền sở hữu tuyệt đối” của con người.
“Các ngươi há chẳng biết rằng thân thể các ngươi là đền thờ của Đức Thánh Linh đang ngự trong các ngươi, là Đấng mà các ngươi đã nhận bởi Đức Chúa Trời, và các ngươi chẳng phải thuộc về chính mình sao? Vì chưng các ngươi đã được chuộc bằng giá cao rồi. Vậy, hãy lấy thân thể mình làm sáng danh Đức Chúa Trời.” (1 Cô-rinh-tô 6:19-20)
Chữ “chuộc” trong nguyên văn Hy Lạp là agorazō (ἀγοράζω), mang ý nghĩa mua lại từ thị trường nô lệ. Sự cứu chuộc của Chúa Giê-xu đã tuyên bố quyền sở hữu tối cao của Ngài trên toàn bộ con người chúng ta—thể xác, linh hồn, và mọi nguồn lực đi kèm. Trong Cựu Ước, nguyên tắc này được thể hiện rõ qua lời của Đa-vít khi dâng hiến để xây đền thờ: “Vả, chúng tôi là ai, và dân sự tôi là gì, mà chúng tôi có sức dâng cách vui lòng như vậy? vì mọi vật đều do nơi Chúa mà đến; và những vật chúng tôi đã dâng cho Chúa chẳng qua là đã thuộc về Chúa.” (1 Sử-ký 29:14)
Do đó, việc lập “di chúc sinh thời” thực chất là hành động của một người quản gia trung tín (faithful steward), sắp xếp lại những gì chủ đã giao phó, chứ không phải là sự phân phối tài sản riêng tư.
Kinh Thánh không có một câu nào trực tiếp ra lệnh “hãy lập di chúc”, nhưng nó tràn ngập những nguyên tắc về sự khôn ngoan, chuẩn bị và trách nhiệm với gia đình, Hội Thánh và thế hệ tương lai.
1. Nguyên Tắc Khôn Ngoan và Lo Xa: Sách Châm Ngôn, sách của sự khôn ngoan thực tiễn, liên tục đề cao giá trị của sự chuẩn bị. “Hãy đi đến con kiến, hỡi kẻ biếng nhác; Khá xem xét cách ăn ở nó mà học khôn ngoan… Nó sắm sửa lương phạn mình trong mùa hè, Và thâu trử vật thực nó trong mùa gặt.” (Châm-ngôn 6:6, 8)
Hành động “sắm sửa” và “thâu trử” cho tương lai là biểu hiện của sự khôn ngoan được Đức Chúa Trời ban cho. Việc lập di chúc, cả về tài sản lẫn ý nguyện chăm sóc, là một hình thức “thâu trử” sự bình an và trật tự cho gia đình khi mình không còn ở đó.
2. Trách Nhiệm Với Gia Đình: Sứ đồ Phao-lô tuyên bố mạnh mẽ: “Ví bằng có ai không lo cho người nhà mình, ấy là người chối bỏ đức tin, lại xấu hơn người không tin nữa.” (1 Ti-mô-thê 5:8)
Nguyên văn Hy Lạp chữ “lo” là pronoeō (προνοέω), có nghĩa là “nghĩ đến trước”, “cung cấp”, “lo liệu”. Trách nhiệm này không chỉ dừng ở việc chu cấp hàng ngày, mà còn mở rộng đến việc đảm bảo sự chăm sóc và ổn định lâu dài cho gia quyến sau khi mình qua đời. Đây là một bổn phận thuộc linh nghiêm túc.
3. Gương Mẫu Của Chúa Giê-xu: Di Chúc Mới và Sự Chuẩn Bị: Chính Chúa Giê-xu, trong đêm trước khi chịu chết, đã để lại một “di chúc” thuộc linh vô giá. Ngài lập Giao Ước Mới bằng huyết Ngài (Lu-ca 22:20). Trên thập tự giá, Ngài cũng sắp đặt cho sự chăm sóc mẹ mình là Ma-ri (Giăng 19:26-27). Hành động này cho thấy Ngài quan tâm đến cả phương diện thuộc linh vĩnh cửu lẫn nhu cầu thực tế của người thân. Hơn nữa, Ngài đã nhiều lần báo trước về sự chết và sự sống lại của mình (Ma-thi-ơ 16:21), là sự “chuẩn bị” tối thượng cho các môn đồ. Đấng Christ là mẫu mực hoàn hảo cho việc sống và ra đi với mục đích rõ ràng.
Đối với Cơ Đốc nhân, di sản quan trọng nhất không phải là của cải vật chất, mà là di sản đức tin. Tác giả Thơ Hê-bơ-rơ đã định nghĩa đức tin là “sự biết chắc vững vàng của những điều mình đương trông mong là bằng cớ của những điều mình chẳng xem thấy.” (Hê-bơ-rơ 11:1)
Chương 11 liệt kê một loạt các anh hùng đức tin, và kết luận: “Ấy là nhờ đức tin mà các người ấy đều được chứng tốt.” (Hê-bơ-rơ 11:39)
Chữ “chứng tốt” (martureō - μαρτυρέω) nói đến một lời làm chứng, một bản tuyên cáo. Cuộc đời họ chính là một “di chúc sinh thời” sống động, để lại một lời làm chứng về sự thành tín của Đức Chúa Trời cho các thế hệ sau.
Trong Cựu Ước, chúng ta thấy cha ông để lại những cột mốc bằng đá (ví dụ Giô-suê 4:1-7), những bài ca (Thi-thiên 78:1-8), và những lời giáo huấn (Châm-ngôn 1-9) cho con cháu. Đây chính là “di chúc đức tin” được truyền lại. Sứ đồ Phao-lô cũng để lại một di sản thuộc linh qua những bức thư, và ông khích lệ Ti-mô-thê: “Những điều con đã nghe nơi ta ở trước mặt nhiều người chứng, hãy giao phó cho mấy người trung thành, cũng có tài dạy dỗ kẻ khác.” (2 Ti-mô-thê 2:2)
Nguyên tắc “truyền thừa” này là trọng tâm của một di chúc thuộc linh.
Từ những nguyên tắc Kinh Thánh trên, chúng ta có thể rút ra những ứng dụng cụ thể:
1. Lập Kế Hoạch Cách Có Trách Nhiệm và Cầu Nguyện: Việc lập di chúc pháp lý (bao gồm chỉ định người giám hộ cho con nhỏ, phân chia tài sản, và di chúc sinh thời về y tế) không phải là thiếu đức tin, mà là bày tỏ đức tin qua hành động khôn ngoan và yêu thương. Hãy làm việc này với thái độ cầu nguyện, tìm kiếm ý Chúa, và với tấm lòng của người quản gia. Nhớ rằng: “Sự nào từ nơi Đức Chúa Trời mà đến, thì phải là trọn vẹn.” (Gia-cơ 1:17)
Sự chuẩn bị chu đáo mang lại sự bình an và tránh tranh chấp không cần thiết cho người thân (xem Châm-ngôn 13:22).
2. Ưu Tiên Di Sản Thuộc Linh: Bên cạnh di chúc vật chất, hãy chủ động xây dựng và để lại di sản thuộc linh. Điều này có thể bao gồm:
Thư hay lời nhắn gửi đức tin cho con cháu, chia sẻ câu chuyện cá nhân về sự gặp gỡ Chúa, những bài học thuộc linh và lời hứa Kinh Thánh quý giá.
Lời cầu nguyện được ghi chép cầu thay cho tương lai của con cháu.
Đầu tư vào công việc Nước Trời qua việc dâng hiến một phần tài sản cho Hội Thánh địa phương hoặc các cơ quan truyền giáo—đây là “kho báu ở trên trời” (Ma-thi-ơ 6:20).
3. Sống Với Tâm Thế “Hành Hương” (Pilgrim Mentality): Dù chuẩn bị chu đáo, lòng chúng ta phải luôn hướng về quê hương vĩnh cửu. Áp-ra-ham là hình mẫu: “Vì người trông đợi một thành có nền vững chắc, mà Đức Chúa Trời đã xây cất và sáng lập.” (Hê-bơ-rơ 11:10)
Việc lập di chúc không phải để bám víu vào đời này, mà là để dọn dẹp gọn gàng, sẵn sàng ra đi khi Chúa gọi, tập trung vào điều cốt yếu: mối tương giao với Chúa Giê-xu Christ.
4. Giao Phó Mọi Sự Trong Tay Chúa: Cuối cùng, dù kế hoạch có kỹ lưỡng đến đâu, chúng ta phải luôn thưa với Chúa như Chúa Giê-xu: “Song không theo ý con, mà theo ý Cha.” (Ma-thi-ơ 26:39)
Sự khôn ngoan thực sự là nhận biết giới hạn của mình và phó thác tương lai vào tay Chủ Quyền Tuyệt Đối. “Hãy phó thác công việc mình cho Đức Giê-hô-va, Thì những mưu ý mình sẽ được thành công.” (Châm-ngôn 16:3)
Kinh Thánh dạy chúng ta rằng “di chúc sinh thời” theo nghĩa rộng nhất chính là cách chúng ta sống hôm nay và chuẩn bị cho ngày mai với tư cách là những người quản gia trung tín của Đấng Christ. Nó bao gồm cả sự sắp xếp khôn ngoan về mặt pháp lý lẫn, quan trọng hơn, việc kiến tạo một di sản đức tin bền vững. Khi chúng ta để tâm đến việc này, chúng ta đang bày tỏ tình yêu thương thực tế đối với gia đình, đang xây dựng Hội Thánh, và đang làm chứng về niềm hy vọng của mình nơi Đấng đã nói: “Ta đã đến, hầu cho chiên được sự sống, và được sự sống dư dật.” (Giăng 10:10)
Hãy sống trọn vẹn từng ngày trong Chúa, chuẩn bị với sự khôn ngoan Ngài ban, và luôn sẵn sàng, vì chúng ta không biết giờ nào Con Người sẽ đến (Ma-thi-ơ 24:44). Nhưng chúng ta có thể bước đi trong sự bình an, biết rằng sự sống, sự chết, hiện tại và tương lai đều ở trong tay Đấng yêu thương chúng ta (Rô-ma 8:38-39). Đó mới là “di chúc” của ân điển mà mỗi chúng ta được thừa hưởng và được kêu gọi để truyền lại.