Nếu đang mắc nợ nhiều, bạn có thể tạm ngừng dâng một phần mười khi trả nợ không?

Trong hành trình đức tin, nhiều Cơ Đốc nhân đối diện với thách thức tài chính, đặc biệt là khi gánh nặng nợ nần đè nặng. Một câu hỏi thường trực là: “Liệu tôi có thể tạm ngừng dâng phần mười để tập trung trả nợ không?” Để trả lời, chúng ta cần quay về Lời Chúa, tìm hiểu ý nghĩa của phần mười, quan điểm Kinh Thánh về nợ, và nguyên tắc quản lý tài chính theo sự khôn ngoan của Đấng Tạo Hóa.

Phần mười (tiếng Hê‑bơ‑rơ: ma’aser) là hành động dâng một phần mười thu nhập, hoa màu, hoặc tài sản cho Đức Chúa Trời. Khái niệm này xuất hiện rất sớm: Áp‑ram dâng phần mười cho Mên‑chi‑xê‑đéc sau chiến thắng (Sáng 14:20), Gia‑cốp hứa dâng phần mười cho Đức Chúa Trời (Sáng 28:22). Đến thời Luật pháp Môi‑se, phần mười trở thành một điều răn rõ ràng: “Mọi phần mười của đất, bất luận hột giống của đất, hoặc hoa quả của cây, đều thuộc về Đức Giê‑hô‑va; ấy là một vật biệt riêng ra thánh cho Đức Giê‑hô‑va” (Lê‑vi 27:30). Phần mười được dùng để cung ứng cho người Lê‑vi (Dân số 18:21), cho các kỳ lễ (Phục truyền 14:22‑27) và cho người nghèo (Phục truyền 14:28‑29).

Mục đích của phần mười là nhận biết Đức Chúa Trời là Chủ của mọi vật và bày tỏ lòng biết ơn. Trong sách Ma‑la‑chi, Đức Chúa Trời quở trách dân Y‑sơ‑ra‑ên vì đã ăn cắp phần mười và các của dâng, đồng thời hứa ban phước dư dật cho những ai trung tín: “Các ngươi hãy đem hết thảy phần mười vào kho… Hãy lấy điều đó mà thử ta, xem ta có mở các cửa sổ trên trời, đổ phước xuống cho các ngươi đến nỗi không chỗ chứa chăng!” (Ma‑la‑chi 3:10).

Tân Ước không ra lệnh rõ ràng về việc dâng phần mười cho Hội Thánh. Chúa Giê‑xu từng đề cập đến phần mười khi quở trách người Pha‑ri‑si: “Khốn cho các ngươi, thầy thông giáo và người Pha‑ri‑si, là kẻ giả hình! Vì các ngươi nộp một phần mười về bạc hà, thì là, rau hồi, mà bỏ điều hệ trọng hơn hết trong luật pháp, là sự công bình, lòng thương xót và đức tin; ấy là các điều các ngươi phải làm, mà không nên bỏ các điều kia” (Ma‑thi‑ơ 23:23). Qua đó, Ngài không bãi bỏ phần mười nhưng đặt nó trong đúng vị trí: phần mười là cần thiết, nhưng không được bỏ qua những điều quan trọng hơn – công lý, thương xót và đức tin.

Sứ đồ Phao‑lô dạy về sự dâng hiến tự nguyện: “Mỗi người nên tùy theo lòng mình đã định mà quyên ra, không phải tiếc rẻ hay là ép uổng, vì Đức Chúa Trời yêu kẻ dâng của cách vui lòng” (2 Cô‑rinh‑tô 9:7). Cơ Đốc nhân sống dưới ân điển, nên việc dâng hiến xuất phát từ tấm lòng biết ơn, không phải từ gánh nặng luật pháp. Tuy nhiên, phần mười vẫn thường được xem là “mức khởi đầu” cho sự rộng rãi, một sự hướng dẫn giúp chúng ta quyết định bao nhiêu là thích hợp để dâng cho công việc Chúa.

Kinh Thánh không hoàn toàn cấm việc vay mượn, nhưng cảnh báo rõ ràng về nguy cơ của nợ nần. Châm ngôn 22:7 viết: “Người giàu quản trị kẻ nghèo, kẻ mượn là tôi tớ của kẻ cho mượn”. Nợ có thể trở thành xiềng xích, hạn chế tự do và khiến người ta làm nô lệ cho chủ nợ. Sứ đồ Phao‑lô khuyên: “Đừng mắc nợ ai chi hết…” (Rô‑ma 13:8a). Câu này thường được hiểu là hãy trả hết nợ đúng hạn và sống không lệ thuộc vào vay mượn.

Trả nợ là nghĩa vụ đạo đức: “Kẻ ác mượn mà không trả” (Thi thiên 37:21). Vì vậy, người tin Chúa cần có kế hoạch trả nợ cách có trách nhiệm. Đồng thời, Kinh Thánh dạy chúng ta quản lý tài sản cách khôn ngoan, làm việc chăm chỉ (2 Tê‑sa‑lô‑ni‑ca 3:10), sống tiết kiệm và tránh nợ không cần thiết.

Đây là vấn đề gây tranh luận. Để trả lời, chúng ta cần xem xét một số nguyên tắc Kinh Thánh.

a) Quan điểm “Không nên ngừng dâng phần mười”: Dựa trên lời hứa của Đức Chúa Trời trong Ma‑la‑chi 3:10. Nhiều Cơ Đốc nhân tin rằng ngay cả khi khó khăn, chúng ta phải trung tín dâng phần mười, vì đó là bày tỏ đức tin rằng Chúa sẽ chu cấp. Họ tin rằng việc dâng phần mười mở cửa sổ thiên đàng cho phước hạnh, giúp họ thoát nợ nhanh hơn. Thực tế, nhiều người đã kinh nghiệm phép lạ tài chính khi tiếp tục dâng phần mười dù nợ nần.

b) Quan điểm “Có thể điều chỉnh hoặc tạm ngừng”: Dựa trên nguyên tắc quản lý (stewardship) và ưu tiên. Vì Tân Ước không buộc phần mười, chúng ta có tự do trong Đấng Christ. Kinh Thánh dạy phải lo cho gia đình (1 Ti‑mô‑thê 5:8) và trả nợ (Rô‑ma 13:8). Nếu hoàn cảnh quá eo hẹp, việc tạm giảm hoặc ngừng phần mười để tập trung trả nợ có thể là sự quản lý khôn ngoan. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bỏ qua hoàn toàn việc dâng hiến; chúng ta vẫn nên dâng một phần tùy khả năng với tấm lòng biết ơn, và khi hết nợ thì bù lại hoặc tăng lên.

Giữa hai quan điểm, điều quan trọng là xác định ưu tiên của Đức Chúa Trời. Ma‑thi‑ơ 6:33 dạy: “Nhưng trước hết, hãy tìm kiếm nước Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài, thì Ngài sẽ cho thêm các ngươi mọi điều ấy nữa”. Dâng phần mười là một phương cách để tìm kiếm Nước Đức Chúa Trời trước nhất, nhưng cũng cần cân bằng với trách nhiệm quản lý tài chính mà Chúa giao.

Một số nguyên tắc hướng dẫn:

• Quản gia trung tín: Tất cả những gì chúng ta có đều thuộc về Chúa (1 Sử ký 29:14). Chúng ta chỉ là người quản lý. Việc trả nợ cũng là quản lý tốt vì nợ là nghĩa vụ phải thanh toán. Nếu chúng ta dâng phần mười trong khi bỏ qua việc trả nợ, có thể chúng ta đang không làm tròn trách nhiệm với người cho vay.
• Tấm lòng vâng phục: Đức Chúa Trời nhìn thấy tấm lòng chứ không chỉ con số. Nếu bạn thành thật muốn vâng lời Chúa nhưng lo lắng về nợ, hãy cầu nguyện và xin sự khôn ngoan. “Ví bằng trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc ai, thì kẻ ấy sẽ được ban cho” (Gia‑cơ 1:5).
• Không phán xét: Mỗi người có hoàn cảnh khác nhau, vì vậy không nên lên án người khác vì quyết định của họ trong vấn đề này.

Dù chúng ta quyết định thế nào, hãy nhớ rằng Đức Chúa Trời là Đấng thành tín, Ngài biết nhu cầu chúng ta và sẽ cung cấp. “Đức Chúa Trời tôi sẽ làm đầy đủ mọi sự cần dùng của anh em y theo sự giàu có của Ngài trong vinh quang trong Đức Chúa Giê‑xu Christ” (Phi‑líp 4:19). Lời hứa này không đi kèm điều kiện về phần mười, nhưng dành cho những ai sống đẹp lòng Chúa.

Ma‑thi‑ơ 6:25‑34 dạy chúng ta đừng lo lắng về vật chất, vì Cha Thiên Thượng biết mọi nhu cầu của chúng ta. Hãy tìm kiếm Nước Đức Chúa Trời trước, và Ngài sẽ thêm mọi điều cần dùng.

Châm ngôn 3:9‑10 cũng hứa: “Hãy lấy tài vật và huê lợi đầu mùa của con mà tôn vinh Đức Giê‑hô‑va, thì các vựa lẫm con sẽ đầy dư dật, và những thùng của con sẽ tràn rượu mới”. Đây là lời hứa cho người dâng hiến cách trung tín.

Nếu bạn đang mắc nợ nhiều và phân vân về việc dâng phần mười, đây là một số bước thực tiễn:

1. Lập ngân sách: Ghi lại tất cả thu nhập và chi tiêu. Xác định các khoản nợ (gốc và lãi) và lập kế hoạch trả nợ. Ưu tiên trả những món nợ lãi suất cao trước.
2. Cắt giảm chi tiêu không cần thiết: Hãy sống giản dị, tránh xa những thứ xa xỉ cho đến khi nợ được thanh toán.
3. Tăng thu nhập: Có thể tìm việc làm thêm, bán những món đồ không dùng đến, hoặc phát triển kỹ năng để kiếm thêm.
4. Cầu nguyện và tìm kiếm sự hướng dẫn: Xin Chúa chỉ cho bạn biết Ngài muốn bạn dâng hiến như thế nào trong giai đoạn này. Hãy lắng nghe tiếng Chúa qua Lời Ngài và qua sự khuyên bảo của các tín hữu trưởng thành.
5. Bắt đầu với tỷ lệ dâng hiến nhỏ hơn: Nếu không thể dâng đủ 10%, bạn có thể dâng 5% hoặc một số tiền cố định. Điều quan trọng là duy trì thói quen dâng hiến và tăng dần khi tài chính cho phép.
6. Tham khảo mục sư hoặc người cố vấn: Mục sư có thể giúp bạn nhìn nhận vấn đề dưới góc độ thuộc linh và hỗ trợ bạn trong kế hoạch trả nợ.
7. Cam kết bù lại sau khi hết nợ: Nếu bạn tạm ngừng hoàn toàn, hãy lên kế hoạch trả lại phần mười đã thiếu khi tình hình khá hơn. Điều này thể hiện tấm lòng trung tín.
8. Tham gia lớp học quản lý tài chính Cơ Đốc: Các chương trình như “Financial Peace University” (Bình An Tài Chính) cung cấp công cụ và động lực để thoát nợ theo nguyên tắc Kinh Thánh.

Luôn nhớ rằng mục đích cuối cùng của đời sống tài chính là làm vinh hiển Đức Chúa Trời: “Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm” (1 Cô‑rinh‑tô 10:31).

Vấn đề “có nên tạm ngừng dâng phần mười khi trả nợ?” không có câu trả lời chung cho mọi người. Kinh Thánh dạy chúng ta phải trung tín với Chúa trong việc dâng hiến, đồng thời phải quản lý tài chính cách khôn ngoan và trả nợ đúng hạn. Quyết định nên dựa trên sự cầu nguyện, tìm kiếm ý Chúa, và áp dụng các nguyên tắc quản gia trung tín. Dù bạn chọn cách nào, hãy giữ tấm lòng vâng phục và yêu mến Chúa trên hết. Đức Chúa Trời thành tín sẽ dẫn dắt và cung cấp mọi nhu cầu cho bạn khi bạn bước đi với Ngài.