Jinx là gì?

Trong văn hóa đại chúng, thuật ngữ "jinx" thường được dùng để chỉ một lời nói, hành động, đồ vật hay một điều gì đó được cho là mang lại vận rủi, xui xẻo, hoặc "gây ra" một kết quả tiêu cực. Từ việc làm vỡ gương, gặp mèo đen, cho đến việc "khui" chiến thắng quá sớm trong một trận đấu đều có thể bị gán cho là "jinx". Nhưng với tư cách là Cơ Đốc nhân, chúng ta phải hiểu khái niệm này dưới ánh sáng của Lời Chúa. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào nguồn gốc, bản chất của "jinx" từ góc độ Kinh Thánh, và quan trọng hơn, trình bày lẽ thật về sự tể trị tối cao và sự bảo vệ của Đức Chúa Trời cho con dân Ngài.

Từ "jinx" trong tiếng Anh có nguồn gốc từ chữ "jynx" trong tiếng Hy Lạp (ἴυγξ), chỉ một loài chim được sử dụng trong các nghi thức bói toán và bùa chú ở thời cổ đại. Điều này ngay lập tức đặt khái niệm này vào phạm trù mà Kinh Thánh gọi là "phù phép" (sorcery) hoặc "tin tưởng các điềm" (observing times). Bản chất cốt lõi của niềm tin vào "jinx" là niềm tin rằng có những sức mạnh siêu nhiên vô danh, vô nhân cách, hoặc thậm chí là ma quỷ, có thể bị kích hoạt bởi những hành động hoặc sự kiện tầm thường, từ đó chi phối vận mệnh của một người. Điều này trực tiếp mâu thuẫn với chân lý về Đức Chúa Trời chủ tể.

Kinh Thánh nghiêm cấm tuyệt đối mọi hình thức liên quan đến điềm triệu, bói toán và ma thuật. Phục truyền Luật lệ Ký 18:9-12 tuyên bố rõ:

“Khi ngươi đã vào xứ mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi ban cho, chớ tập bắt chước những sự gớm ghiếc của các dân tộc ấy. Ở giữa ngươi chớ nên có... kẻ hay dùng bùa phép, hoặc kẻ hay xem điềm, hoặc thầy bói, hoặc thầy phù thủy, hoặc kẻ hay dùng ếm chú, hoặc kẻ hỏi đồng cốt, hoặc kẻ thuật số, hoặc kẻ cầu vong. Vì Đức Giê-hô-va lấy làm gớm ghiếc kẻ làm các việc ấy.”

Danh sách này bao trùm hầu hết các biểu hiện của "jinx": từ việc "xem điềm" (observing times - הַנּוֹחֵשׁ, *hannoshesh*), tức tin rằng một ngày, một sự kiện nào đó mang lại vận xấu; cho đến "dùng bùa phép" (מְכַשֵּׁף, *mekhasheph* - phù thủy, người dùng ma thuật). Động từ "lấy làm gớm ghiếc" (תּוֹעֵבָה, *to’evah*) cho thấy sự kinh tởm tột độ của Đức Chúa Trời đối với những thực hành này, vì chúng phủ nhận quyền tể trị của Ngài và mở cửa cho ảnh hưởng của thế giới tối tăm.

Niềm tin vào "jinx" hoạt động trong một hệ thống tín ngưỡng song song và đối nghịch với đức tin nơi Đức Chúa Trời. Nếu đức tin Cơ Đốc xác tín rằng Đức Chúa Trời Toàn Năng, yêu thương và khôn ngoan, đang cầm quyền tể trị trên mọi sự (Rô-ma 8:28; Ê-phê-sô 1:11), thì niềm tin vào jinx lại thừa nhận sự tồn tại của những "quy luật" vận rủi mơ hồ, hoặc những thế lực có thể bị xúc phạm bởi những điều nhỏ nhặt. Về bản chất, đó là một hình thức thờ thần tượng – thần tượng hóa sự ngẫu nhiên, số phận, hoặc quyền lực của ma quỷ.

Sứ đồ Phao-lô cảnh báo về điều này khi ông khuyên các tín hữu Cô-rinh-tố, những người sống trong môi trường đầy dẫy sự mê tín: “Tôi nói với anh em rằng những vật dân ngoại cúng, là cúng tà ma, chớ không phải cúng Đức Chúa Trời. Vậy, tôi không muốn anh em thông đồng với tà ma.” (1 Cô-rinh-tô 10:20). Mọi thực hành mê tín, dù được ngụy trang dưới dạng "văn hóa" hay "trò chơi" như jinx, đều có nguy cơ dẫn đến sự "thông đồng" (κοινωνός, *koinōnos* - sự tham dự, hiệp thông) với các thế lực tối tăm.

Trong Tân Ước, chúng ta thấy một minh họa rõ ràng về sự đụng độ giữa quyền năng của Đấng Christ và thế giới ma thuật. Trong Công vụ 19:19, nhiều người tin Chúa tại Ê-phê-sô, vốn từng hành nghề ma thuật, đã đem đốt hết sách vở của mình: “Phàm những kẻ trước kia tin theo, đem sách vở mình mà đốt trước mặt mọi người; người ta tính giá sách ấy, cọng là năm muôn đồng bạc.” Họ từ bỏ hoàn toàn hệ thống quyền lực cũ (có thể bao gồm niềm tin vào các loại "jinx" và bùa chú) để hoàn toàn tin cậy nơi Chúa Giê-xu. Giá trị "năm muôn đồng bạc" cho thấy sự dứt khoát triệt để.

Tại sao con người lại dễ tin vào jinx? Xét về mặt tâm lý, nó xuất phát từ hai động lực sâu xa:

1. Sự sợ hãi trước những điều không chắc chắn và bất trắc của cuộc sống. Con người cảm thấy bất an trước tương lai mờ mịt và tìm kiếm một "hệ thống" nào đó – dù là phi lý – để giải thích và dự báo những điều xấu. Thay vì tin cậy nơi Chúa, họ tin vào những "điềm báo".

2. Khát khao kiểm soát. Bằng cách tuân theo một số "luật" tránh jinx (như không đi dưới thang, không làm vỡ gương...), con người ảo tưởng rằng mình có thể kiểm soát được vận mệnh, tránh được tai họa. Đây là sự nổi loạn tinh vi chống lại thánh ý tể trị của Đức Chúa Trời, Đấng duy nhất nắm giữ tương lai.

Kinh Thánh đối diện với hai tâm lý này bằng lẽ thật vững chắc. Đối với sự sợ hãi, 2 Ti-mô-thê 1:7 tuyên bố: “Vì Đức Chúa Trời chẳng ban cho chúng ta tâm thần nhút nhát, bèn là tâm thần mạnh mẽ, có tình yêu thương và có dè giữ.” Tâm thần (πνεῦμα, *pneuma*) mà Chúa ban không phải là tinh thần sợ hãi (δειλίας, *deilias*) trước những điều mơ hồ, mà là sự mạnh mẽ, yêu thương và tự chủ. Đối với khát khao kiểm soát, Chúa Giê-xu dạy chúng ta cầu nguyện: “Xin cho chúng tôi hôm nay đồ ăn đủ ngày” (Ma-thi-ơ 6:11), và “Chớ lo phiền chi hết” (Phi-líp 4:6), giao phó sự kiểm soát cuộc đời mình cho Cha Thiên Thượng.

Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi sống trong tự do khỏi mọi sự sợ hãi và mê tín. Dưới đây là những nguyên tắc ứng dụng:

1. Nuôi Dưỡng Nhận Thức Thần Học Đúng Đắn về Sự Quan Phòng của Đức Chúa Trời: Hãy nghiên cứu và suy ngẫm về sự quan phòng (providence) của Chúa. Ngài không phải là một "Thượng Đế khoán trắng", mà là Đấng tích cực dự phần trong mọi chi tiết của đời sống chúng ta (Ma-thi-ơ 10:29-31). Mọi sự xảy đến đều phải qua sự cho phép của Ngài, và Ngài hứa biến mọi sự trở nên ích lợi cho những ai yêu mến Ngài (Rô-ma 8:28). Khi hiểu điều này, chúng ta không còn tìm kiếm những lời giải thích mơ hồ từ "jinx" nữa.

2. Thay Thế Thói Quen "Tránh Điềm Xui" Bằng Thói Quen Cầu Nguyện và Cảm Tạ: Mỗi khi có ý nghĩ sợ hãi về một "điềm xui", hãy lập tức biến nó thành lời cầu nguyện. Thay vì nói "Xui quá, hôm nay gặp mèo đen!", hãy thưa với Chúa: "Lạy Chúa, con cảm thấy bất an. Xin Chúa bảo vệ bước đường con và dẫn dắt con theo ý Ngài. Con phó thác ngày hôm nay cho Ngài." Hãy thực hành 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:16-18: "Hãy vui mừng mãi mãi, cầu nguyện không thôi, phàm việc gì cũng phải tạ ơn Chúa."

3. Sử Dụng Ngôn Ngữ Đức Tin Thay Cho Ngôn Ngữ Của Sự Rủa Sả và Vận Rủi: Lời nói có quyền năng. Thay vì lan truyền những câu chuyện về "jinx", hãy dùng miệng lưỡi để nói lời chúc phúc, khích lệ và tuyên xưng lẽ thật của Đức Chúa Trời (Gia-cơ 3:9-10). Chúng ta được bao phủ bởi huyết Chúa Giê-xu, không phải bởi bất kỳ bùa hộ mệnh hay vật tránh tà nào.

4. Dạy Dỗ Con Cái và Những Người Mới Tin Khỏi Sự Mê Tín: Giải thích rõ ràng cho thế hệ sau rằng những điều như jinx chỉ là sản phẩm của văn hóa mê tín, không có thực quyền trên con cái Chúa. Hãy dạy chúng về quyền năng bảo vệ của Đức Chúa Trời như trong Thi Thiên 91.

Khái niệm "jinx" cuối cùng là một sự ràng buộc của sự sợ hãi và mê tín. Nhưng Chúa Giê-xu Christ đã chết và sống lại để giải phóng chúng ta khỏi mọi ách nô lệ, kể cả ách nô lệ của sự sợ hãi trước những thế lực vô hình và mơ hồ. “Ấy vậy, nếu Con buông tha các ngươi, các ngươi sẽ thật được tự do.” (Giăng 8:36). Sự tự do thật không phải là không gặp khó khăn, nhưng là biết rằng mọi nẻo đường của chúng ta đều trong bàn tay quan phòng yêu thương của Cha Thiên Thượng.

Hãy sống như người tự do. Khi bạn vô tình làm vỡ gương, đừng sợ hãi về "7 năm xui xẻo". Hãy dọn dẹp cẩn thận, cầu nguyện giao phó những ngày sắp tới cho Chúa, và bước đi trong sự bình an. Vì bạn thuộc về Đấng Christ, và “Đức Chúa Trời là nơi nương náu và sức lực của chúng tôi, Ngài sẵn giúp đỡ trong cơn gian truân.” (Thi Thiên 46:1). Mọi "jinx" đều vô nghĩa trước uy quyền tối cao và tình yêu vững chắc của Đấng đã nắm giữ chúng ta trong tay Ngài.

Bài nghiên cứu này dựa trên Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925 (Bản Truyền Thống). Các từ ngữ nguyên bản Hy Lạp và Hê-bơ-rơ được tham khảo từ các công cụ nghiên cứu Kinh Thánh chuẩn mực.