Lễ Nến
Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, đôi khi chúng ta bắt gặp những thuật ngữ, nghi thức hay truyền thống có nguồn gốc từ các hệ phái khác nhau. “Lễ Nến” là một trong những thuật ngữ như vậy. Là một nhà nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, chúng ta cần có cái nhìn rõ ràng, dựa trên nền tảng duy nhất là Lời Chúa, để phân biệt giữa truyền thống con người và lẽ thật được bày tỏ trong Kinh Thánh. Bài viết này sẽ khảo sát nguồn gốc, ý nghĩa của “Lễ Nến” dưới góc độ lịch sử giáo hội, sau đó đối chiếu với sự dạy dỗ tinh tuyền của Kinh Thánh, và rút ra những bài học thuộc linh quý báu cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.
Cụm từ “Lễ Nến” thường được dùng để chỉ một nghi thức trong một số giáo hội, đặc biệt là Chính Thống giáo Đông phương và Công giáo La Mã, diễn ra vào ngày 2 tháng 2, còn được gọi là “Lễ Thanh Tẩy” hay “Lễ Đức Mẹ Dâng Chúa Giê-xu Vào Đền Thờ”. Nghi thức này kỷ niệm sự kiện được chép trong Lu-ca 2:22-40, khi cha mẹ Chúa Giê-xu đem Ngài đến đền thờ Giê-ru-sa-lem để dâng cho Chúa theo luật pháp Môi-se.
“Khi đã hết những ngày tịnh của Mẹ Ngài, theo luật pháp Môi-se, Giô-sép và Mary đem Ngài lên thành Giê-ru-sa-lem để trình Ngài cho Chúa... Lại có lời Chúa phán cùng Môi-se rằng: Hễ sanh con trai đầu lòng, thì phải vì nó biệt riêng ra thánh cho Chúa. Cũng phải dâng một của tế lễ, tùy theo luật pháp Chúa đã truyền, là một cặp chim cu, hoặc hai con bồ câu con.” (Lu-ca 2:22, 23-24).
Truyền thống “Lễ Nến” bắt nguồn từ việc trong nghi lễ này, các tín hữu cầm nến (đèn cầy) đã được làm phép, tượng trưng cho Chúa Giê-xu là “Ánh sáng cho người Ngoại” (Lu-ca 2:32). Tên gọi này xuất phát từ lời tiên tri của Si-mê-ôn khi ông ẵm Chúa Hài Nhi: Ngài là “ánh sáng soi các dân ngoại” (trong tiếng Latinh, *Lumen ad revelationem gentium*). Nghi thức rước nến tượng trưng cho việc đón nhận và công bố ánh sáng của Đấng Christ cho thế gian.
Từ quan điểm nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, chúng ta cần phân biệt giữa ý nghĩa biểu tượng thuộc linh mà Kinh Thánh dùng và nghi lễ tôn giáo được thiết lập sau này. Kinh Thánh không hề truyền lệnh hay thiết lập một “Lễ Nến” như một kỳ lễ hay nghi thức bắt buộc cho Hội Thánh. Trọng tâm của sự dạy dỗ Tân Ước là sự thờ phượng “trong tâm thần và lẽ thật” (Giăng 4:24), vượt trên mọi hình thức và địa điểm cụ thể.
1. Biểu Tượng Của Ánh Sáng Trong Kinh Thánh:
Kinh Thánh luôn dùng hình ảnh “ánh sáng” và “sự tối tăm” để nói về thuộc linh. Chúa Giê-xu chính là nguồn sáng thật:
“Đức Chúa Jêsus lại cất tiếng phán cùng chúng rằng: Ta là sự sáng của thế gian; người nào theo ta, chẳng đi trong nơi tối tăm, nhưng có ánh sáng của sự sống.” (Giăng 8:12).Trong tiếng Hy Lạp, từ “sự sáng” ở đây là phōs (φῶς), mang nghĩa ánh sáng, sự chiếu sáng, và cũng chỉ về sự mặc khải, chân lý và sự sống. Sự nhập thể của Ngài là ánh sáng chiếu vào thế gian tối tăm (Giăng 1:4-5, 9).
2. Ngọn Nến/Đèn Trong Văn Hóa và Ẩn Dụ Kinh Thánh:
Trong bối cảnh xưa, đèn dầu (chứ không phải nến sáp như ngày nay) là nguồn sáng thiết yếu. Chúa Giê-xu dùng hình ảnh “cái đèn” để dạy về vai trò của môn đồ:
“Các ngươi là sự sáng của thế gian... Chẳng có ai thắp đèn mà để dưới cái thùng, song để trên chân đèn, thì nó soi sáng mọi người ở trong nhà. Sự sáng các ngươi cũng phải soi trước mặt người ta như vậy, đặng họ thấy những việc lành của các ngươi, và ngợi khen Cha các ngươi ở trên trời.” (Ma-thi-ơ 5:14-16).Từ “đèn” trong câu này là lychnos (λύχνος), chỉ về ngọn đèn dầu. Môn đồ không phải là nguồn sáng (phōs), nhưng là phương tiện (lychnos) phản chiếu ánh sáng của Đấng Christ. Hình ảnh này nhấn mạnh đến đời sống công chính và việc lành được bày tỏ ra, chứ không phải một nghi thức cầm nến.
3. Sự Tương Phản Giữa Hình Thức và Thực Chất:
Cựu Ước có những quy định chi tiết về chân đèn bằng vàng trong đền tạm (Xuất Ê-díp-tô Ký 25:31-40), nhưng đó là hình bóng về Chúa Giê-xu và Lời Ngài (Thi-thiên 119:105). Tân Ước chuyển sự nhấn mạnh từ nghi lễ bề ngoài sang thực tại thuộc linh bên trong. Sứ đồ Phao-lô cảnh báo về việc giữ hình thức mà chối bỏ quyền năng:
“Vì ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình.” (Ê-phê-sô 2:8-9).Một nghi lễ dù có ý nghĩa biểu tượng đẹp đẽ đến đâu, nếu không đến từ đức tin nơi Chúa Giê-xu và không dẫn người ta đến sự thờ phượng thật trong tâm linh, thì có nguy cơ trở thành một “việc làm” vô nghĩa, thậm chí che khuất Đấng Christ.
Thay vì tập trung vào một nghi lễ đặc biệt trong năm, Lời Chúa kêu gọi chúng ta sống trọn đời mình như một “Lễ Nến” sống động—tức là một đời sống phản chiếu ánh sáng của Đấng Christ mỗi ngày. Dưới đây là những áp dụng thực tế:
1. Được Thắp Sáng Bởi Mối Liên Hệ Cá Nhân Với Chúa:
Một cây nến không thể tự cháy. Nó phải được châm lửa. Cơ Đốc nhân cũng vậy. Ánh sáng của chúng ta đến từ sự ở trong Chúa Giê-xu. Giăng 15:5 chép: “Ta là gốc nho, các ngươi là nhánh. Ai cứ ở trong ta và ta trong họ thì sinh ra lắm trái; vì ngoài ta, các ngươi chẳng làm chi được.” Sự cầu nguyện, học Lời Chúa (Kinh Thánh), và vâng theo Thánh Linh mỗi ngày là cách chúng ta “ở trong Ngài” và được năng lực từ Ngài.
2. Tỏa Sáng Qua Nhân Cách Và Lời Nói:
Ánh sáng không ồn ào, nhưng nó xua tan bóng tối. Đời sống chúng ta tỏa sáng qua “các việc lành” (Ma-thi-ơ 5:16)—đó là tình yêu thương, sự vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ (Ga-la-ti 5:22-23). Lời nói chúng ta cũng phải là “lời lành” để gây dựng (Ê-phê-sô 4:29). Trong gia đình, nơi làm việc, trong cộng đồng, sự trung thực, khiêm nhường, sẵn lòng phục vụ và tha thứ chính là ánh sáng hữu hình nhất.
3. Chiếu Sáng Vào Những Nơi Tối Tăm:
Ánh sáng có bản chất là chiếu vào nơi tối. Điều này đòi hỏi chúng ta can đảm đứng về lẽ thật, công bố Phúc Âm, và đem tình yêu của Chúa đến những nơi có sự bất công, đau khổ, và lầm lạc. Đây không phải là thái độ lên án, nhưng là sự cảm thông và tìm cách phục vụ, như Chúa Giê-xu đã đến “tìm và cứu kẻ bị hư mất” (Lu-ca 19:10).
4. Liên Kết Với Các “Ngọn Nến” Khác:
Một ngọn nến có thể thắp sáng nhiều ngọn nến khác mà không mất đi ánh sáng của mình. Trong Hội Thánh, chúng ta được kêu gọi khích lệ, yêu thương và cùng nhau chiếu sáng. Hê-bơ-rơ 10:24-25 dạy: “Hãy nghĩ đến nhau để khuyên giục về lòng yêu thương và việc tốt lành; chớ bỏ sự nhóm lại như mấy kẻ quen làm, nhưng phải khuyên bảo nhau, và hễ anh em thấy ngày ấy hầu gần chừng nào, thì càng phải làm như vậy chừng nấy.”
Qua sự khảo sát Kinh Thánh, chúng ta thấy rằng Đức Chúa Trời không thiết lập một “Lễ Nến” nào cho Hội Thánh thời Tân Ước. Tuy nhiên, Ngài ban cho chúng ta một mạng lệnh vĩ đại và thiết thực hơn nhiều: HÃY LÀ ÁNH SÁNG. Lời tiên tri của Si-mê-ôn về Chúa Giê-xu là “ánh sáng soi các dân ngoại” (Lu-ca 2:32) đã được ứng nghiệm trọn vẹn nơi thân vị, sự chết và sự phục sinh của Ngài. Ngày nay, mỗi tín đồ đã nhận lãnh ánh sáng ấy qua đức tin, đều được kêu gọi trở nên phương tiện chiếu sáng của Ngài trong thế gian này.
Thay vì giữ một nghi lễ bề ngoài vào một ngày cố định, chúng ta hãy để cho ánh sáng của Đấng Christ, là Lời Hằng Sống, chiếu rọi vào mọi ngóc ngách của đời sống chúng ta, biến cải chúng ta mỗi ngày để chúng ta càng ngày càng phản chiếu vinh quang Ngài nhiều hơn (II Cô-rinh-tô 3:18). Hãy sống một cuộc đời mà mỗi hành động, lời nói, suy nghĩ đều là một chứng nhân sống động rằng Chúa Giê-xu Christ, Ánh Sáng Thế Gian, đang ngự trị trong lòng chúng ta. Đó mới chính là “lễ nến” đẹp lòng Đức Chúa Trời nhất: một đời sống dâng hiến trọn vẹn, cháy sáng vì cớ Danh Ngài.
“Vì Đức Chúa Trời, là Đấng có phán: Sự sáng phải soi từ trong sự tối tăm! đã làm cho sự sáng Ngài chói lòa trong lòng chúng tôi, đặng sự thông biết về vinh quang Đức Chúa Trời soi sáng trên mặt Đức Chúa Jêsus Christ.” (II Cô-rinh-tô 4:6).