Lễ Vật Bình An
Trong hệ thống tế lễ của Y-sơ-ra-ên thời Cựu Ước, Đức Chúa Trời đã thiết lập năm của lễ chính, mỗi của lễ bày tỏ một khía cạnh trọn vẹn về mối tương giao giữa Ngài với dân sự và bày tỏ hình bóng về sự cứu chuộc sau này trong Đấng Christ. Trong số đó, “Lễ Vật Bình An” (Peace Offering) hay còn được dịch là “Của Lễ Thù Ân” đứng như một của lễ đặc biệt, biểu trưng cho sự hiệp thông, biết ơn, và mối quan hệ hòa thuận được phục hồi. Nghiên cứu chuyên sâu về lễ vật này không chỉ mở ra sự hiểu biết về nghi lễ xưa mà còn soi sáng sâu sắc cho đời sống thờ phượng và hiệp thông của Cơ Đốc nhân ngày nay.
I. Định Nghĩa và Tên Gọi Trong Nguyên Bản
Trong tiếng Hê-bơ-rơ, lễ vật bình an được gọi là “zevach shelamim” (זֶבַח שְׁלָמִים). Từ “zevach” (זֶבַח) nghĩa là “sự giết để làm sinh tế, của lễ”. Từ then chốt là “shelamim” (שְׁלָמִים), số nhiều của “shalom” (שָׁלוֹם). “Shalom” không chỉ đơn thuần là “không có chiến tranh” mà mang nghĩa phong phú hơn nhiều: sự trọn vẹn, sự hòa thuận, thịnh vượng, yên ổn, sức khỏe, và mối quan hệ hòa hợp trọn vẹn. Do đó, “zevach shelamim” có thể hiểu là “của lễ dẫn đến sự trọn vẹn, hòa thuận”, hay “của lễ thiết lập mối tương giao hòa bình”. Bản Kinh Thánh Tiếng Việt 1925 dịch là “của lễ thù ân” (Lê-vi ký 3:1, 3:6, 7:11-21) hoặc “của lễ cầu hòa” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:24), đều nhấn mạnh khía cạnh tương giao được phục hồi.
II. Nghi Thức và Đặc Điểm Theo Lê-vi Ký
Chi tiết về lễ vật bình an được mô tả kỹ lưỡng trong Lê-vi ký chương 3 và chương 7:11-36. Đây là của lễ duy nhất mà cả ba bên: Đức Chúa Trời, thầy tế lễ, và người dâng đều được chia phần, tượng trưng sống động cho một bữa tiệc hiệp thông.
1. Động Vật Được Dâng: Có thể là bò đực hoặc cái, chiên đực hoặc cái, dê đực hoặc cái (Lê-vi 3:1,6,12). Khác với của lễ thiêu phải là con đực không tì vết, lễ vật bình an có thể là con cái, cho thấy tính chất rộng mở và linh hoạt.
2. Nghi Thức Dâng:
- Người dâng đặt tay trên đầu con sinh (Lê-vi 3:2,8,13), hành động biểu tượng cho sự đồng nhất hóa.
- Người đó giết con vật trước cửa hội mạc.
- Các con trai A-rôn, là thầy tế lễ, rưới huyết chung quanh trên bàn thờ (Lê-vi 3:2,8,13). Huyết tượng trưng cho sự sống (Lê-vi 17:11) và là phương tiện chuộc tội, thiết lập nền tảng cho sự hòa thuận.
3. Phần Dành Cho Đức Chúa Trời: Mỡ bọc bộ lòng, hai trái cật, và tấm da mỡ bọc gan được đốt trên bàn thờ, làm của lễ dùng lửa dâng lên có mùi thơm cho Đức Giê-hô-va (Lê-vi 3:3-5,9-11,14-16). Phần mỡ được xem là phần tốt nhất, thuộc về Chúa. Đây là phần không ai được ăn.
4. Phần Dành Cho Thầy Tế Lễ: Cái o đập đi (ức con vật) và cái giò hữu (đùi phải) được dành làm phần của thầy tế lễ (Lê-vi 7:31-34). Đây là luật đời đời, phần thù lao của họ trong công việc phục vụ nơi bàn thờ.
5. Phần Dành Cho Người Dâng và Gia Đình: Phần thịt còn lại thuộc về người dâng và gia đình, bạn bè. Họ được ăn thịt đó tại nơi thánh (trong khuôn viên đền tạm/đền thờ), trước mặt Chúa (Lê-vi 7:15-16, Phục truyền 12:7). Đây chính là đỉnh cao của lễ vật bình an: một bữa tiệc hiệp thông.
III. Ba Loại Lễ Vật Bình An và Ý Nghĩa Thuộc Linh
Lê-vi ký 7:11-15 phân biệt ba động cơ chính khi dâng lễ vật bình an, cho thấy đây là của lễ của lòng biết ơn và tương giao:
1. Của Lễ Cảm Tạ (Todah - תּוֹדָה): Được dâng lên để cảm tạ Chúa vì một phước lành cụ thể, sự giải cứu, hay ơn lành chung (Thi thiên 107:21-22). Đây là sự đáp ứng với ân điển đã nhận.
“Hãy dâng sự cảm tạ làm của lễ cho Đức Chúa Trời” (Thi thiên 50:14).
2. Của Lễ Khấn Nguyện (Neder - נֶדֶר): Được dâng để làm trọn một lời hứa, một sự khấn nguyện đã hứa với Chúa trước đó khi cầu xin một điều gì.
3. Của Lễ Lạc Ý (Nedabah - נְדָבָה): Xuất phát từ lòng tự nguyện, vui mừng, không vì một lời hứa hay một ơn cụ thể nào, đơn giản là vì muốn bày tỏ tình yêu và lòng ngợi khen Chúa. Đây là đỉnh cao của sự thờ phượng.
Cả ba loại này đều phải kèm theo bánh không men, tượng trưng cho sự thánh khiết, không có tội lỗi (men tượng trưng cho tội và sự giả hình).
IV. Sự Ứng Nghiệm Trọn Vẹn Trong Chúa Giê-xu Christ
Các của lễ thời Cựu Ước là “hình và bóng” (Cô-lô-se 2:17, Hê-bơ-rơ 10:1) về thực tại trên trời là Chúa Giê-xu Christ. Ngài chính là Lễ Vật Bình An trọn vẹn và cuối cùng.
“Ấy chính Ngài là sự hòa bình của chúng ta” (Ê-phê-sô 2:14).
1. Ngài Là Con Sinh Không Tì Vết: Chúa Giê-xu, Con Chiên không tì vết của Đức Chúa Trời, đã tự nguyện dâng chính mình Ngài.
2. Huyết Ngài Rưới Ra: Huyết Ngài trên thập tự giá đã rưới ra để hòa giải muôn vật với Đức Chúa Trời (Cô-lô-se 1:20), lập nền tảng cho sự bình an thật.
3. Sự Phân Chia Ứng Nghiệm:
- Phần cho Đức Chúa Trời: Sự vâng phục trọn vẹn, sự hy sinh trọn vẹn của Đấng Christ, là “hương thơm” đẹp lòng Đức Chúa Cha.
- Phần cho Thầy Tế Lễ: Hội Thánh, là “những kẻ giảng Tin Lành” và những người phục vụ Lời Chúa, được nuôi dưỡng bởi Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 9:13-14).
- Phần cho Người Dâng (Chúng Ta): Chúng ta được mời dự phần, ăn thịt và uống huyết Ngài (Giăng 6:53-56) qua đức tin và sự hiệp thông trong Lễ Tiệc Thánh. Chúng ta được hưởng sự bình an với Chúa (Rô-ma 5:1) và với nhau.
Chúa Giê-xu đã phán: “Ta để sự bình an lại cho các ngươi; Ta ban sự bình an Ta cho các ngươi” (Giăng 14:27). Sự bình an này (eirēnē trong tiếng Hy Lạp, tương đương shalom) là kết quả của sự hy sinh Ngài.
V. Ứng Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Mặc dù chúng ta không còn dâng sinh tế theo nghi thức, nhưng nguyên tắc và tinh thần của lễ vật bình an vẫn vẹn nguyên và được sống qua:
1. Dâng Đời Sống Làm Của Lễ Sống và Thánh:
“Vậy, hỡi anh em, tôi lấy sự thương xót của Đức Chúa Trời khuyên anh em dâng thân thể mình làm của lễ sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời, ấy là sự thờ phượng phải lẽ của anh em.” (Rô-ma 12:1). Cuộc đời chúng ta trở thành “lễ vật bình an” sống động khi chúng ta hoàn toàn thuận phục Chúa.
2. Dâng Của Lễ Ngợi Khen và Cảm Tạ:
“Vậy, hãy cậy Đức Chúa Giê-xu mà hằng dâng tế lễ bằng sự ngợi khen cho Đức Chúa Trời, nghĩa là bông trái của môi miếng xưng danh Ngài ra.” (Hê-bơ-rơ 13:15). Lời cảm tạ, ngợi khen tự nguyện từ đáy lòng chính là “của lễ lạc Ý” (Nedabah) ngày nay.
3. Dâng Của Lễ Vật Chất và Sự Hiệp Thông:
“Chớ quên việc lành và sự bố thí; vì sự tế lễ dường ấy đẹp lòng Đức Chúa Trời.” (Hê-bơ-rơ 13:16). Sự chia sẻ, rộng rãi với anh em và những người thiếu thốn là một phần của “bữa tiệc hiệp thông” mở rộng.
4. Sống Trong Sự Hiệp Thông Với Chúa và Với Nhau: Lễ vật bình an nhắc nhở chúng ta về “bữa tiệc chung”. Điều này được thể hiện qua:
- Lễ Tiệc Thánh (Bữa Tiệc của Chúa): Là thời điểm chúng ta cùng nhau tưởng niệm sự chết của Chúa, công bố sự hiệp thông trong thân thể Ngài (1 Cô-rinh-tô 10:16-17).
- Sự Thông Công Trong Hội Thánh: Sự chia sẻ, nâng đỡ, yêu thương và cùng nhau thờ phượng chính là ăn phần thịt chung trong tinh thần (Công vụ 2:42,46).
5. Rao Truyền Sự Bình An: Vì chúng ta đã nhận được sự bình an với Đức Chúa Trời qua Đấng Christ, chúng ta được kêu gọi trở nên những sứ giả hòa bình, gánh lấy chức vụ giao hòa (2 Cô-rinh-tô 5:18-20). Chúng ta tìm cách hòa giải mối quan hệ với người khác (Ma-thi-ơ 5:23-24) và rao truyền Tin Lành bình an.
Kết Luận
Lễ vật bình an không phải là một nghi thức khô khan của quá khứ, mà là một lẽ thật sống động, đầy hình ảnh về sự cứu chuộc trọn vẹn trong Chúa Giê-xu Christ. Nó bắt đầu với sự hy sinh chuộc tội (huyết rưới ra), dẫn đến sự vui thỏa của Đức Chúa Trời (mỡ dâng lên), và kết thúc trong niềm vui hiệp thông (bữa tiệc chung). Là Cơ Đốc nhân, chúng ta đã được mời vào trong sự bình an đó. Giờ đây, đáp ứng lại tình yêu và ân điển Chúa, chúng ta được kêu gọi sống cuộc đời như một “lễ vật bình an” sống động: dâng chính mình cho Chúa, dâng lời ngợi khen cảm tạ, chia sẻ với nhau, và sống trong sự hiệp một yêu thương. Hãy luôn nhớ rằng, mọi sự hiệp thông đích thực và bình an đích thực đều bắt nguồn từ thập tự giá, nơi Chiên Con của Đức Chúa Trời đã trở thành Lễ Vật Bình An đời đời cho chúng ta.
“Vì Ngài là sự hòa bình của chúng ta; Ngài đã hiệp cả đôi làm một, phá đổ bức tường ngăn cách… đặng hiệp cả hai lại làm một người mới trong Ngài, và vì bởi thập tự giá Ngài đã khiến sự thù nghịch tiêu diệt, nên làm nên sự hòa bình.” (Ê-phê-sô 2:14-15).