Các lễ hội Do Thái khác nhau trong Kinh Thánh là gì?

Lời Chúa trong Lê-vi Ký chương 23 mở đầu bằng câu: “Này là các lễ trọng thể của Đức Giê-hô-va, tức các sự nhóm hiệp thánh, các ngươi phải rao ra khi đến kỳ nhất định.” (Lê-vi Ký 23:4). Bảy lễ hội (hay kỳ lễ trọng thể) chính của Y-sơ-ra-ên không chỉ là những sự kiện văn hóa hay lịch sử, mà là những bức tranh tiên tri được Đức Chúa Trời vẽ nên, phác thảo trọn vẹn kế hoạch cứu chuộc nhân loại qua Đấng Mê-si – Chúa Giê-xu Christ. Mỗi lễ hội đều mang ba lớp ý nghĩa: Lịch sử (nhắc lại việc Đức Chúa Trời đã làm), Nông nghiệp (gắn với mùa màng), và quan trọng nhất là Thuộc linh/Tiên tri (báo trước về Chúa Cứu Thế). Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào từng kỳ lễ, khám phá ý nghĩa nguyên thủy và sự ứng nghiệm trọn vẹn của chúng trong Tân Ước.

Bốn lễ hội đầu tiên diễn ra liên tiếp vào mùa xuân, và đã được ứng nghiệm một cách chính xác, từng chi tiết, trong chức vụ của Chúa Giê-xu trên đất.

1. Lễ Vượt Qua (Pesach – פֶּסַח):

• Kinh Thánh: Xuất Ê-díp-tô Ký 12:1-28; Lê-vi Ký 23:5.
• Thời Gian: Ngày 14 tháng Ni-san (tháng giêng).
• Ý Nghĩa Lịch Sử/Nông Nghiệp: Kỷ niệm sự kiện Đức Chúa Trời giải cứu dân Y-sơ-ra-ên khỏi ách nô lệ Ai Cập. Máu của chiên con không tì vết được bôi lên thanh cửa để thiên sứ hủy diệt “vượt qua” (Pesach) nhà ấy. Đây cũng là mùa thu hoạch lúa mạch đầu tiên.
• Ý Nghĩa Thuộc Linh & Ứng Nghiệm: Chúa Giê-xu chính là “Chiên Con của Đức Chúa Trời, là Đấng cất tội lỗi thế gian đi” (Giăng 1:29). Sứ đồ Phao-lô xác nhận: “Đấng Christ là con sinh lễ Vượt Qua của chúng ta, đã bị giết rồi.” (1 Cô-rinh-tô 5:7). Chúa bị đóng đinh đúng vào giờ dâng của lễ Vượm Qua tại đền thờ (Ma-thi-ơ 27:45-46). Ngài là Chiên Con hoàn hảo, không tì vết (1 Phi-e-rơ 1:19), huyết Ngài bảo vệ chúng ta khỏi cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời.

2. Lễ Bánh Không Men (Matzah – מַצָּה):

• Kinh Thánh: Xuất Ê-díp-tô Ký 12:15-20; Lê-vi Ký 23:6-8.
• Thời Gian: Từ ngày 15 đến 21 tháng Ni-san, ngay sau Lễ Vượt Qua.
• Ý Nghĩa: Men (tiếng Hy Lạp: zume) trong Kinh Thánh thường tượng trưng cho tội lỗi và sự giả dối (1 Cô-rinh-tô 5:6-8; Ma-thi-ơ 16:6). Trong tuần lễ này, dân chúng phải cất bỏ mọi men khỏi nhà và chỉ ăn bánh không men, biểu tượng cho sự vội vã ra khỏi Ai Cập và đời sống thánh khiết.
• Ứng Nghiệm: Sau khi được cứu chuộc bởi huyết Chiên Con (Lễ Vượt Qua), Cơ Đốc nhân được kêu gọi sống một đời sống mới, tách khỏi tội lỗi (men cũ). “Vậy, hãy làm thành bánh mới thật, như anh em là bánh không men…” (1 Cô-rinh-tô 5:7). Sự chôn của Chúa Giê-xu ứng nghiệm vào kỳ lễ này, thân thể Ngài, “Bánh của sự sống” (Giăng 6:35), không hề thấy sự hư nát (men của tội lỗi và sự chết).

3. Lễ Đầu Mùa (Yom HaBikkurim – יוֹם הַבִּכּוּרִים):

• Kinh Thánh: Lê-vi Ký 23:9-14.
• Thời Gian: “Ngày sau lúc Sa-bát” đầu tiên của tuần Lễ Bánh Không Men, tức Chúa Nhật.
• Ý Nghĩa Nông Nghiệp: Dân chúng mang một bó lúa đầu mùa (hoa quả đầu tiên) đến cho thầy tế lễ để dâng wave offering (của lễ sóc) lên cho Đức Giê-hô-va, biểu thị lòng biết ơn và sự thừa nhận cả mùa màng sắp tới đều thuộc về Ngài.
• Ứng Nghiệm Vĩ Đại: Đây là lễ ứng nghiệm một cách kỳ diệu nhất về thời điểm. Chúa Giê-xu sống lại từ kẻ chết vào đúng ngày này, trở nên “trái đầu mùa của những kẻ ngủ.” (1 Cô-rinh-tô 15:20). Sự sống lại của Ngài không phải là một sự kiện biệt lập, mà là sự đảm bảo chắc chắn cho sự sống lại của tất cả tín đồ trong tương lai. Ngài là của lễ đầu mùa dâng lên Cha.

4. Lễ Ngũ Tuần (Shavuot – שָׁבוּעוֹt) hay Lễ Các Tuần:

• Kinh Thánh: Lê-vi Ký 23:15-22; Xuất Ê-díp-tô Ký 34:22.
• Thời Gian: 50 ngày (7 tuần trọn + 1 ngày) sau Lễ Đầu Mùa.
• Ý Nghĩa: Đây là lễ thu hoạch lúa mì, dâng hai ổ bánh có men làm của lễ mới. Truyền thống Do Thái sau này cũng kỷ niệm việc ban hành Luật Pháp (Torah) tại núi Si-na-i.
• Ứng Nghiệm Trọn Vẹn: Đúng 50 ngày sau khi Chúa Giê-xu sống lại (Lễ Đầu Mùa), Đức Thánh Linh giáng lâm trên các môn đồ tại Giê-ru-sa-lem (Công vụ 2:1-4). Sự kiện này khai sinh Hội Thánh. Hai ổ bánh có men có thể biểu tượng cho Hội Thánh gồm người Do Thái và Dân Ngoại, được Đức Thánh Linh hiệp một. Luật Pháp được viết trên bảng đá giờ đây được viết vào lòng người bởi Đức Thánh Linh (Giê-rê-mi 31:33; Ê-xê-chi-ên 36:26-27).

Ba lễ hội cuối cùng diễn ra vào mùa thu, và được nhiều nhà giải kinh tin rằng sẽ ứng nghiệm trong các sự kiện tương lai liên quan đến sự tái lâm của Chúa Giê-xu.

5. Lễ Thổi Kèn (Yom Teruah – יוֹם תְּרוּעָה, Rosh Hashanah):

• Kinh Thánh: Lê-vi Ký 23:23-25.
• Thời Gian: Ngày mồng 1 tháng 7 (tháng Tishri).
• Ý Nghĩa: Đây là ngày nghỉ, nhóm hiệp thánh, đặc trưng bởi tiếng kèn (shofar) vang lên. Nó đánh dấu sự bắt đầu của 10 ngày ăn năn cao điểm trước Lễ Chuộc Tội.
• Ý Nghĩa Tiên Tri: Tiếng kèn shofar tượng trưng cho lời kêu gọi tỉnh thức, cảnh báo và tập họp. Trong Tân Ước, tiếng kèn liên hệ mật thiết với sự tái lâm của Chúa Giê-xu và sự sống lại của những người trong Ngài. “Vì sẽ có tiếng kêu lớn và tiếng của thiên sứ lớn cùng tiếng kèn của Đức Chúa Trời, thì chính mình Chúa ở trên trời giáng xuống…” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:16). Lễ này có thể hình bóng về sự kiện Hội Thánh được cất lên (rapture) và sự phán xét sắp đến.

6. Lễ Chuộc Tội (Yom Kippur – יוֹם כִּפּוּר):

• Kinh Thánh: Lê-vi Ký 23:26-32; Lê-vi Ký 16.
• Thời Gian: Ngày mồng 10 tháng 7.
• Ý Nghĩa: Đây là ngày lễ trọng thể và nghiêm túc nhất. Chỉ duy nhất ngày này, thầy tế lễ thượng phẩm được vào Nơi Chí Thánh để rưới huyết tế lễ chuộc tội lên nắp thi ân, chuộc tội cho cả dân chúng. Đó là một ngày để kiêng ăn, hạ mình và ăn năn.
• Ý Nghĩa Thuộc Linh & Tiên Tri: Nó bày tỏ nhu cầu cần có huyết đổ ra để chuộc tội (Lê-vi Ký 17:11). Chúa Giê-xu Christ, là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm trọn vẹn của chúng ta, đã dùng chính huyết Ngài “vào nơi rất thánh, chỉ một lần thì đủ, đã được sự chuộc tội đời đời.” (Hê-bơ-rơ 9:11-12). Về phương diện tiên tri, một số học giả tin rằng lễ này ứng nghiệm khi dân Y-sơ-ra-ên nhìn nhận Đấng Mê-si mà họ đã đâm (Xa-cha-ri 12:10) và được thanh tẩy khỏi tội lỗi trong thời kỳ cuối cùng.

7. Lễ Lều Tạm (Sukkot – סֻכּוֹת):

• Kinh Thánh: Lê-vi Ký 23:33-44; Phục truyền 16:13-15.
• Thời Gian: Từ ngày 15 đến 22 tháng 7.
• Ý Nghĩa: Đây là lễ vui mừng nhất, kỷ niệm việc dân Y-sơ-ra-ên sống trong lều (lều tạm) trong suốt 40 năm hành trình trong đồng vắng, và cũng là lễ thu hoạch mùa thu (hoa quả, ô-liu, nho). Dân chúng dựng lều bằng cành cây và ở trong đó suốt tuần lễ.
• Ý Nghĩa Tiên Tri: Nó tượng trưng cho thời kỳ nghỉ ngơi, vui mừng và sự hiện diện của Đức Chúa Trời ở cùng dân sự Ngài. Nó có thể là hình bóng về Vương Quốc Ngàn Năm bình an dưới sự cai trị của Đấng Mê-si, khi mọi dân tộc sẽ lên Giê-ru-sa-lem để thờ phượng (Xa-cha-ri 14:16). Chính Chúa Giê-xu đã dự lễ này và tuyên bố: “Ta là sự sáng của thế gian” (Giăng 8:12), liên hệ đến nghi thức rước đèn lớn trong đền thờ. Cuối cùng, nó chỉ về trời mới đất mới, nơi “đền tạm của Đức Chúa Trời ở giữa loài người” (Khải Huyền 21:3).

Mặc dù Cơ Đốc nhân không còn bị ràng buộc bởi việc giữ các lễ nghi này theo Luật Pháp (Cô-lô-se 2:16-17), nhưng việc nghiên cứu chúng mang lại những bài học thuộc linh sâu sắc:

1. Thấy Sự Nhất Quán Kỳ Diệu Của Kế Hoạch Đức Chúa Trời: Từ Cựu Ước đến Tân Ước, mọi chi tiết đều hướng về Chúa Giê-xu (Lu-ca 24:27). Các lễ hội củng cố đức tin của chúng ta vào Lời Chúa, là một chỉnh thể hoàn hảo.

2. Sống Một Đời Sống Thánh Khiết (Ứng Dụng từ Lễ Bánh Không Men): Được cứu chuộc bởi huyết Chiên Con, chúng ta được kêu gọi “hãy làm sạch men cũ đi” – tức là lối sống cũ đầy tội lỗi – và sống trong chân lý, thánh khiết (1 Cô-rinh-tô 5:7-8). Đó là sự dọn dẹp tội lỗi ra khỏi đời sống cá nhân và Hội Thánh.

3. Dâng Phần Đầu Tiên Và Tốt Nhất Cho Chúa (Ứng Dụng từ Lễ Đầu Mùa): Chúa Giê-xu đã dâng chính mình Ngài là “trái đầu mùa”. Chúng ta đáp lại bằng cách dâng cho Ngài phần đầu tiên và tốt nhất của thì giờ, tài chánh, năng lực và tình yêu thương. Sự dâng hiến của chúng ta là bằng chứng của lòng biết ơn vì mọi điều Ngài đã ban.

4. Sống Đầy Dẫy Đức Thánh Linh (Ứng Dụng từ Lễ Ngũ Tuần): Chúng ta không còn sống dưới chữ viết của Luật Pháp, nhưng dưới sự dẫn dắt của Thánh Linh (Rô-ma 8:1-4). Hãy luôn tìm kiếm được đầy dẫy Đức Thánh Linh mỗi ngày để có năng quyền làm chứng và sống đẹp lòng Chúa (Ê-phê-sô 5:18).

5. Sống Với Tâm Thế Tỉnh Thức Và Hy Vọng (Ứng Dụng từ Lễ Thổi Kèn & Lễ Lều Tạm): Tiếng kèn nhắc nhở chúng ta rằng Chúa có thể trở lại bất cứ lúc nào. Chúng ta phải sống tỉnh thức, thánh khiết và hầu việc Chúa (Ma-thi-ơ 24:42-44). Đồng thời, niềm hy vọng về Lễ Lều Tạm – sự nghỉ ngơi và vui mừng trọn vẹn trong Vương Quốc của Đức Chúa Trời – cho chúng ta sức mạnh để bền đỗ qua mọi hoạn nạn hiện tại.

Các kỳ lễ trọng thể của Đức Giê-hô-va là một chuỗi lời tiên tri sống động, một lịch trình thiêng liêng mà Đức Chúa Trời đã vạch ra từ ngàn xưa. Bốn lễ đầu đã được ứng nghiệm cách trọn vẹn nơi Chúa Giê-xu Christ trong kỳ đầu tiên của Ngài: Ngài chịu chết (Vượt Qua), được chôn (Bánh Không Men), sống lại (Đầu Mùa) và ban Thánh Linh (Ngũ Tuần). Ba lễ cuối hứa hẹn sẽ ứng nghiệm trong tương lai khi Ngài trở lại: kêu gọi và tập họp (Thổi Kèn), xét đoán và thanh tẩy (Chuộc Tội), và thiết lập vương quốc vinh hiển (Lều Tạm).

Việc nghiên cứu sâu sắc các lễ hội Do Thái không chỉ làm phong phú kiến thức Kinh Thánh mà còn đốt cháy lòng chúng ta với sự kỳ diệu của chương trình cứu rỗi. Nó củng cố niềm tin của chúng ta vào Đấng Christ, Đấng là trung tâm của mọi lễ nghi và lời hứa. Ước mong mỗi Cơ Đốc nhân không ngừng học hỏi, áp dụng những lẽ thật thuộc linh từ những hình bóng này, và sống với niềm hy vọng trọn vẹn về ngày chúng ta sẽ cùng nhau dự tiệc trọn vẹn trong Vương Quốc đời đời của Ngài.