Thiên Chúa và Satan - Nếu Thiên Chúa toàn năng, tại sao Ngài không tiêu diệt Satan?
Câu hỏi này không chỉ là một thách thức về trí thức, mà còn là một trăn trở sâu sắc trong lòng mỗi tín hữu khi đối diện với sự hiện diện của đau khổ và tội ác trong thế giới. Nếu Đức Chúa Trời thật sự yêu thương và toàn năng, tại sao Ngài lại cho phép kẻ thù là Satan tiếp tục hoành hành? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để tìm kiếm câu trả lời, không phải từ quan điểm triết học thuần túy, mà từ chính lẽ thật được mặc khải về bản tính của Đức Chúa Trời, công cuộc cứu chuộc của Ngài, và cái nhìn cánh chung về sự chiến thắng sau cùng.
Trước khi trả lời "tại sao không", chúng ta phải định nghĩa rõ "ai là Satan". Kinh Thánh không mô tả Satan như một thế lực ngang hàng với Đức Chúa Trời, mà là một thọ tạo đã sa ngã. Nguyên văn tiếng Hê-bơ-rơ "**שָׂטָן** (śāṭān)" có nghĩa là "kẻ chống đối", "kẻ cáo buộc". Ê-sai 14:12-15 và Ê-xê-chi-ên 28:12-19 (thường được hiểu là ám chỉ đến sự sa ngã của vua Ba-by-lôn và vua Ty-rơ, với bối cảnh lớn hơn là Satan) cho thấy đây từng là một thiên sứ trọn vẹn, đẹp đẽ và khôn ngoan ("**כְּרוּב** - cherub" được xức dầu), nhưng vì lòng kiêu ngạo ("**גָּבַהּ לִבְּךָ** - lòng ngươi đã tự cao") mà đã phản loạn chống lại Đức Chúa Trời.
Điều quan trọng cần nắm vững: Satan là thọ tạo, không phải Đấng Tạo Hóa. Sự tồn tại của hắn phụ thuộc vào sự cho phép của Đức Chúa Trời. Gióp 1:6-12 và 2:1-6 là minh chứng rõ ràng nhất: Satan phải trình diện trước mặt Đức Giê-hô-va và chỉ có thể hành động trong phạm vi Ngài cho phép ("**הִנּוֹ בְיָדֶךָ** - nầy, nó ở trong tay ngươi"). Điều này khẳng định tuyệt đối về chủ quyền tối cao (sovereignty) của Đức Chúa Trời. Ngài toàn năng, nghĩa là Ngài có quyền năng vô hạn để làm bất cứ điều gì phù hợp với bản tính thánh khiết và công bình của Ngài. Việc tiêu diệt Satan ngay lập tức là điều hoàn toàn trong khả năng của Ngài, nhưng Ngài có những mục đích thâm sâu hơn.
Câu trả lời then chốt nằm ở sự mặc khải về Chúa Giê-xu Christ. Đức Chúa Trời không chỉ muốn tiêu diệt một kẻ thù; Ngài muốn chiến thắng một cách vinh hiển và thiết lập một trật tự mới dựa trên ân điển và lẽ thật. Sứ đồ Phao-lô trong I Cô-rinh-tô 15:24-26 viết: "Đoạn, sự cuối cùng, là Ngài giao nước lại cho Đức Chúa Trời là Cha, sau khi Ngài đã phá diệt mọi đế quốc, mọi quyền cai trị cùng mọi thế lực. Vì Ngài phải cai trị cho đến chừng nào Đức Chúa Trời đặt mọi kẻ thù dưới chân Ngài. Kẻ thù sau cùng bị hủy diệt là sự chết". Ở đây, thứ tự rất quan trọng: Chúa Christ cai trị cho đến khi mọi kẻ thù bị đặt dưới chân Ngài, và kẻ thù cuối cùng bị hủy diệt là sự chết. Satan, kẻ cầm quyền sự chết (Hê-bơ-rơ 2:14), cũng nằm trong tiến trình này.
Chiến thắng vĩ đại nhất đã hoàn tất trên thập tự giá. Cô-lô-se 2:15 tuyên bố: "Ngài [Đức Chúa Trời] đã truất bỏ các quyền cai trị cùng các thế lực, dùng thập tự giá chiến thắng chúng nó, và nộp ra tỏ tường giữa thiên hạ". Từ Hy Lạp "**ἀπεκδύομαι** (apekdyomai)" có nghĩa mạnh mẽ là "lột bỏ, tước đoạt". Trên thập tự giá, Chúa Giê-xu đã công khai tước đoạt quyền lực của Satan, hủy phá sự kết án của tội lỗi. Tuy nhiên, sự hủy diệt hoàn toàn về mặt thể xác (như ném vào hồ lửa) vẫn chưa đến. Khoảng thời gian này là để âm điệu của sự chiến thắng được công bố ra khắp thế gian qua Hội Thánh.
Đức Chúa Trời tạo dựng nên các thọ tạo có lý trí (thiên sứ, loài người) với khả năng lựa chọn thật sự. Tình yêu đích thực không thể được lập trình; nó phải đến từ sự tự nguyện. Sa-tan và các thiên sứ theo hắn đã lạm dụng sự tự do đó để chống nghịch Đức Chúa Trời. Nếu Đức Chúa Trời tiêu diệt Satan ngay lập tức sau sự sa ngã, một câu hỏi lớn hơn sẽ được đặt ra: Liệu Ngài có nên tiêu diệt luôn A-đam và Ê-va, và toàn thể nhân loại phạm tội sau đó? Điều này sẽ chấm dứt câu chuyện về nhân loại và loại bỏ cơ hội cho sự cứu chuộc qua Chúa Giê-xu Christ.
Thay vào đó, Đức Chúa Trời, trong sự công bình và nhịn nhẫn của Ngài, cho phép tội lỗi và hậu quả của nó bộc lộ đầy đủ bản chất thật. Sự hiện diện liên tục của Satan và sự dữ trên thế gian là một bằng chứng sống động về hậu quả kinh khủng của việc tách rời khỏi Đức Chúa Trời. Nó chứng minh rằng không có "con đường thứ ba" tốt đẹp nào ngoài sự vâng phục Đấng Tạo Hóa. Sự nhịn nhẫn của Đức Chúa Trời (II Phi-e-rơ 3:9) là cơ hội cho sự ăn năn, và đồng thời, cho phép sự công bình của Ngài được bày tỏ trọn vẹn khi đến thời điểm định trước.
Khoảng thời gian giữa sự chiến thắng trên thập tự giá và sự hủy diệt cuối cùng của Satan không phải là thời kỳ "bất động". Đây là thời đại của Hội Thánh và trận chiến thuộc linh. Ê-phê-sô 6:11-12 cảnh báo: "Hãy mang lấy mọi khí giới của Đức Chúa Trời, để được đứng vững mà địch cùng mưu kế của ma quỉ. Vì chúng ta đánh trận... cùng các quyền thế, cùng các vua chúa của thế gian mờ tối nầy, cùng các thần dữ ở các miền trên trời". Chúng ta được kêu gọi tham gia vào cuộc chiến mà Chúa Christ đã chiến thắng, đứng vững trong chiến thắng của Ngài.
Sự hiện diện của Satan và sự thử thách của Ngài cũng có mục đích tôi luyện đức tin của các thánh đồ. Như Gióp, sau cơn thử thách, đã có thể tuyên bố: "Tôi đã nghe nói về Chúa bởi tai tôi, nhưng bây giờ, mắt tôi mới thấy Ngài" (Gióp 42:5). Sự dữ không có quyền tối hậu, nhưng Đức Chúa Trời có quyền biến điều ác thành điều lành (Sáng-thế Ký 50:20), rèn luyện cho chúng ta sự kiên nhẫn, nhân đức và đức tin thuần khiết (Gia-cơ 1:2-4).
Kinh Thánh không để ngỏ kết thúc. Sự tiêu diệt của Satan là một lời hứa chắc chắn. Khải Huyền 20:10 mô tả cảnh tượng sau cùng: "Còn ma quỉ là đứa đã dỗ dành chúng, thì bị quăng xuống hồ lửa và diêm, trong đó đã có con thú và tiên tri giả rồi. Chúng nó sẽ phải chịu khổ cả ngày lẫn đêm cho đến đời đời". Từ Hy Lạp "**βασανισθήσονται** (basanisthēsontai)" nhấn mạnh sự trừng phạt có chủ đích. Đây không phải là sự hủy diệt tức thì (hủy diệt sự tồn tại - annihilation), mà là sự giam cầm và trừng phạt đời đời, là sự biểu hiện sau cùng của sự công bình thánh khiết đối với tội ác chống nghịch Đức Chúa Trời.
Thời điểm của sự phán xét này thuộc về Đức Chúa Trời. Ngài đang "**χρονίζω** (chronizō) - chậm trễ" (theo cách nhìn của con người) vì lòng thương xót, để nhiều người được cứu (II Phi-e-rơ 3:9). Mỗi ngày Satan còn hoạt động là một ngày ân điển được mở rộng cho nhân loại.
Hiểu được lẽ thật này không phải để thỏa mãn sự tò mò, mà để biến đổi đời sống và sự phục vụ của chúng ta:
1. Sống Với Sự Tự Tin Của Người Chiến Thắng: Chúng ta không chiến đấu cho chiến thắng, nhưng chiến đấu từ chiến thắng của Chúa Christ. Mỗi khi bị cáo buộc, cám dỗ, hay tấn công, hãy nhớ rằng kẻ thù đã bị tước quyền. Chúng ta đứng vững trong danh và quyền năng của Đấng Christ (Gia-cơ 4:7).
2. Sống Với Sự Nhịn Nhẫn Và Hy Vọng: Khi chứng kiến sự dữ hoành hành, thay vì nghi ngờ quyền năng của Đức Chúa Trời, chúng ta hãy nhìn về thập tự giá và ngày sau rốt. Sự công bình sẽ đến. Sự nhịn nhẫn của chúng ta trong hoạn nạn làm chứng cho niềm tin vào Đấng cầm quyền tối cao.
3. Tận Dụng Thời Gian Ân Điển: Sự hiện diện của ma quỉ nhắc nhở chúng ta về tính cấp bách của đại mạng lệnh. Mỗi ngày là cơ hội để rao truyền sự giải cứu khỏi quyền lực của sự tối tăm (Cô-lô-se 1:13).
4. Tập Trung Vào Đấng Christ, Không Phải Vào Satan: Sự cám dỗ lớn là tập trung quá nhiều vào ma quỉ và các thế lực của nó. Sứ điệp Tin Lành là rao giảng về Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã chiến thắng. Sự chiến thắng của chúng ta nằm ở việc giữ mối tương giao với Ngài.
Đức Chúa Trời toàn năng không tiêu diệt Satan ngay lập tức không phải vì Ngài không thể, cũng không phải vì Ngài đồng lõa với sự dữ. Ngược lại, chính vì Ngài vừa toàn năng, vừa khôn ngoan, vừa yêu thương và công bình, Ngài đã chọn một con đường vinh hiển hơn: biến sự chống nghịch của kẻ thù thành khung cảnh để bày tỏ tình yêu cứu chuộc sâu nhiệm nhất qua Chúa Giê-xu Christ. Sự nhịn nhẫn của Ngài là không gian cho ân điển. Sự chiến thắng của Ngài trên thập tự giá là bảo đảm cho chúng ta. Và sự phán xét cuối cùng của Ngài là lời hứa về một ngày mọi nước mắt sẽ lau sạch, mọi điều sai trái sẽ được sửa lại, và "Đức Chúa Trời sẽ ở cùng loài người" (Khải Huyền 21:3-4). Vì vậy, chúng ta không sống trong sợ hãi về sự hiện diện tạm thời của kẻ thù, nhưng sống trong đức tin, hy vọng và tình yêu, biết chắc rằng Đấng đang cầm quyền tối cao sẽ đưa mọi sự đến kết cuộc tốt đẹp nhất cho dân sự Ngài và cho vinh hiển của danh Ngài.