Sách I Cô-rinh-tô

Trong bộ Tân Ước, các thư tín của Sứ đồ Phao-lô đóng vai trò nền tảng cho giáo lý và đời sống Hội Thánh. Trong đó, thư tín thứ nhất gửi cho Hội Thánh tại Cô-rinh-tô (I Cô-rinh-tô) nổi bật như một bản hướng dẫn chi tiết, thiết thực và đầy uy quyền để giải quyết những vấn đề phức tạp nảy sinh trong một cộng đồng tín hữu non trẻ giữa lòng một thành phố ngoại giáo trù phú. Thư này không chỉ là một bức thư lịch sử, mà qua sự soi dẫn của Đức Thánh Linh, nó trở thành Lời Đức Chúa Trời hằng sống, phù hợp và cần thiết cho Hội Thánh mọi thời đại.

Cô-rinh-tô là một trung tâm thương mại, văn hóa và tôn giáo quan trọng của đế chế La Mã. Thành phố này nổi tiếng với sự giàu có, đời sống xa hoa trụy lạc và tệ thờ hình tượng. Chính tại nơi đây, trong chuyến truyền giáo lần thứ hai, Phao-lô đã thành lập một Hội Thánh (Công Vụ 18:1-17). Tuy nhiên, sau khi ông rời đi, nhiều vấn đề nghiêm trọng đã nổi lên. Qua những tin tức từ "người nhà Cơ-lô-e" (I Cô-rinh-tô 1:11) và thư từ của chính Hội Thánh gửi đến (I Cô-rinh-tô 7:1), Phao-lô đã viết thư này từ Ê-phê-sô (khoảng năm 55-56 SCN) để đối diện, sửa dạy và khích lệ.

Mục đích chính của thư được tóm tắt trong I Cô-rinh-tô 1:10: "Hỡi anh em, tôi nhân danh Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta, khuyên anh em hết thảy phải đồng một tiếng nói với nhau, chớ có phân rẽ; nhưng phải hiệp ý trọn vẹn với nhau." Sứ đồ muốn khôi phục sự hiệp nhất dựa trên nền tảng duy nhất là thập tự giá của Đấng Christ, và đưa mọi khía cạnh đời sống của tín hữu vào sự vâng phục Đấng Christ.

Sách I Cô-rinh-tô có thể được phân chia theo các vấn đề cụ thể mà Phao-lô lần lượt giải quyết.

1. Vấn Đề Chia Rẽ và Sự Khôn Ngoan của Thập Tự Giá (Chương 1-4): Hội Thánh bị chia rẽ thành các phe phái, tự hào về người dẫn dắt mình ("Ta là môn đồ của Phao-lô", "của A-bô-lô", "của Sê-pha", "của Đấng Christ" - 1:12). Phao-lô phá vỡ tư tưởng này bằng cách trình bày sự điên dại của thập tự giá. Từ "điên dại" trong nguyên văn Hy Lạp là μωρία (mōria), ám chỉ sự ngu dốt theo tiêu chuẩn thế gian. Nhưng chính "sự điên dại của Đức Chúa Trời" (τὸ μωρὸν τοῦ θεοῦ) lại khôn ngoan hơn loài người (1:25). Sự khôn ngoan thật không đến từ tài hùng biện hay triết lý (σοφία λόγου) của người Hy Lạp, mà từ quyền phép (δύναμις) của Đức Chúa Trời được bày tỏ nơi Đấng Christ bị đóng đinh. Các nhà lãnh đạo chỉ là "người giúp việc" (διάκονοι - 3:5), còn nền tảng duy nhất là Đức Chúa Jêsus Christ (3:11).

2. Vấn Đề Đạo Đức và Kỷ Luật trong Hội Thánh (Chương 5-6): Phao-lô đối mặt với tội tà dâm nghiêm trọng thậm chí người ngoại cũng không dám làm (5:1). Ông ra lệnh phải "phó người như vậy cho quỉ Sa-tan" (5:5). Hành động này mang tính kỷ luật Hội Thánh, nhằm hủy hoại xác thịt để cứu linh hồn. Ông cũng quở trách việc kiện cáo nhau trước tòa án thế gian (6:1-8). Thân thể tín hữu là đền thờ của Đức Thánh Linh (ναὸς τοῦ ἐν ὑμῖν Ἁγίου Πνεύματος - 6:19), được chuộc bằng giá cao, nên phải tôn vinh Đức Chúa Trời trong thân thể mình.

3. Trả Lời Các Câu Hỏi Về Hôn Nhân, Đồ Cúng và Tự Do Cơ Đốc (Chương 7-11:1): Phao-lô áp dụng các nguyên tắc thuộc linh vào những tình huống cụ thể. Về hôn nhân, ông đề cao sự độc thân để chuyên tâm lo việc Chúa (7:32-35), nhưng không cấm cưới (7:9, 28). Nguyên tắc xuyên suốt là "mỗi người hãy ở trong hoàn cảnh mà Chúa đã chia cho" (7:17). Về đồ cúng cho thần tượng, ông dạy rằng thần tượng là hư không (8:4), nhưng phải vì lương tâm yếu đuối của anh em mà hạn chế sự tự do của mình. Đây là nguyên tắc yêu thương vượt trên quyền lợi cá nhân. Ông dùng chính mình làm gương: "Tôi đã trở nên mọi cách cho mọi người, để cứu chuộc được một vài người không cứ cách nào" (9:22).

4. Trật Tự Trong Sự Thờ Phượng và Sử Dụng Các Ân Tứ (Chương 11-14): Đây là phần giáo lý sâu sắc về đời sống Hội Thánh. Phao-lô giải quyết vấn đề khăn trùm đầu của phụ nữ (chương 11) trong bối cảnh văn hóa và trật tự sáng thế. Trọng tâm hơn là việc lạm dụng Bữa Tiệc Thánh (11:17-34). Từ "dự" trong "dự Tiệc Thánh" (11:27) là ἐσθίω (esthiō) - ăn, và πίνω (pinō) - uống, cho thấy đây là một hành động thật. Việc dự cách không xứng đáng là coi thường thân và huyết Chúa, dẫn đến bị đoán xét (11:29-30).

Về các ân tứ thuộc linh (chương 12-14), Phao-lô khẳng định mọi ân tứ đều đến từ một Đức Thánh Linh (12:4-11), nhằm xây dựng Hội Thánh là thân thể Đấng Christ. Ông không hạ thấp ân tứ nào, nhưng đặt chúng trong khuôn khổ yêu thương và trật tự. Chương 13, bài ca tuyệt vời về tình yêu thương (ἀγάπη - agapē), là trung tâm của mọi sự. Tình yêu thương này không phải là cảm xúc, mà là bản chất và hành động tự hạ, hy sinh, xuất phát từ chính Đức Chúa Trời. Không có tình yêu thương, mọi ân tứ đều trở nên vô ích (13:1-3). Trong các buổi nhóm, mọi sự phải được làm cho ra "tốt lành và theo thứ tự" (εὐσχημόνως καὶ κατὰ τάξιν - 14:40).

5. Sự Sống Lại - Nền Tảng Của Đức Tin (Chương 15): Đây là đỉnh cao giáo lý của thư. Phao-lô đối diện với tư tưởng phủ nhận sự sống lại của thân thể (15:12). Bằng một luận cứ chặt chẽ, ông khẳng định nếu không có sự sống lại, thì sự chết của Đấng Christ là vô ích, đức tin chúng ta cũng vô ích, và chúng ta vẫn còn ở trong tội lỗi (15:17-19). Nhưng Đấng Christ đã thật sự sống lại, trở nên "trái đầu mùa" (ἀπαρχὴ - aparchē) của những kẻ ngủ. Sự sống lại của chúng ta sẽ có một thân thể thuộc linh, vinh hiển, không hay hư nát (15:42-44). Chiến thắng cuối cùng là sự chết bị nuốt mất trong sự thắng (15:54). Lời tuyên bố vĩ đại: "Cảm tạ Đức Chúa Trời đã cho chúng ta sự thắng nhờ Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta!" (15:57).

Sách I Cô-rinh-tô vang vọng đến Hội Thánh ngày nay với những bài học thiết thực:

• Chống Chủ Nghĩa Bè Phái: Trong một thời đại đề cao cá nhân và "thần tượng" người giảng, chúng ta phải luôn nhớ rằng mọi sự vinh hiển đều thuộc về Đấng Christ. Không ai được lập phe nhóm quanh một con người hay một giáo lý riêng biệt nào ngoài Phúc Âm của Đấng Christ bị đóng đinh.
• Thánh Khiết Cá Nhân và Hội Thánh: Hội Thánh phải dũng cảm duy trì tiêu chuẩn đạo đức của Kinh Thánh, không thỏa hiệp với văn hóa thế tục. Mỗi tín hữu phải quản lý thân thể mình như đền thờ của Đức Thánh Linh, từ đó ảnh hưởng đến mọi lựa chọn trong đời sống, giải trí và các mối quan hệ.
• Nguyên Tắc Yêu Thương và Gây Dựng: Khi sử dụng tự do Cơ Đốc, câu hỏi then chốt không phải là "Tôi có quyền làm điều này không?" mà là "Điều này có gây dựng cho người khác không?" (10:23-24). Tình yêu thương (agapē) phải là động cơ và thước đo cho mọi hành động, lời nói và ngay cả việc sử dụng các ân tứ thuộc linh.
• Tôn Trọng Trật Tự trong Thờ Phượng: Bữa Tiệc Thánh phải được cử hành cách nghiêm trang, với sự tự xét mình. Các buổi nhóm cần cân bằng giữa sự tự do của Đức Thánh Linh và trật tự để mọi sự được rõ ràng, gây dựng (14:26).
• Sống Với Hy Vọng Sống Lại: Chân lý về sự sống lại không chỉ là giáo lý cho tương lai, mà là nguồn hy vọng và can đảm cho hiện tại. Nó giúp chúng ta lao khổ trong Chúa cách vững vàng, vì biết rằng công khó mình không hề vô ích trong Chúa (15:58).

Sách I Cô-rinh-tô là một món quà quý giá từ Đức Chúa Trời cho Hội Thánh. Nó không tránh né những vấn đề nhạy cảm, phức tạp nhất, nhưng đưa ra ánh sáng của Phúc Âm để chữa lành, sửa dạy và xây dựng. Thông điệp xuyên suốt là sự hiệp nhất trong Đấng Christ, sự thánh khiết cho vinh hiển Đức Chúa Trời, và sự ưu tiên của tình yêu thương. Khi Hội Thánh ngày nay đối diện với những chia rẽ, thỏa hiệp đạo đức, và sự hỗn loạn trong thờ phượng, tiếng nói của Sứ đồ Phao-lô vang lên mạnh mẽ hơn bao giờ hết, dẫn chúng ta trở về với nền tảng duy nhất: Đức Chúa Jêsus Christ, và Ngài bị đóng đinh trên thập tự giá.

“Vậy, hỡi anh em yêu dấu của tôi, hãy vững vàng, chớ rúng động, hãy làm công việc Chúa cách dư dật luôn, vì biết rằng công khó của anh em trong Chúa chẳng phải là vô ích đâu.” (I Cô-rinh-tô 15:58)