Ý Nghĩa Của Việc Tín Đồ Là Muối Và Ánh Sáng Trong Ma-thi-ơ 5:13-16
Trong Bài Giảng Trên Núi vĩ đại, Chúa Giê-xu Christ không chỉ công bố các phước lành nền tảng cho Nước Trời (Ma-thi-ơ 5:3-12) mà Ngài còn nêu rõ bản chất và sứ mạng của những công dân Nước ấy trong thế giới này. Ngay sau những lời chúc phước, Chúa tuyên bố một sự thật nền tảng và đầy hình ảnh: “Các ngươi là muối của đất... Các ngươi là sự sáng của thế gian” (Ma-thi-ơ 5:13-14). Đây không phải là một mệnh lệnh “hãy trở nên”, mà là một tuyên bố “các ngươi là”. Chúa Giê-xu định nghĩa căn tính và chức năng của những người theo Ngài. Bài viết này sẽ đi sâu nghiên cứu ý nghĩa thần học, bối cảnh lịch sử, và ứng dụng thực tiễn của hai ẩn dụ quan trọng này, qua đó giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sứ mạng Chúa giao cho Hội Thánh Ngài.
I. Bối Cảnh Và Vị Trí Trong Bài Giảng Trên Núi
Đoạn Kinh Thánh Ma-thi-ơ 5:13-16 nằm trong phần mở đầu của Bài Giảng Trên Núi (Ma-thi-ơ 5-7), được xem như “Hiến Chương Nước Thiên Đàng”. Sau khi mô tả phẩm chất (các phước lành) của những người thuộc về Nước Trời, Chúa Giê-xu ngay lập tức chỉ ra vai trò ảnh hưởng của họ đối với thế giới. Sự chuyển tiếp này rất quan trọng: ân điển nhận được phải dẫn đến nhiệm vụ phải thi hành. Phước lành không chỉ cho bản thân mà còn nhằm mục đích tác động đến người khác. Hai hình ảnh “muối” và “ánh sáng” bổ sung cho nhau, mô tả một cách toàn diện về chức năng kép của tín đồ trong xã hội.
II. Tín Đồ Là Muối Của Đất (Ma-thi-ơ 5:13)
“Các ngươi là muối của đất; song nếu muối mất mặn đi, thì sẽ lấy giống chi mà làm cho mặn lại? Muối ấy không dùng chi được nữa, chỉ phải quăng ra ngoài và bị người ta đạp dưới chân.” (Ma-thi-ơ 5:13).
Từ “muối” trong tiếng Hy Lạp là “halas” (ἅλας). Trong văn hóa và đời sống thời Chúa Giê-xu, muối có những công dụng chính sau, giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về ẩn dụ này:
1. Chất Bảo Quản (Preservative): Đây có lẽ là chức năng nổi bật nhất trong thời đại không có tủ lạnh. Muối được dùng để ướp cá, thịt, ngăn chặn sự thối rữa và hư hỏng. Cũng vậy, tín đồ Chúa được kêu gọi sống giữa thế gian như một lực lượng ngăn chặn sự suy đồi đạo đức và thuộc linh. Sự hiện diện thánh khiết, công bình và yêu thương của Cơ Đốc nhân có tác dụng “ướp mặn”, làm chậm lại tiến trình suy thoái của xã hội. Sự hiện diện của Hội Thánh trung tín là một trong những nguyên nhân khiến cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời được nán lại (xem Sáng-thế Ký 18:16-33).
2. Chất Tạo Hương Vị (Seasoning): Muối làm cho thức ăn trở nên ngon miệng, đậm đà. Cuộc sống không có Chúa thường được Kinh Thánh mô tả là nhạt nhẽo, vô vị, vô nghĩa (Truyền-đạo 1:2). Đời sống của tín đồ, với niềm vui, bình an và hy vọng trong Chúa Giê-xu, phải trở nên một “hương vị” hấp dẫn, khiến người khác muốn nếm biết Chúa là ngọt ngào (Thi-thiên 34:8). Đời sống ấy phải làm cho chân lý của Phúc Âm trở nên đáng mong ước.
3. Chất Thanh Tẩy & Chữa Lành (Antiseptic/Healing): Trong y học cổ, muối được dùng để sát trùng vết thương. Điều này nói lên tính chất thanh tẩy và chữa lành mà tín đồ phải mang đến. Lời nói, hành động đầy ân điển và chân lý của chúng ta có thể giúp “sát trùng” những lời nói dối, độc hại và chữa lành những tổn thương trong các mối quan hệ (Ê-phê-sô 4:29, Cô-lô-se 4:6).
Lời Cảnh Báo Nghiêm Trọng: “Nếu Muối Mất Mặn…” Câu này đã gây nhiều tranh luận vì muối (NaCl) về mặt hóa học là một hợp chất bền vững. Tuy nhiên, trong bối cảnh Palestine, muối thường được khai thác từ Biển Chết, lẫn nhiều tạp chất (như thạch cao). Khi bị ẩm ướt, muối thật có thể bị hòa tan và rửa trôi, chỉ còn lại chất trơ, vô dụng, “không mặn”. Chúa Giê-xu dùng hình ảnh quen thuộc này để cảnh báo: Một Cơ Đốc nhân danh nghĩa, đã đánh mất bản chất thánh khiết và sự khác biệt căn bản với thế gian, thì trở nên vô dụng cho vương quốc Đức Chúa Trời. Người đó “chỉ phải quăng ra ngoài”, bị khinh thường (“bị người ta đạp dưới chân”). Đây là lời kêu gọi khẩn thiết về sự thánh khiết thực chất và kiên định.
III. Tín Đồ Là Sự Sáng Của Thế Gian (Ma-thi-ơ 5:14-16)
“Các ngươi là sự sáng của thế gian. Một cái thành ở trên núi thì không thể khi nào bị che khuất được. Cũng không ai thắp đèn mà để dưới cái thùng, nhưng để trên chân đèn, thì nó soi sáng mọi người ở trong nhà. Sự sáng các ngươi hãy soi trước mặt người ta như vậy, đặng họ thấy những việc lành của các ngươi, mà ngợi khen Cha các ngươi ở trên trời.” (Ma-thi-ơ 5:14-16).
Từ “sự sáng” trong tiếng Hy Lạp là “phos” (φῶς), chỉ về nguồn sáng, ánh sáng. Chúa Giê-xu chính là “sự sáng thật” (Giăng 1:9, 8:12), và Ngài ủy thác cho các môn đồ trở thành những phương tiện phản chiếu ánh sáng của Ngài. Có ba hình ảnh được dùng ở đây:
1. Thành Trên Núi: Một thành phố được xây trên đỉnh núi (như thành Giê-ru-sa-lem) thì không thể nào giấu kín được. Nó tự nhiên được mọi người nhìn thấy từ xa. Đời sống Cơ Đốc của chúng ta có một tính chất công khai, hiển nhiên. Sự hiện diện của chúng ta trong thế giới phải rõ ràng như một thành trên núi, không thể lẫn vào đám đông cách mờ nhạt.
2. Đèn Trên Chân Đèn: Ngọn đèn dầu thời đó là nguồn sáng quý giá. Không ai thắp đèn rồi lại lấy “cái thùng” (modios – một đơn vị đo lường khoảng 8 lít, thường là cái thùng gỗ) úp lên nó. Hành động đó là phi lý, đi ngược lại mục đích của ánh sáng. Ánh sáng phải được đặt “trên chân đèn” (lychnia – giá đèn) để chiếu sáng tối đa. Điều này nhấn mạnh tính chủ ý trong việc làm chứng. Chúng ta không được che giấu đức tin hay sự khác biệt của mình vì sợ hãi hay hổ thẹn, nhưng phải cố ý sống sao cho ánh sáng của Đấng Christ được tỏ ra.
3. Mục Đích Tối Hậu: “Ngợi Khen Cha Các Ngươi Ở Trên Trời.” Đây là điểm then chốt. Chúng ta tỏa sáng không phải để được người đời ca ngợi chúng ta, nhưng để họ “thấy những việc lành” (từ Hy Lạp “kala erga” – những công việc tốt đẹp, xuất sắc) và cuối cùng hướng sự ngợi khen về Cha Thiên Thượng. Mọi hành động, lời nói, thái độ của chúng ta phải quy về vinh quang Đức Chúa Trời (1 Cô-rinh-tô 10:31). “Việc lành” ở đây không phải là việc làm công đức, mà là cuộc đời được biến đổi bởi Phúc Âm, thể hiện ra qua những hành động yêu thương, công bình và thương xót, là kết quả tự nhiên của đức tin sống động (Gia-cơ 2:14-26).
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Hôm Nay
Lời dạy này của Chúa Giê-xu không chỉ là lý thuyết thần học, mà là kim chỉ nam cho mọi tín đồ trong mọi thời đại. Dưới đây là một số ứng dụng cụ thể:
1. Sống Với Tư Cách “Muối” – Sự Ảnh Hưởng Thầm Lặng Nhưng Mạnh Mẽ:
Trong Gia Đình: Trở thành nhân tố hòa giải, kiến tạo hòa bình, gìn giữ sự trong sạch và trung tín. Dùng lời nói có ân điển và muối (Cô-lô-se 4:6) để gây dựng.
Trong Hội Thánh: Giúp gìn giữ sự thuần khiết của giáo lý và tình yêu thương anh em. Ngăn chặn những lời đồn thổi, tranh cãi, sự cay đắng làm hư hỏng cả tập thể (Hê-bơ-rơ 12:15).
Trong Xã Hội & Nơi Làm Việc: Duy trì đạo đức nghề nghiệp cao, trung thực tuyệt đối ngay cả khi không ai kiểm soát. Dám lên tiếng chống lại những hành vi tham nhũng, bất công. Sự hiện diện của một Cơ Đốc nhân trung tín có thể nâng cao tiêu chuẩn đạo đức cho cả nhóm.
2. Sống Với Tư Cách “Ánh Sáng” – Sự Bày Tỏ Công Khai Và Rõ Ràng:
Sống Đời Sống Tích Cực: Trong một thế giới đầy bi quan, thất vọng, hãy sống với niềm vui và hy vọng vững chắc nơi Chúa. Thái độ lạc quan thánh này là một ngọn đèn sáng.
Bày Tỏ Lòng Nhân Từ Cách Chủ Động: Làm những việc lành có chủ ý: thăm viếng, giúp đỡ người nghèo, tha thứ cho người làm tổn thương mình. Những hành động này phải được thực hiện không phô trương, nhưng cũng không che giấu, để người ta có thể thấy và hỏi về lý do (1 Phi-e-rơ 3:15).
Công Bố Lời Chúa Cách Can Đảm & Khôn Ngoan: Ánh sáng cũng là biểu tượng của chân lý. Chúng ta phải sẵn sàng chia sẻ Phúc Âm, nói về đức tin của mình một cách tự nhiên, chân thành và đúng lúc.
3. Giữ Gìn Bản Chất: Phòng Ngừa Sự “Mất Mặn” Và “Che Giấu Ánh Sáng”:
- Gắn Chặt Với Nguồn: Muối không tự làm mặn mình, ánh sáng không tự phát ra. Sự thánh khiết và sức sáng của chúng ta đến từ mối liên hệ sống động với Chúa Giê-xu (Giăng 15:4-5). Thời gian tĩnh nguyện, học Lời Chúa, và cầu nguyện là không thể thiếu.
- Từ Chối Sự Đồng Hóa Với Thế Gian: Chúng ta ở trong thế gian nhưng không thuộc về thế gian (Giăng 17:14-16). Cần cảnh giác trước áp lực phải sống theo tiêu chuẩn đạo đức tương đối, chủ nghĩa vật chất, và chủ nghĩa cá nhân của thời đại.
- Sống Trong Cộng Đồng: Muối và ánh sáng hoạt động hiệu quả nhất trong tập thể. Một hạt muối đơn lẻ hay một ngọn đèn nhỏ dễ bị lấn át. Cùng nhau, Hội Thánh có thể tạo nên một ảnh hưởng mạnh mẽ (Hê-bơ-rơ 10:24-25).
Kết Luận
Ẩn dụ “muối và ánh sáng” của Chúa Giê-xu là một lời tuyên bố đầy uy quyền về căn tính và một sự kêu gọi đầy thách thức cho sứ mạng của mỗi tín đồ. Là muối, chúng ta được kêu gọi sống một đời sống có phẩm chất thánh khiết bên trong, có tác dụng bảo tồn, tạo hương vị và chữa lành cho xã hội đang hư hoại. Là ánh sáng, chúng ta được kêu gọi sống một đời sống có sự bày tỏ công khai ra bên ngoài, chiếu rọi chân lý, hy vọng và tình yêu của Đấng Christ vào mọi nơi tối tăm, với mục đích tối hậu là tôn vinh Cha trên trời.
Hai vai trò này đi đôi với nhau và không thể tách rời. Muối mà không tỏa sáng thì sự ảnh hưởng bị hạn chế; ánh sáng mà không có phẩm chất muối thì chỉ là sự trình diễn rỗng tuếch, thiếu sức biến đổi. Ước mong mỗi chúng ta, qua sự làm mới của Đức Thánh Linh, ngày càng sống xứng đáng với danh hiệu cao quý và trọng trách vinh dự này, hầu cho nhiều người nhờ thấy đời sống chúng ta mà quay lại ngợi khen Cha chúng ta ở trên trời.