Đôi Mắt Của Chúa Trong Kinh Thánh
Trong suốt các trang Kinh Thánh, hình ảnh “đôi mắt của Đức Chúa Trời” được sử dụng như một ẩn dụ mạnh mẽ và sống động, bày tỏ các thuộc tính, sự quan tâm và hành động của Ngài đối với thế giới và con người. Không phải là một đôi mắt thể chất, nhưng cách diễn đạt này mặc khải cho chúng ta về nhận thức tuyệt đối, sự hiện diện khắp nơi, sự thánh khiết toàn hảo và tình yêu thương vô điều kiện của Đấng Tạo Hóa. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa đa chiều của biểu tượng này trong cả Cựu Ước và Tân Ước, với sự tham chiếu đến ngôn ngữ gốc và những ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin.
Nền tảng đầu tiên của khái niệm “đôi mắt Chúa” là sự toàn tri (omniscience) và sự hiện diện khắp nơi (omnipresence) của Đức Chúa Trời. Ngài thấy và biết tất cả mọi sự, không có gì có thể giấu kín khỏi tầm nhìn của Ngài.
- Châm Ngôn 15:3 tuyên bố cách rõ ràng: “Con mắt Đức Giê-hô-va ở khắp mọi nơi, Xem xét kẻ gian ác và người thiện.” Từ “xem xét” trong tiếng Hê-bơ-rơ là “tsaphah” (צָפָה), mang nghĩa quan sát, canh giữ, trông chừng. Điều này không chỉ là sự nhìn thấy thụ động, mà là sự quan sát chủ động, thấu suốt.
- Thi Thiên 139:1-4, 16 của Vua Đa-vít là một bản tuyệt tác về chủ đề này: “Hỡi Đức Giê-hô-va, Ngài đã dò xét tôi và biết tôi... Chúa biết tôi khi tôi ngồi, lúc tôi đứng dậy... các ý tưởng tôi Chúa biết rõ từ đằng xa... Mắt Chúa đã thấy thể chất vô hình của tôi.” Ở đây, “dò xét” là “chaqar” (חָקַר), nghĩa là thăm dò, tra hỏi, khảo sát đến tận cùng. Sự hiểu biết của Chúa về chúng ta là toàn diện, từ hành động bên ngoài đến ý tưởng thầm kín bên trong.
Sự thấu suốt này vừa an ủi vừa khiến chúng ta kính sợ. Nó an ủi vì chúng ta được biết rằng không một nỗi đau, lời cầu nguyện thầm kín hay giọt nước mắt nào của chúng ta lại ở ngoài tầm nhìn và sự quan tâm của Cha Thiên Thượng. Đồng thời, nó đòi hỏi sự chân thật tuyệt đối trong mối tương giao với Ngài, vì chúng ta không thể đóng kịch hay giả hình.
“Đôi mắt của Chúa” không chỉ có một chức năng. Kinh Thánh mô tả nhiều khía cạnh khác nhau trong “cái nhìn” của Ngài, mỗi khía cạnh bày tỏ một phần bản tính của Ngài.
1. Đôi Mắt Tìm Kiếm: Sự Thăm Viếng và Cơ Hội
Đức Chúa Trời chủ động dùng mắt Ngài để tìm kiếm những ai cần sự giúp đỡ hoặc những tấm lòng trung thành.
- 2 Sử Ký 16:9: “Vì con mắt của Đức Giê-hô-va chạy khắp trái đất, đặng giúp sức cho kẻ nào có lòng trọn thành đối với Ngài.” Động từ “chạy” (“shuwt” שׁוּט) diễn tả sự di chuyển nhanh chóng, không mệt mỏi. Chúa đang tích cực tìm kiếm để bày tỏ quyền năng cứu giúp của Ngài cho những ai tin cậy Ngài cách trọn vẹn.
- Ê-xơ-tê 5:1-2 kể về sự thăm viếng của Đức Chúa Trời qua cái nhìn của vua: Khi Hoàng hậu Ê-xơ-tê đứng trong cung vua, bà “được ơn” trước mặt vua, và vua đưa ra cây phủ việt vàng. Điều này phản ánh cách Đức Chúa Trời, qua đôi mắt của sự thương xót, nhìn đến dân sự Ngài trong cảnh nguy nan và ban cho họ cơ hội.
2. Đôi Mắt Công Bình: Sự Xét Đoán và Phân Xử
Ánh mắt Chúa cũng là ánh mắt của vị Thẩm Phán công bình, thấu suốt mọi sự gian ác.
- Thi Thiên 11:4-5: “Đức Giê-hô-va ở trong đền thánh của Ngài... Mắt Ngài nhìn xem, mí mắt Ngài dò hỏi con loài người. Đức Giê-hô-va dò xét người công bình.” Sự “dò hỏi” (“bachan” בָּחַן) ở đây là sự thử nghiệm, kiểm tra chất lượng. Ngài xem xét cả người công bình lẫn kẻ ác (câu 5).
- Giê-rê-mi 16:17: “Vì mắt ta chăm xem mọi đường lối chúng nó; những đường lối ấy chẳng giấu khuất khỏi mặt ta, tội lỗi chúng nó chẳng khuất được mắt ta.” Đây là lời cảnh báo nghiêm túc rằng tội lỗi sẽ bị phơi bày.
3. Đôi Mắt Thương Xót và Bảo Vệ
Một trong những khía cạnh đẹp đẽ nhất là đôi mắt quan tâm, chăm sóc của Chúa dành cho con dân Ngài.
- 1 Phi-e-rơ 3:12 trích dẫn Thi Thiên 34: “Vì mắt Chúa đoái xem người công bình, Tai Ngài nghe lời cầu nguyện của họ; Nhưng mặt Chúa ngó lại những kẻ làm ác.” “Đoái xem” trong tiếng Hy Lạp là “epi” (trên, hướng về), kết hợp với “mắt”, cho thấy sự chú ý đặc biệt, sự quan tâm tích cực.
- Phục Truyền 11:12 mô tả về Đất Hứa: “Ấy là một xứ mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi săn sóc, mắt Ngài hằng đoái đến từ đầu năm đến cuối năm.” Đức Chúa Trời không phải là vị thần xa cách, mà là Đấng chăm chút, bảo vệ và cung ứng cho nơi ở của dân sự Ngài.
Tân Ước đưa biểu tượng “đôi mắt” vào một chiều kích mới và cá nhân hơn qua Chúa Giê-xu Christ, là “hình ảnh của Đức Chúa Trời vô hình” (Cô-lô-se 1:15). Đôi mắt của Chúa Giê-xu trong các sách Phúc Âm bày tỏ trọn vẹn tấm lòng của Đức Chúa Trời.
- Đôi Mắt Thấu Cảm và Yêu Thương: Trong Mác 10:21, khi người thanh niên giàu có đến hỏi Chúa Giê-xu, Kinh Thánh chép: “Đức Chúa Jêsus ngó người mà yêu.” Từ “ngó” trong tiếng Hy Lạp là “emblepō” (ἐμβλέπω), nghĩa là nhìn chăm chú, nhìn sâu vào. Ánh mắt của Ngài thấu hiểu tấm lòng người thanh niên, thấy được sự trói buộc của anh với của cải, nhưng trước hết và trên hết, đó là ánh mắt của tình yêu thương.
- Đôi Mắt Của Sự Thương Xót Chữa Lành: Trước khi chữa lành hai người mù, Chúa Giê-xu hỏi: “Các ngươi muốn ta làm chi cho?” (Ma-thi-ơ 20:32-34). Câu hỏi này đi kèm với cái nhìn của Ngài. Ngài không chỉ thấy nhu cầu thể xác, mà còn thấu hiểu khát vọng sâu xa trong lòng họ.
- Đôi Mắt Cảnh Báo và Kêu Gọi Sám Hối: Trong Lu-ca 22:61, sau khi Phi-e-rơ chối Chúa ba lần, “Chúa xây mặt lại ngó Phi-e-rơ.” Chỉ một cái nhìn ấy đã khiến Phi-e-rơ nhớ lại lời Chúa và đi ra khóc lóc cách đắng cay. Đó là ánh mắt không phải của sự lên án, mà của sự thương xót đau đớn, khiến lòng người tan vỡ để ăn năn.
Trong sách Khải Huyền, Chúa Giê-xu Phục Sinh được mô tả với “mắt như ngọn lửa” (Khải Huyền 1:14; 2:18). Trong tiếng Hy Lạp, từ “như ngọn lửa” (“phlox” φλόξ) nói lên sự thánh khiết thiêu đốt, sự phán xét thấu suốt mọi sự giả hình, và cũng là sự tinh luyện. Đôi mắt ấy khiến các Hội Thánh phải kính sợ và tìm kiếm sự trong sạch.
Chân lý về “đôi mắt của Chúa” không chỉ là giáo lý suông, mà phải biến đổi cách chúng ta sống và suy nghĩ mỗi ngày.
1. Sống Trong Sự Hiện Diện Thường Hằng của Chúa:
Hiểu rằng Chúa luôn nhìn thấy chúng ta giúp chúng ta sống với sự kính sợ Chúa và lương tâm trong sạch. Điều này không phải là nỗi sợ hãi bị trừng phạt, mà là ước muốn làm đẹp lòng Cha, Đấng yêu thương chúng ta nhất. Chúng ta có thể tập luyện ý thức về sự hiện diện của Chúa trong mọi công việc nhỏ, từ lời nói, cách cư xử ở nơi làm việc, đến những suy nghĩ riêng tư.
2. Tìm Kiếm Sự An Ủi và Sức Mạnh Trong Hoạn Nạn:
Khi đối diện với sự bất công, nỗi đau hay cảm giác cô đơn, hãy nhớ rằng: “Mắt Đức Giê-hô-va đoái xem người công bình, Lỗ tai Ngài nghe tiếng kêu cầu của họ.” (Thi Thiên 34:15). Lời cầu nguyện của chúng ta không rơi vào khoảng không. Chúa thấy, Ngài nghe, và Ngài sẽ hành động theo thời điểm hoàn hảo của Ngài. Chúng ta có thể phó thác mọi gánh nặng cho Ngài.
3. Nuôi Dưỡng Sự Chân Thật Trong Mối Quan Hệ Với Chúa:
Chúng ta không cần phải giấu giếm hay tô vẽ hình ảnh bản thân trước mặt Chúa. Giống như Vua Đa-vít, chúng ta có thể thưa với Chúa: “Hỡi Đức Chúa Trời, Chúa đã biết tôi, Chúa dò xét tôi, và biết các tư tưởng tôi... Xin hãy dò xét tôi...” (Thi Thiên 139:23-24). Hãy thành thật trong sự nhận biết tội lỗi, yếu đuối, và cũng thành thật trong sự ca ngợi, biết ơn Ngài.
4. Hướng Ánh Nhìn Của Chúng Ta Về Chúa Giê-xu:
Sứ đồ Phi-e-rơ khuyên: “Vì mắt Chúa đoái xem người công bình.” (1 Phi-e-rơ 3:12). Để có thể sống dưới ánh mắt của Chúa cách bình an, chúng ta cần hướng ánh mắt đức tin của mình về Chúa Giê-xu, “Đấng gây dựng và làm cho trọn đức tin chúng ta” (Hê-bơ-rơ 12:2). Khi chúng ta chiêm ngưỡng Ngài, chúng ta được biến đổi trở nên giống như Ngài.
“Đôi mắt của Chúa” là một ẩn dụ phong phú, mặc khải một Đức Chúa Trời vừa siêu việt vừa gần gũi. Ngài là Đấng Thẩm Phán công bình, thấy rõ mọi tội lỗi; Ngài là Đấng Bảo Vệ trung tín, luôn quan tâm chăm sóc; Ngài là Đấng Tìm Kiếm yêu thương, luôn sẵn sàng giúp đỡ. Tất cả những khía cạnh này được hội tụ trọn vẹn nơi Chúa Giê-xu Christ, Đấng mà qua ánh mắt của Ngài, chúng ta thấy được trọn vẹn tình yêu, ân điển và lẽ thật của Đức Chúa Trời.
Là con cái Chúa, chúng ta được mời gọi sống và bước đi trong ánh sáng của sự hiện diện Ngài. Hãy sống với lòng tin chắc rằng, dù trong hoàn cảnh nào, chúng ta đều được nhìn thấy, được biết đến, và được yêu thương bởi Đấng đã tạo dựng nên chúng ta. Sự hiểu biết này sẽ đem lại cho chúng ta sự bình an sâu xa, sức mạnh để sống ngay thẳng, và lòng can đảm để hoàn toàn tín thác vào sự dẫn dắt của Ngài trên mọi nẻo đường đời.