Tất cả đều được phép" có nghĩa là gì?

Trong hành trình đức tin, nhiều Cơ Đốc nhân, đặc biệt là những tân tín hữu, thường vấp phải một câu Kinh Thánh dường như mâu thuẫn: "Tất cả đều được phép". Cụm từ này, nếu bị tách khỏi ngữ cảnh và hiểu theo nghĩa đen thuần túy, có thể dẫn đến sự ngộ nhận nguy hiểm về một thứ "tự do vô biên" trong Đấng Christ, từ đó biện minh cho nhiều lối sống và lựa chọn sai trật. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá ý nghĩa thần học sâu sắc đằng sau tuyên bố tưởng chừng đơn giản ấy, dựa trên nền tảng phân đoạn chính trong thư tín của Sứ đồ Phao-lô, được soi sáng bởi toàn bộ mạc khải của Kinh Thánh.

Cụm từ "Tất cả đều được phép" xuất hiện hai lần trong thư I Cô-rinh-tô, một bức thư được viết cho Hội Thánh non trẻ tại thành phố cảng sầm uất và suy đồi đạo đức bậc nhất của đế quốc La Mã – Cô-rinh-tô.

• I Cô-rinh-tô 6:12 (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925): "Mọi sự đều có phép làm cho tôi, nhưng chẳng phải mọi sự đều có ích; mọi sự đều có phép làm cho tôi, nhưng chẳng để sự gì bắt phục được."
• I Cô-rinh-tô 10:23 (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925): "Mọi sự đều có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sự đều làm ích; mọi sự đều có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sự đều gây dựng."

Trong nguyên ngữ Hy Lạp, cụm từ then chốt là "πάντα ἔξεστιν" (panta exestin). "Πάντα" (panta) có nghĩa là "tất cả mọi sự, mọi thứ". "Ἔξεστιν" (exestin) là một động từ mang nghĩa "được phép, hợp pháp, có thể". Đây rất có thể là một khẩu hiệu hoặc quan niệm phổ biến trong một số nhóm tín hữu ở Cô-rinh-tô, những người đã ngộ nhận giáo lý về ân điển và tự do trong Đấng Christ (Ga-la-ti 5:1). Họ tuyên bố rằng vì đã được cứu bởi ân điển, không bởi luật pháp, nên họ có tự do làm mọi điều. Phao-lô không phủ nhận hoàn toàn tiền đề này, nhưng ngay lập tức ông đưa ra những tiêu chuẩn thần học cao hơn luật pháp để định hình và giới hạn sự tự do ấy.

Phao-lô không nói "Câu đó sai, không phải mọi sự đều được phép". Thay vào đó, ông thêm vào những mệnh đề phụ mang tính quyết định, biến đổi hoàn toàn ý nghĩa của khẩu hiệu. Chúng ta sẽ phân tích từng cặp mệnh đề.

1. Nguyên Tắc Đầu Tiên: "Nhưng chẳng phải mọi sự đều có ích" (I Cô-rinh-tô 6:12a & 10:23a)

Từ "có ích" trong tiếng Hy Lạp là "συμφέρω" (sympherō), hàm ý "mang đến cùng nhau, mang lại lợi ích chung, hữu ích, có lợi". Phao-lô chuyển trọng tâm từ quyền lợi cá nhân ("tôi được phép") sang giá trị và hệ quả của hành động. Một điều có thể hợp pháp về mặt kỹ thuật, không bị luật pháp Môi-se cấm, nhưng nó có thực sự mang lại lợi ích thiêng liêng, tâm linh cho chính tôi và cho cộng đồng đức tin không? Nó có giúp tôi trưởng thành trong Chúa, tăng thêm đức tin, sự thánh khiết và tình yêu thương không? Nếu không, dù "được phép", nó không nên là lựa chọn của người khôn ngoan.

2. Nguyên Tắc Thứ Hai: "Nhưng chẳng để sự gì bắt phục được" (I Cô-rinh-tô 6:12b)

Đây là nguyên tắc về sự tự chủ và chủ quyền. Động từ "bắt phục" ("ἐξουσιάζω" - exousiazō) có nghĩa là "thực thi quyền lực lên, thống trị, nô lệ hóa". Phao-lô cảnh báo rằng sự tự do Cơ Đốc không bao giờ là tự do để trở thành nô lệ cho bất cứ điều gì khác ngoài Đấng Christ (Rô-ma 6:16-18). Một hành động "được phép" có thể dần dần trở thành chủ nhân mới của chúng ta – như rượu chè, ham mê giải trí, lối sống ích kỷ, hay thậm chí là tri thức kiêu ngạo (I Cô-rinh-tô 8:1). Nếu một điều gì đó có sức mạnh chi phối, điều khiển đời sống chúng ta thay vì Đức Thánh Linh, thì dù về hình thức nó "được phép", trên thực tế nó đã trở thành thần tượng và xiềng xích.

3. Nguyên Tắc Thứ Ba: "Nhưng chẳng phải mọi sự đều gây dựng" (I Cô-rinh-tô 10:23b)

Nguyên tắc này mở rộng tầm nhìn ra cộng đồng Hội Thánh. "Gây dựng" ("οἰκοδομέω" - oikodomeō) nghĩa đen là "xây dựng một ngôi nhà". Trong ngữ cảnh Hội Thánh, nó chỉ về việc xây dựng, củng cố, làm lớn mạnh đức tin và đời sống của anh chị em mình. Đây là nguyên tắc yêu thương và trách nhiệm với nhau. Một việc tôi làm có thể không hại gì cho tôi, và tôi cảm thấy hoàn toàn tự do, nhưng nếu nó làm vấp phạm, làm yếu đuối đức tin, hoặc gây chia rẽ cho một anh chị em khác (người có lương tâm yếu đuối hơn), thì tôi phải tự nguyện từ bỏ quyền lợi của mình vì lợi ích thiêng liêng của họ (Rô-ma 14:13-15, I Cô-rinh-tô 8:9-13). Tự do của tôi không bao giờ được sử dụng như cái búa để phá vỡ công trình xây dựng của Đức Chúa Trời trong đời sống người khác.

Phao-lô không chỉ đưa ra lý thuyết. Ngay sau những câu này, ông áp dụng các nguyên tắc trên vào những vấn đề nóng bỏng tại Hội Thánh Cô-rinh-tô:

• Vấn đề Tình Dục (I Cô-rinh-tô 6:12-20): Một số tín hữu có lẽ nói: "Thân thể là việc của thân thể, Chúa chỉ quan tâm đến linh hồn. Quan hệ với kỹ nữ là 'được phép' vì nó thỏa mãn nhu cầu tự nhiên." Phao-lô phá vỡ lập luận này bằng nguyên tắc "chẳng để sự gì bắt phục được". Tội tà dâm chính là sự nô lệ hóa thân thể. Hơn nữa, thân thể tín hữu là đền thờ của Đức Thánh Linh và là chi thể của Đấng Christ, nên việc phạm tội ấy là không "có ích" và phá hoại sự hiệp một với Chúa.
• Vấn đề Thực Phẩm Cúng Thần Tượng (I Cô-rinh-tô 8 & 10:23-33): Đây là minh họa rõ nhất cho nguyên tắc "gây dựng". Về chân lý, thần tượng là hư không, nên thịt cúng thần không khác gì thịt thường. Người có tri thức mạnh mẽ ("người mạnh") cảm thấy hoàn toàn "được phép" ăn. Nhưng nếu việc ăn đó làm cho một tín hữu non yếu (lương tâm còn yếu) sa vào việc thờ lạy thần tượng, thì người mạnh phải từ bỏ quyền ăn của mình. Tự do phải nhường chỗ cho tình yêu thương.
• Vấn đề Kiện Cáo Nhau (I Cô-rinh-tô 6:1-8): Dù ra tòa án thế gian có thể "được phép" về mặt pháp lý, nhưng việc đó không "có ích" cho chứng nhân của Hội Thánh và không "gây dựng" tình anh em. Nó cho thấy sự thất bại trong việc giải quyết mâu thuẫn theo tinh thần của Đấng Christ.

Làm thế nào để chúng ta, những Cơ Đốc nhân trong thế kỷ 21, áp dụng các nguyên tắc từ "Tất cả đều được phép" vào cuộc sống hàng ngày? Dưới đây là một số hướng dẫn thiết thực:

1. Trong Lựa Chọn Giải Trí và Văn Hóa Phẩm: (Phim ảnh, âm nhạc, sách báo, trò chơi). Khi đối diện với một lựa chọn, hãy tự hỏi:
- Điều này có "ích" không? Nó có nuôi dưỡng tâm trí và tâm linh tôi theo Chân-Thiện-Mỹ của Đức Chúa Trời không, hay nó đầy rẫy sự bạo lực, dâm ô, tham lam và sợ hãi? (Phi-líp 4:8).
- Điều này có "bắt phục" tôi không? Tôi có kiểm soát được nó, hay nó đang kiểm soát thời gian, tư tưởng, tình cảm và tiền bạc của tôi? Tôi có thể dừng lại dễ dàng không?
- Điều này có "gây dựng" người khác không? Nếu tôi giới thiệu hay cùng thưởng thức với một tín hữu non trẻ hoặc một người chưa tin, nó sẽ mở đường cho những cuộc trò chuyện về Chúa hay đóng lại cánh cửa đó?

2. Trong Mối Quan Hệ và Lối Sống:
- Tính "ích lợi": Mối quan hệ này có thúc đẩy tôi và người ấy cùng trưởng thành trong Chúa không?
- Tính "chủ quyền": Tôi có đang bị nô lệ bởi nhu cầu được chấp nhận, sợ cô đơn, hay bởi chính người đó không? Tôi có tự do trong Đấng Christ để yêu thương lành mạnh không?
- Tính "gây dựng": Lối sống của tôi (cách tiêu tiền, sử dụng thời gian, thái độ) có là gương sáng và khích lệ cho đức tin của người trong gia đình đức tin không?

3. Trong Công Việc và Đạo Đức Nghề Nghiệp:
- Có những phương cách "được phép" về mặt pháp luật để đạt lợi nhuận, nhưng nó có thực sự "có ích" về lâu dài cho danh tiếng của tôi và cho xã hội không?
- Tôi có bị "bắt phục" bởi đồng tiền, địa vị, thành công đến mức hy sinh thời gian với Chúa và gia đình không?
- Cách tôi làm việc có "gây dựng" đồng nghiệp và làm chứng cho Chúa tại nơi làm việc không?

Câu "Tất cả đều được phép" không phải là tuyên ngôn tự do phóng túng của Cơ Đốc nhân. Ngược lại, đó là một tuyên ngôn về sự tự do có trách nhiệm và được hướng dẫn bởi tình yêu thương. Phao-lô tóm tắt nguyên lý này trong Ga-la-ti 5:13: "Hỡi anh em, anh em đã được gọi đến sự tự do; song đừng cậy sự tự do để làm dịp cho anh em ăn ở theo tánh xác thịt, nhưng hãy lấy lòng yêu thương làm đầy tớ lẫn nhau".

Tự do lớn nhất trong Đấng Christ không phải là tự do làm điều tôi muốn, mà là tự do không làm những điều tôi có quyền làm, vì lợi ích cao hơn – vinh hiển Đức Chúa Trời và sự gây dựng Hội Thánh. Đó là tự do để phục vụ, để yêu thương, và để sống một đời sống thánh khiết không bị nô lệ bởi bất cứ điều gì của thế gian. Khi chúng ta sống theo ba nguyên tắc "có ích", "không bị bắt phục" và "gây dựng", chúng ta thực sự kinh nghiệm được sự tự do đích thực mà Chúa Giê-xu đã hứa: "Nếu Con buông tha các ngươi, các ngươi sẽ thật được tự do" (Giăng 8:36).

Ước mong mỗi chúng ta, khi đối diện với những lựa chọn "được phép" trong cuộc sống, sẽ dừng lại để suy xét dưới ánh sáng của Lời Chúa và sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh, luôn tìm kiếm điều gì sẽ tôn vinh Chúa và gây dựng anh em mình nhất.