Cách ăn năn – Kinh Thánh dạy điều gì?

Ăn năn là một đề tài nền tảng trong Kinh Thánh, là lời kêu gọi xuyên suốt từ các tiên tri trong Cựu Ước cho đến Chúa Giê-xu và các sứ đồ trong Tân Ước. Không có sự ăn năn, không ai có thể nhận được sự tha tội và bước vào mối tương giao đúng đắn với Đức Chúa Trời. Bài viết này sẽ khảo sát ý nghĩa của ăn năn theo Kinh Thánh, những lời dạy cụ thể và áp dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ được dùng để diễn tả ăn năn là "shuv" (שׁוּב), có nghĩa đen là “quay lại, trở về, hướng về”. Khi được dùng trong bối cảnh tâm linh, nó hàm ý quay lưng lại với tội lỗi và quay về với Đức Chúa Trời (Ê-sai 55:7, Giê-rê-mi 3:14). Trong tiếng Hy Lạp, từ "metanoia" (μετάνοια) được dùng, ghép từ “meta” (thay đổi) và “noia” (tâm trí), nghĩa là “thay đổi tâm trí”. Đây không chỉ là cảm xúc hối hận mà là một sự thay đổi toàn diện về suy nghĩ, tình cảm và hành động đối với tội lỗi và đối với Đức Chúa Trời.

Kinh Thánh mô tả ăn năn bao gồm: nhận biết tội lỗi của mình, cảm thấy đau buồn thánh (2 Cô-rinh-tô 7:10), từ bỏ tội lỗi và quay về cùng Đức Chúa Trời với đức tin nơi sự tha thứ qua Chúa Giê-xu Christ.

Cựu Ước đầy dẫy những lời kêu gọi dân Y-sơ-ra-ên và các dân tộc khác quay về với Đức Giê-hô-va. Các tiên tri thường xuyên kêu gọi sự ăn năn:

• Ê-xê-chi-ên 18:30-32 – “Vậy nên, hỡi nhà Y-sơ-ra-ên, ta sẽ đoán xét các ngươi, mỗi người theo việc làm của nó, Chúa Giê-hô-va phán vậy. Các ngươi hãy xây bỏ mọi sự phạm tội mình đã phạm; hãy làm cho mình lòng mới và thần mới... Vì ta chẳng lấy sự chết của kẻ chết làm vui, Chúa Giê-hô-va phán vậy; vậy các ngươi hãy xây lại, mà được sống.”
• Giô-na 3:8-10 – Dân thành Ni-ni-ve ăn năn, từ bỏ đường ác, nên Đức Chúa Trời đã thương xót và không hủy diệt họ.
• Giê-rê-mi 3:12-13 – “Hãy trở lại, hỡi Y-sơ-ra-ên bội nghịch, Đức Giê-hô-va phán; ta sẽ không giận các ngươi đời đời... Chỉ hãy nhìn nhận tội lỗi mình.”

Cựu Ước cũng bày tỏ rằng ăn năn là điều kiện để được Chúa thương xót và phục hồi (2 Sử ký 7:14).

Trong Tân Ước, lời kêu gọi ăn năn càng trở nên cấp thiết và gắn liền với Tin Lành cứu rỗi.

a. Giăng Báp-tít

Giăng Báp-tít, vị tiên tri dọn đường cho Chúa, đã rao giảng: “Hãy ăn năn, vì nước thiên đàng đã gần rồi!” (Ma-thi-ơ 3:2). Ông kêu gọi người ta chịu báp-tem tỏ lòng ăn năn và sinh ra bông trái xứng hiệp (Ma-thi-ơ 3:8).

b. Chúa Giê-xu Christ

Chúa Giê-xu bắt đầu chức vụ công khai của Ngài với cùng một sứ điệp: “Hãy ăn năn, vì nước thiên đàng đã gần rồi!” (Ma-thi-ơ 4:17). Ngài cũng dạy rằng: “Nếu các ngươi không ăn năn, thì hết thảy cũng sẽ bị hư mất như vậy.” (Lu-ca 13:3,5). Trong nhiều dụ ngôn, như con trai hoang đàng (Lu-ca 15:11-32), Chúa minh họa niềm vui trên trời khi một tội nhân ăn năn.

c. Các Sứ Đồ

Sau khi Chúa Giê-xu phục sinh và thăng thiên, sứ đồ Phi-e-rơ trong ngày Lễ Ngũ Tuần đã kêu gọi đám đông: “Hãy ăn năn, ai nấy phải nhân danh Đức Chúa Jêsus chịu phép báp-tem, để được tha tội, và các ngươi sẽ được lãnh sự ban cho Đức Thánh Linh.” (Công vụ 2:38). Sứ đồ Phao-lô cũng tuyên bố: “Đức Chúa Trời... nay truyền cho mọi người ở mọi nơi đều phải ăn năn.” (Công vụ 17:30).

Ăn năn và tin nhận Chúa Giê-xu là điều kiện để được cứu rỗi (Mác 1:15, Công vụ 20:21).

Theo Kinh Thánh, một sự ăn năn thật gồm những bước sau:

• Nhận biết tội lỗi: Thánh Linh cáo trách người ta về tội lỗi (Giăng 16:8). Chúng ta phải thừa nhận mình là tội nhân, vi phạm luật pháp thánh của Đức Chúa Trời (Rô-ma 3:23).
• Đau buồn theo ý Đức Chúa Trời (thống hối thánh): “Vì sự buồn rầu theo ý Đức Chúa Trời sanh ra sự ăn năn để được cứu rỗi, mà không hề hối tiếc” (2 Cô-rinh-tô 7:10). Đây không phải là sự hối tiếc vì hậu quả, mà là nỗi đau sâu xa vì đã xúc phạm Đấng Thánh.
• Từ bỏ tội lỗi: Sự thay đổi tâm trí dẫn đến hành động cụ thể là lìa bỏ con đường tội lỗi. “Kẻ nào nói mình ở trong Ngài, thì cũng phải làm theo như chính Ngài đã làm” (1 Giăng 2:6). “Hãy từ bỏ tội lỗi” (Ê-sai 55:7).
• Quay về với Đức Chúa Trời và tin cậy Chúa Giê-xu: Ăn năn luôn đi kèm với đức tin nơi Đấng Christ, vì chỉ nhờ huyết Ngài chúng ta mới được tha tội (Công vụ 20:21; Rô-ma 2:4).
• Sinh bông trái xứng hiệp: Đời sống mới sẽ thể hiện qua việc lành (Ma-thi-ơ 3:8).

Khi một người thật lòng ăn năn và tin nhận Chúa Giê-xu, những phước hạnh sau đây sẽ đến:

• Sự tha tội: “Nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác.” (1 Giăng 1:9).
• Sự cứu rỗi: “Vì ngươi đã được cứu bởi ân điển, cũng bởi đức tin nữa... ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình.” (Ê-phê-sô 2:8-9). Ăn năn là phần đáp ứng của con người dưới sự tác động của ân điển.
• Được tái sinh và nhận lãnh Đức Thánh Linh: “Ngài đã cứu chúng ta... bởi sự rửa về sự lại sanh và sự đổi mới của Đức Thánh Linh” (Tít 3:5).
• Mối tương giao phục hồi với Đức Chúa Trời: Như người con hoang đàng được cha ôm vào lòng (Lu-ca 15:20).

Mặc dù sự ăn năn ban đầu để được cứu là một lần, nhưng Cơ Đốc nhân vẫn cần tiếp tục ăn năn khi phạm tội trong đời sống. 1 Giăng 1:8-10 cho biết nếu chúng ta nói mình không có tội thì tự lừa dối; nhưng nếu xưng tội, Chúa sẽ tha thứ. Chúa Giê-xu dạy môn đồ cầu nguyện: “Xin tha tội cho chúng tôi” (Lu-ca 11:4). Vì vậy, ăn năn là một thái độ thường xuyên của tấm lòng khiêm nhường trước mặt Chúa.

Có nhiều quan niệm sai lầm xung quanh sự ăn năn cần được điều chỉnh theo Kinh Thánh:

• Ăn năn chỉ là cảm xúc hối hận: Thật ra, ăn năn đòi hỏi sự thay đổi tâm trí và hành động. Cảm xúc có thể đi kèm nhưng không phải là cốt lõi.
• Ăn năn là việc làm để được cứu: Không, ăn năn không phải là việc làm công đức, mà là sự đáp ứng với ân điển và lẽ thật của Đức Chúa Trời. Sự cứu rỗi là bởi ân điển qua đức tin (Ê-phê-sô 2:8-9).
• Ăn năn một lần rồi không cần xưng tội nữa: Sai, vì Cơ Đốc nhân vẫn còn xác thịt, vẫn có thể phạm tội, và cần thường xuyên xưng tội với Chúa để được thanh tẩy.
• Chúng ta có thể ăn năn bất cứ lúc nào, không cần vội: Kinh Thánh cảnh báo: “Hãy tìm kiếm Đức Giê-hô-va đang khi mình gặp được; hãy kêu cầu đang khi Ngài ở gần!” (Ê-sai 55:6). Trì hoãn ăn năn là nguy hiểm.

Để thực hành ăn năn, chúng ta cần:

1. Tỉnh thức và tự xét: Mỗi ngày dành thời gian xét lòng trước Chúa, nhờ Thánh Linh soi sáng để nhận ra những tội lỗi, suy nghĩ hoặc hành động không đẹp ý Ngài (Thi thiên 139:23-24).
2. Xưng tội cụ thể: Thành thật thú nhận từng tội với Chúa, không bào chữa (1 Giăng 1:9). Nếu tội liên quan đến người khác, cần xưng với họ và xin lỗi (Gia-cơ 5:16).
3. Từ bỏ tội: Quyết định dứt khoát lìa bỏ tội lỗi, với sự trợ giúp của Thánh Linh. “Hãy phó chính mình anh em cho Đức Chúa Trời, như đã chết mà nay trở nên sống, và dâng chi thể mình cho Đức Chúa Trời như là đồ dùng về sự công bình.” (Rô-ma 6:13).
4. Tin cậy vào sự tha thứ của Chúa: Dựa trên lời hứa của Kinh Thánh rằng Chúa đã tha thứ nhờ sự chết của Đấng Christ, chúng ta được tự do khỏi sự kết tội (Rô-ma 8:1).
5. Bồi thường hoặc sửa chữa nếu có thể: Như Xa-chê đã đền gấp bốn (Lu-ca 19:8). Điều này cho thấy lòng ăn năn thật.
6. Tìm kiếm sự giúp đỡ từ Hội Thánh: Chia sẻ với những người tin kính để được cầu thay và khích lệ (Ga-la-ti 6:1-2).

Ăn năn không phải là gánh nặng, mà là con đường dẫn đến tự do và vui mừng trong Chúa.

Ăn năn là một chủ đề trọng tâm của Kinh Thánh. Từ đầu đến cuối, Đức Chúa Trời mời gọi con người quay lưng khỏi tội lỗi và quay về với Ngài để nhận sự tha thứ và sự sống đời đời. Sự ăn năn thật luôn đi kèm với đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ và được bày tỏ qua đời sống thay đổi. Hãy đáp lại lời mời gọi của Chúa hôm nay, vì “kìa, hiện nay là kỳ thuận tiện; kìa, hiện nay là ngày cứu rỗi!” (2 Cô-rinh-tô 6:2). Nếu bạn chưa bao giờ ăn năn, hãy quỳ xuống và thưa với Chúa về tội lỗi của mình, tin nhận Chúa Giê-xu, và bắt đầu hành trình mới trong ân điển Ngài. Còn nếu bạn là Cơ Đốc nhân, hãy tiếp tục giữ tấm lòng ăn năn, xưng tội, và kinh nghiệm sự gần gũi với Cha Thiên Thượng.

Mong rằng bài nghiên cứu này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ý nghĩa Kinh Thánh của sự ăn năn và sống mỗi ngày trong sự tươi mới của sự tha thứ.