Kỳ nghỉ phục vụ là gì? Mục sư có nên nghỉ phục vụ không?

Trong dòng chảy không ngừng của công việc mục vụ, giữa những buổi nhóm, thăm viếng, giảng dạy và tư vấn, một câu hỏi thực tế và đầy tính nhân văn thường được đặt ra: “Người mục sư có được phép nghỉ ngơi không?”. Khái niệm “kỳ nghỉ phục vụ” (ministerial sabbatical) vì thế cần được nhìn nhận dưới ánh sáng của Lời Chúa, sự khôn ngoan thực tế và tình yêu thương của Hội Thánh dành cho những người chăn bầy. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát nền tảng Kinh Thánh về sự nghỉ ngơi, phân tích sự cần thiết của kỳ nghỉ phục vụ, và đề xuất cách thức áp dụng cách lành mạnh trong đời sống Hội Thánh đương đại.

Khi nghiên cứu về sự nghỉ ngơi, trước hết chúng ta phải quay về cõi đời đời với chính Đức Chúa Trời. Sáng-thế-ký 2:2-3 chép: “Đến ngày thứ bảy, Đức Chúa Trời làm xong các công việc Ngài đã làm, và ngày thứ bảy, Ngài nghỉ các công việc Ngài đã làm. Rồi, Ngài ban phước cho ngày thứ bảy, đặt là ngày thánh; vì trong ngày đó, Ngài nghỉ các công việc đã dựng nên và đã làm xong rồi.” Từ ngữ Hê-bơ-rơ cho “nghỉ” ở đây là “shabath” (שָׁבַת), có nghĩa là ngừng lại, chấm dứt, nghỉ ngơi. Điều này cho thấy sự nghỉ ngơi không phải là hệ quả của sự mệt mỏi, mà là một phần trong trật tự hoàn hảo của Đấng Tạo Hóa. Chúa không mệt, nhưng Ngài lập nên một khuôn mẫu cho nhân loại.

Nguyên tắc này được chính thức hóa trong luật pháp qua Điều răn thứ tư: “Hãy nhớ ngày nghỉ đặng làm nên ngày thánh” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:8). Ngày Sa-bát (cũng từ gốc “shabath”) là một lệnh truyền, một ân điển được thiết lập để bảo vệ con người khỏi chủ nghĩa lao động cực đoan và cho họ cơ hội tái tạo sức lực, tập trung vào mối quan hệ với Chúa.

Trong Tân Ước, chính Chúa Giê-xu Christ, dù mang lấy trọn bộ công việc cứu chuộc nhân loại, cũng mẫu mực trong việc tìm kiếm sự nghỉ ngơi và tĩnh nguyện. Mác 1:35 ghi lại: “Sáng hôm sau, trời còn mờ mờ, Ngài chờ dậy, bước ra, đi vào nơi vắng vẻ, và cầu nguyện tại đó.” Ngài cũng khuyên các môn đồ sau một thời gian phục vụ căng thẳng: “Hãy đến tẽ ra trong nơi vắng vẻ, nghỉ ngơi một chút” (Mác 6:31). Động từ Hy Lạp được dùng cho “nghỉ ngơi” ở đây là “anapauō” (ἀναπαύω), có nghĩa là cho nghỉ, làm tươi mới, giải lao. Đây là lời mời gọi đầy tình yêu thương và sự thấu hiểu về giới hạn thể chất lẫn cảm xúc của con người.

Kỳ nghỉ phục vụ không đơn thuần là một kỳ nghỉ phép thông thường (vacation). Nó là một khoảng thời gian được lên kế hoạch trước, có chủ đích (thường từ vài tuần đến vài tháng), trong đó người mục sư tạm ngưng toàn bộ trách nhiệm mục vụ thường nhật để nghỉ ngơi, phục hồi, suy ngẫm, học tập và tăng trưởng thuộc linh. Mục đích tối thượng là để người ấy có thể “trở lại với sự tươi mới, được đổi mới và sẵn sàng hơn cho chức vụ lâu dài”.

Cần phân biệt với:
- Nghỉ phép thường niên: Ngắn hơn, thiên về nghỉ ngơi thể chất, giải trí cá nhân và gia đình.
- Nghỉ do kiệt sức (burnout): Đây là hệ quả tiêu cực của việc không có sự nghỉ ngơi đều đặn và kịp thời, thường đi kèm với sự suy sụp về thể chất, cảm xúc và thuộc linh.
- Thôi việc hoặc rời bỏ chức vụ: Là sự chấm dứt vĩnh viễn mối quan hệ phục vụ tại một Hội Thánh.

Kỳ nghỉ phục vụ là một công cụ phòng ngừa, được thực hiện trong sự lành mạnh và vui mừng, không phải là biện pháp chữa trị trong khủng hoảng.

1. Mục Sư Là Con Người Với Những Giới Hạn: Sứ đồ Phao-lô, dù là một chiến sĩ đức tin kiên cường, vẫn thừa nhận: “Chúng ta có châu báu nầy trong chính bình bằng đất” (2 Cô-rinh-tô 4:7). “Chính bình bằng đất” nói lên thể chất yếu đuối, dễ tổn thương và có giới hạn của con người. Công việc mục vụ đòi hỏi sự cho đi liên tục về mặt tình cảm, trí tuệ và thuộc linh. Nếu không có thời gian để được lấp đầy lại, “chính bình” sẽ cạn kiệt.

2. Nguy Cơ “Thiêu Cháy” Cây Đèn: Trong đền tạm, Chúa truyền cho Aaron phải “sửa soạn các đèn cho cháy luôn” (Xuất Ê-díp-tô Ký 27:20). Công việc của người mục sư cũng là giữ cho ngọn đèn thuộc linh của chính mình và của Hội thánh luôn cháy sáng. Nhưng nếu không chăm sóc, dầu (tượng trưng cho Đức Thánh Linh và sự tĩnh nguyện) sẽ cạn, và tim đèn (sức lực thể chất) sẽ bị “thiêu cháy” (burn out). Câu chuyện tiên tri Ê-li trong 1 Các Vua 19 sau chiến thắng trên núi Cạt-mên là một minh họa rõ ràng về sự kiệt sức trong chức vụ. Ông chạy trốn, muốn chết, và hoàn toàn suy sụp. Cách Chúa chữa lành cho ông không phải là một bài giảng, mà là cho ông ngủ và cung cấp thức ăn, nước uống (câu 5-7). Đây chính là hình ảnh của một “kỳ nghỉ phục vụ” can thiệp khẩn cấp.

3. Để Giữ Lấy Sự Tươi Mới Trong Mối Quan Hệ Với Chúa: Mục sư có nguy cơ biến sự nghiên cứu Kinh Thánh thành “công việc soạn bài giảng” thay vì là thì giờ nuôi dưỡng linh hồn cá nhân. Kỳ nghỉ phục vụ tạo không gian để họ “ngồi dưới chân Chúa” như Ma-ri, chỉ để lắng nghe và được yêu thương (Lu-ca 10:39), tìm lại sự ngọt ngào trong thì giờ tĩnh nguyện riêng tư.

4. Đầu Tư Cho Sự Phát Triển Lâu Dài: Một kỳ nghỉ phục vụ có thể dành để học tập nâng cao, viết sách, hay khảo sát các mô hình mục vụ mới. Điều này giống như việc “trau dồi ân điển của Đức Chúa Trời” (1 Ti-mô-thê 4:14, 2 Ti-mô-thê 1:6). Nó là sự đầu tư khôn ngoan cho tương lai của chính mục sư và Hội Thánh.

1. Đối Với Hội Thánh Và Hội Đồng Tưởng Nhiệm:
- Chủ Động Đề Xuất Và Hỗ Trợ: Thay vì đợi mục sư kiệt sức, Hội đồng nên có chính sách rõ ràng về kỳ nghỉ phục vụ (ví dụ: sau mỗi 5-7 năm phục vụ, được nghỉ 2-3 tháng). Đây là hành động của tình yêu thương thực tế, bảo vệ tài sản quý giá của Chúa.
- Chuẩn Bị Và Ủy Quyền: Học theo mẫu mực của Chúa Giê-xu khi Ngài sai các môn đồ đi ra (Lu-ca 10:1). Hội Thánh cần có kế hoạch nhân sự dự phòng, tin cậy giao phó công việc cho các trưởng lão, chấp sự, và tín hữu trưởng thành trong thời gian mục sư nghỉ. Điều này cũng giúp Hội Thánh trưởng thành, không phụ thuộc vào một cá nhân.
- Hỗ Trợ Tài Chính: Đảm bảo mục sư và gia đình được cung ứng đầy đủ trong kỳ nghỉ, không phải lo lắng về tài chính, để họ thật sự được nghỉ ngơi.

2. Đối Với Mục Sư Và Người Phục Vụ:
- Vượt Qua Tâm Lý Tội Lỗi: Nhiều mục sư cảm thấy tội lỗi khi nghỉ ngơi vì nghĩ rằng mình đang “bỏ bầy”. Cần nhớ rằng sự nghỉ ngơi là vâng lời Chúa và là phần thưởng xứng đáng cho lao khổ (1 Ti-mô-thê 5:17-18). Chúa Giê-xu phán: “Hỡi những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, hãy đến cùng ta, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ” (Ma-thi-ơ 11:28). Người chăn cũng cần đến với Đấng Chăn Chiên Lớn để tìm sự yên nghỉ cho chính mình.
- Lên Kế Hoạch Có Chủ Đích: Kỳ nghỉ phục vụ không chỉ là “không làm gì”. Hãy đặt mục tiêu: nghỉ ngơi thể chất, dành thời gian chất lượng cho gia đình, đọc sách, du lịch, tham dự một khóa tu hay hội thảo bồi linh.
- Rời Bỏ Hoàn Toàn: Để kỳ nghỉ thực sự hiệu quả, mục sư cần “ngắt kết nối” khỏi các trách nhiệm thường nhật: không soạn bài giảng, không kiểm tra email Hội Thánh, không giải quyết các vấn đề từ xa. Hãy tin cậy Chúa và những người lãnh đạo thay thế.

Kỳ nghỉ phục vụ không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối, mà là sự khôn ngoan thánh. Nó công nhận rằng chức vụ là một cuộc chạy đường trường (Hê-bơ-rơ 12:1), chứ không phải là một đường chạy nước rút. Người chạy đường trường khôn ngoan biết điểm dừng để tiếp nước, hồi sức. Mục sư có nên nghỉ phục vụ không? Câu trả lời dựa trên Kinh Thánh là “Có”. Đó là sự vâng theo khuôn mẫu của Đức Chúa Trời, bắt chước gương của Chúa Giê-xu, và là cách thực tế để bảo vệ sức khỏe thuộc linh, thể chất lẫn cảm xúc của người lãnh đạo.

Khi Hội Thánh và mục sư cùng nhau xây dựng một văn hóa nghỉ ngơi lành mạnh, chúng ta không chỉ đang chăm sóc cho cá nhân mục sư, mà còn đang bảo vệ và đầu tư cho tương lai của chính Hội Thánh. Một người chăn được nghỉ ngơi, đổi mới sẽ dẫn dắt bầy chiên đến những đồng cỏ xanh tươi hơn, với một tấm lòng tràn đầy tình yêu thương và năng quyền tươi mới từ nơi Chúa.

“Hãy yên tịnh và biết rằng ta là Đức Chúa Trời” (Thi-thiên 46:10). Sự yên tịnh này không chỉ dành cho mỗi tín hữu, mà càng cần thiết hơn cho những người dẫn dắt dân sự của Ngài vào sự yên tịnh ấy.