Tại sao chúng ta cần phải nghiên cứu Kinh Thánh Cựu Ư ớc?

Trong hành trình đức tin, nhiều tín hữu Tin Lành thường có khuynh hướng tập trung vào Tân Ước – nơi chứa đựng phúc âm ân điển, cuộc đời và sự dạy dỗ của Chúa Cứu Thế Giê-xu. Điều này là tự nhiên và đúng đắn, vì Ngài là trung tâm của đức tin và sự cứu rỗi. Tuy nhiên, việc xem nhẹ hoặc bỏ qua Kinh Thánh Cựu Ước là một thiếu sót nghiêm trọng, giống như cố gắng hiểu một câu chuyện tình tuyệt vời mà chỉ đọc chương cuối cùng. Kinh Thánh Cựu Ước không phải là một giai đoạn “cũ kỹ” đã bị thay thế, mà là nền tảng không thể thiếu để hiểu trọn vẹn công cuộc cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Chính Chúa Giê-xu đã phán: “Các ngươi đã lục xem Kinh Thánh, vì tưởng bởi đó được sự sống đời đời: ấy là Kinh Thánh làm chứng về ta vậy” (Giăng 5:39). “Kinh Thánh” mà Ngài nhắc đến ở đây chính là Cựu Ước. Bài viết này sẽ khảo sát một cách chuyên sâu những lý do thiết yếu và đầy đủ trọn cho việc mỗi tín hữu cần nghiên cứu, học hỏi và yêu mến bộ phận quan trọng này của Lời Đức Chúa Trời.

Trước hết, chúng ta phải khẳng định tính chất linh cảm và thẩm quyền của Cựu Ước. Sứ đồ Phao-lô viết cho Ti-mô-thê: “Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình” (2 Ti-mô-thê 3:16). Từ “Kinh Thánh” (trong nguyên ngữ Hy Lạp là *γραφὴ* - *graphē*) ở đây chủ yếu chỉ về Cựu Ước, vì đa phần Tân Ước lúc đó chưa được tập hợp thành bộ kinh điển. Điều này có nghĩa chính các sách Cựu Ước mà chúng ta có ngày nay đều được “Đức Chúa Trời hà hơi” (θεόπνευστος - *theopneustos*), tức là mang hơi thở và thẩm quyền của Ngài. Bỏ qua Cựu Ước là bỏ qua phần lớn Lời được Đức Chúa Trời trực tiếp linh cảm, và do đó, làm suy yếu nền tảng cho đức tin và sự hiểu biết của chúng ta về chính Ngài.

Chúa Giê-xu và các sứ đồ luôn đề cao thẩm quyền của Cựu Ước. Ngài thường trích dẫn và khẳng định: “Có lời phán…” (Ma-thi-ơ 4:4, 7, 10), “Kinh Thánh chép…” (Ma-thi-ơ 21:13), hay “để cho lời Kinh Thánh được ứng nghiệm” (Giăng 19:24). Ngài tuyên bố: “Đừng tưởng ta đến để phá luật pháp hay là lời tiên tri; ta đến, không phải để phá, mà để làm cho trọn” (Ma-thi-ơ 5:17). Chữ “làm cho trọn” (πληρόω - *plēroō*) không có nghĩa là kết thúc để vứt bỏ, mà là hoàn thành, làm tràn đầy, bày tỏ ý nghĩa trọn vẹn và cao nhất của nó. Luật pháp và lời tiên tri (tức Cựu Ước) tìm được sự ứng nghiệm và giải thích tối cao trong chính con người và công việc của Chúa Giê-xu.

Cựu Ước là câu chuyện mặc khải tiệm tiến về chính Đức Chúa Trời. Nơi đây, chúng ta học biết Ngài là Đấng Tạo Hóa quyền năng (Sáng Thế Ký 1-2), là Đấng Thánh Khiết công bình (Ê-sai 6:3), nhưng cũng là Đấng thành tín, hay thương xót và nhân từ (Xuất Ê-díp-tô Ký 34:6-7). Danh xưng quan trọng **YHWH** (Gia-vê) được mặc khải cho Môi-se trong Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14, “TA LÀ ĐẤNG TỰ HỮU HẰNG HỮU”, bày tỏ sự tự hữu, hiện hữu vĩnh cửu và tuyệt đối của Ngài. Nếu không có Cựu Ước, sự hiểu biết của chúng ta về Đức Chúa Trời sẽ thiếu chiều sâu lịch sử và mặc khải về các thuộc tính căn bản của Ngài.

Hơn nữa, Cựu Ước cho chúng ta thấy ý chỉ đạo đức của Đức Chúa Trời một cách rõ ràng qua Luật Pháp. Mười Điều Răn (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:1-17) không chỉ là quy tắc cho dân Y-sơ-ra-ên, mà còn phản chiếu bản tính thánh khiết và ý muốn hoàn hảo của Đức Chúa Trời cho mọi thời đại. Chúng vạch ra tội lỗi và cho thấy tiêu chuẩn hoàn hảo mà con người không thể tự mình đạt được, từ đó dẫn chúng ta đến sự nhận biết mình cần một Đấng Cứu Chuộc (Rô-ma 3:20). Sự thánh khiết của Đức Chúa Trời được bày tỏ qua các nghi lễ, hệ thống tế lễ, và sự đoán phát tội lỗi trong Cựu Ước, tất cả đều hướng về sự cần thiết của một của lễ chuộc tội hoàn hảo – là Chúa Giê-xu Christ.

Hê-bơ-rơ 11, “chương đức tin” nổi tiếng, liệt kê hàng loạt các nhân vật từ Cựu Ước: A-bên, Hê-nóc, Nô-ê, Áp-ra-ham, Y-sác, Gia-cốp, Môi-se, Ra-háp… Tác giả gọi họ là “người ngoại cuộc chạy đua đã chạy chung quanh chúng ta” (Hê-bơ-rơ 12:1). Học Cựu Ước là học từ chính cuộc đời, sự vâng lời, thất bại, và sự phục hồi của họ. Chúng ta thấy đức tin của Áp-ra-ham khi ông ra đi không biết mình đi đâu (Sáng 12), thấy sự kiên trì của Môi-se “coi sự sỉ nhục về Đấng Christ là quí hơn của châu báu xứ Ê-díp-tô” (Hê 11:26), và thấy lòng ăn năn của vua Đa-vít sau tội lỗi (Thi Thiên 51). Những câu chuyện này không phải là thần thoại, mà là lịch sử thật, được ghi lại “để khuyên bảo chúng ta” (1 Cô-rinh-tô 10:11). Chúng dạy chúng ta về sự thành tín của Đức Chúa Trời trong mọi hoàn cảnh.

Đây là một trong những lý do quan trọng và thú vị nhất. Cựu Ước đầy dẫy những lời tiên tri trực tiếp và những “hình bóng” (τυπος - *typos*) về Đấng Mê-si và công việc cứu chuộc của Ngài. Sau khi phục sinh, Chúa Giê-xu đã giải thích cho hai môn đồ trên đường Em-ma-út: “Ngài bắt đầu từ Môi-se và rất thảy các đấng tiên tri mà cắt nghĩa cho hai người đó những lời chỉ về Ngài trong cả Kinh Thánh” (Lu-ca 24:27). Cả Kinh Thánh (Cựu Ước) đều chỉ về Ngài!

• Tiên Tri Trực Tiếp: Nơi chốn giáng sinh (Mi-chê 5:2), thân thế đồng trinh (Ê-sai 7:14), sự chịu khốn, chết thay và sống lại (Ê-sai 53), sự phản bội với 30 đồng bạc (Xa-cha-ri 11:12-13).
• Hình Bóng (Types): Đây là những nhân vật, sự kiện hay thể chế trong Cựu Ước được Đức Chúa Trời sắp đặt để báo trước về thực tại thuộc linh trong Tân Ước. Ví dụ:
  • A-đam: Là hình bóng của Đấng Christ – “A-đam sau hết” (Rô-ma 5:14; 1 Cô-rinh-tô 15:45).
  • Chiên Con Lễ Vượt Qua: Hình bóng về Chúa Giê-xu là Chiên Con của Đức Chúa Trời chịu giết vì tội lỗi thế gian (Xuất Ê-díp-tô Ký 12; Giăng 1:29).
  • Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm và Của Lễ Chuộc Tội: Hệ thống tế lễ phức tạp chỉ về chức vụ Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm và của lễ một lần đủ cả của Chúa Giê-xu (Hê-bơ-rơ 9-10).
  • Đền Tạm: Mọi chi tiết (các lớp màn, bàn thờ, chân đèn…) đều là “hình và bóng của những sự trên trời” (Hê-bơ-rơ 8:5).

Việc nghiên cứu Cựu Ước giúp chúng ta thấy được bức tranh vĩ đại, có chủ ý và hoàn chỉnh của Đức Chúa Trời trong kế hoạch cứu rỗi, và làm sâu sắc thêm sự kính sợ, ngợi kân Ngài.

Ngoài lịch sử và lời tiên tri, Cựu Ước chứa đựng kho tàng khôn ngoan thực tiễn, đặc biệt trong các sách Châm Ngôn, Truyền Đạo, Gióp và một số Thi Thiên. Đây là những lời dạy về đạo đức, các mối quan hệ, công việc, lời nói, và sự kính sợ Đức Giê-hô-va – là khởi đầu của sự tri thức (Châm Ngôn 1:7). Lời Chúa trong Thi Thiên 119:105 vẫn là kim chỉ nam: “Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi.” Ánh sáng đó chiếu rọi từ Cựu Ước đến Tân Ước, hướng dẫn chúng ta bước đi trong một thế giới phức tạp.

1. Bắt Đầu Với Tâm Thế Đúng: Tiếp cận với lòng tin rằng đây là Lời của Đức Chúa Trời dành cho bạn. Cầu xin Đức Thánh Linh, Đấng linh cảm Kinh Thánh, mở mắt và dạy dỗ bạn (Thi Thiên 119:18).
2. Đọc Theo Dòng Lịch Sử Cứu Rỗi: Đừng chỉ đọc rời rạc. Hãy tìm hiểu bối cảnh lịch sử. Có thể bắt đầu với một cuốn sách giới thiệu tổng quan về Cựu Ước để nắm bức tranh lớn.
3. Luôn Liên Kết Với Chúa Giê-xu: Khi đọc bất kỳ phân đoạn nào, hãy tự hỏi: Phần này bày tỏ điều gì về bản tính Đức Chúa Trời? Nó chỉ ra tội lỗi và nhu cầu cứu rỗi thế nào? Nó hướng về hoặc được ứng nghiệm trong Chúa Giê-xu ra sao? (Phương pháp của Lu-ca 24:27).
4. Sử Dụng Công Cụ Hỗ Trợ: Sử dụng bản Kinh Thánh có chú thích, từ điển Kinh Thánh, sách chú giải đáng tin cậy (theo tinh thần Tin Lành) để hiểu văn hóa, ngôn ngữ và ý nghĩa.
5. Áp Dụng Vào Đời Sống: Rút ra các bài học về đức tin, sự vâng lời, sự thờ phượng và ăn năn. Ví dụ: khi học về đời sống của Đa-vít, chúng ta học về lòng thương xót của Đức Chúa Trời ngay cả khi chúng ta thất bại.
6. Kiên Nhẫn và Đều Đặn: Cựu Ước có những phần khó (như các sách luật pháp hay tiên tri). Hãy kiên nhẫn. Có thể xen kẽ đọc một sách lịch sử với một sách Thi Thiên hay Châm Ngôn.

Kinh Thánh Cựu Ước không phải là một di tích tôn giáo cũ kỹ, mà là một phần sống động và quyền năng của Lời Đức Chúa Trời. Nó là nền tảng cho Tân Ước, là bức tranh phác thảo chi tiết dẫn đến kiệt tác là Chúa Giê-xu Christ, và là nguồn khôn ngoan, an ủi, sửa dạy vô giá cho mọi thời đại. Bỏ qua Cựu Ước là tự tước đi 2/3 sự mặc khải của Đức Chúa Trời, làm nghèo nàn sự hiểu biết về ân điển Ngài, và làm mờ nhạt đi vẻ đẹp trọn vẹn của Đấng Christ. Ước mong mỗi chúng ta, với lòng khao khát, bắt đầu hoặc tiếp tục hành trình khám phá kho báu vĩ đại này, để chúng ta càng thêm hiểu biết, yêu mến và vâng phục Đức Chúa Trời của cả Cựu Ước lẫn Tân Ước – Đấng đã bày tỏ chính Ngài cách trọn vẹn nơi Con Một yêu dấu của Ngài, là Chúa Giê-xu Christ. A-men.