Ý Nghĩa Của Thành Sê-sa-rê Phi-líp Trong Kinh Thánh
Trong hành trình chức vụ của Chúa Giê-xu, có những địa danh không chỉ là điểm dừng chân địa lý mà còn là những bối cảnh chiến lược mang ý nghĩa thần học sâu sắc. Thành Sê-sa-rê Phi-líp là một trong những nơi như vậy. Sự kiện xảy ra tại đây, được chép trong các sách Phúc Âm, không phải là ngẫu nhiên mà là một sự sắp đặt có chủ ý, nhằm mặc khải một chân lý nền tảng của đức tin Cơ Đốc. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa lịch sử, địa lý, văn hóa-tôn giáo và quan trọng nhất là ý nghĩa thần học của thành Sê-sa-rê Phi-líp, cùng với những áp dụng thiết thực cho Hội Thánh và đời sống cá nhân của mỗi tín hữu ngày nay.
Thành Sê-sa-rê Phi-líp nằm ở cực bắc của xứ Y-sơ-ra-ên, dưới chân núi Hermon (Hẹt-môn), nơi có nguồn nước dồi dào tạo thành thượng nguồn của sông Jordan. Trong Cựu Ước, khu vực này được biết đến với tên Ba-anh Hẹt-môn (Các Quan Xét 3:3) và Bết-rê-sáp (nghĩa là "nhà của thác nước"). Về sau, dưới thời Hy Lạp hóa, nó được gọi là Paneas, đặt theo tên thần Pan – vị thần nửa người nửa dê của thiên nhiên hoang dã, sông suối và các mục đồng. Dân chúng đã tạc một hang động lớn trong vách đá vôi để thờ cúng thần Pan.
Đến năm 20 trước Công Nguyên, Hê-rốt Đại Đế xây dựng tại đây một đền thờ bằng đá cẩm thạch trắng để tôn vinh hoàng đế La Mã Augustus Caesar. Con trai ông là Hê-rốt Phi-líp (người cai trị vùng này từ năm 4 TCN – 34 SCN) đã mở rộng và đổi tên thành phố thành "Sê-sa-rê Phi-líp" (tiếng Hy Lạp: Kaisareia hē Philippou). Tên này có nghĩa là "Sê-sa của Phi-líp", nhằm vinh danh Hoàng đế Caesar (Sê-sa) Augustus và cũng để phân biệt với thành Sê-sa-rê khác ở bờ biển (do Hê-rốt Đại Đế xây dựng). Như vậy, ngay từ tên gọi, nơi đây đã là một biểu tượng của quyền lực chính trị (La Mã) và tôn giáo ngoại giáo.
Sự kiện quan trọng nhất tại Sê-sa-rê Phi-líp được chép trong Ma-thi-ơ 16:13-20, Mác 8:27-30 và Lu-ca 9:18-21. Chúa Giê-xu đưa các môn đồ đến vùng đất này và tại đây, Ngài đã hỏi họ hai câu hỏi then chốt:
"Khi Đức Chúa Jêsus đã vào địa phận thành Sê-sa-rê Phi-líp, bèn hỏi môn đồ rằng: Người ta nói Con người là ai?" (Ma-thi-ơ 16:13).
Câu trả lời từ đám đông phản ánh những quan niệm phổ biến: "Người nầy nói là Giăng Báp-tít, kẻ nói là Ê-li, kẻ khác nói là Giê-rê-mi, hay là một đấng tiên tri nào đó." Tất cả đều là những nhân vật vĩ đại, nhưng vẫn chỉ là con người được Chúa sử dụng.
Sau đó, Chúa Giê-xu hỏi câu hỏi cá nhân và trực tiếp hơn:
"Còn các ngươi thì xưng ta là ai?" (Ma-thi-ơ 16:15).
Giữa khung cảnh của quyền lực La Mã và sự thờ phượng đa thần, Si-môn Phi-e-rơ đã đại diện cho các môn đồ đưa ra lời tuyên xưng vĩ đại:
"Si-môn Phi-e-rơ thưa rằng: Chúa là Đấng Christ, con Đức Chúa Trời hằng sống." (Ma-thi-ơ 16:16).
Lời tuyên xưng này mang ý nghĩa đột phá:
1. "Đấng Christ" (Christos/Χριστός): Đây là từ Hy Lạp dịch từ Messiah/Mashiach (מָשִׁיחַ) trong tiếng Hê-bơ-rơ, có nghĩa là "Đấng được xức dầu". Trong Cựu Ước, các tiên tri, thầy tế lễ và vua được xức dầu để thi hành chức vụ. Phi-e-rơ tuyên xưng Giê-xu chính là Đấng Mê-si được hứa ban – Vua, Tiên Tri và Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm tối cao.
2. "Con Đức Chúa Trời hằng sống": Đây không chỉ là một danh hiệu thiên sai, mà còn khẳng định thần tánh và mối quan hệ độc nhất của Ngài với Đức Chúa Trời. Trong bối cảnh đầy những thần tượng chết (thần Pan, hoàng đế được tôn thờ), Phi-e-rơ tuyên xưng Ngài là Con của Đức Chúa Trời hằng sống.
Chúa Giê-xu đáp lời Phi-e-rơ:
"Bấy giờ, Đức Chúa Jêsus phán rằng: Hỡi Si-môn, con Giô-na, ngươi có phước đó; vì chẳng phải thịt và máu bày tỏ điều ấy cho ngươi đâu, bèn là Cha ta ở trên trời vậy." (Ma-thi-ơ 16:17).
Điều này nhấn mạnh rằng lời tuyên xưng đúng đắn về Đấng Christ không đến từ sự suy luận của con người ("thịt và máu") mà là sự mặc khải siêu nhiên từ chính Đức Chúa Trời.
Việc Chúa Giê-xu chọn Sê-sa-rê Phi-líp cho sự mặc khải này là hoàn toàn có chủ ý và mang những ý nghĩa biểu tượng mạnh mẽ:
1. Sự Tương Phản Giữa Vương Quốc Đức Chúa Trời và Vương Quốc Thế Gian:
Trước mặt Chúa Giê-xu và các môn đồ là những đền thờ nguy nga dành cho Caesar – hiện thân của quyền lực, sự chinh phục và sự tôn thờ nhân tạo của đế quốc La Mã. Trong khung cảnh đó, Chúa Giê-xu công bố một vương quốc khác, không dựa trên vũ lực hay đền đài, mà trên chính thân vị của Ngài – Đấng Christ. Ngài là Vua thật, đối lập với Caesar.
2. Sự Tương Phản Giữa Đức Chúa Trời Hằng Sống và Các Thần Tượng Chết:
Hang động thờ thần Pan tượng trưng cho sự thờ phượng các thế lực thiên nhiên, dục vọng và sự sợ hãi (từ "panic" – hoảng loạn, bắt nguồn từ tên thần Pan). Chúa Giê-xu đứng tại nơi đó để xác lập rằng Ngài là Con của Đức Chúa Trời hằng sống, Đấng tạo dựng và làm chủ thiên nhiên, đem lại sự bình an thật sự.
3. Nền Tảng Của Hội Thánh:
Chúa Giê-xu phán tiếp: "Còn ta, ta bảo ngươi rằng: Ngươi là Phi-e-rơ [Petros/Πέτρος – một hòn đá], ta sẽ lập Hội thánh ta trên đá [petra/πέτρα – tảng đá, nền đá] nầy, các cửa âm phủ chẳng thắng được hội đó." (Ma-thi-ơ 16:18). Nhiều học giả tin rằng "tảng đá" ở đây chính là lời tuyên xưng về Đấng Christ mà Phi-e-rơ vừa đưa ra. Hội Thánh được xây dựng trên nền tảng không gì khác hơn là chân lý về thân vị và công tác của Chúa Giê-xu Christ. Tại nơi tượng trưng cho sức mạnh của sự chết (âm phủ, thần Pan cũng liên quan đến thế giới âm phủ), Chúa Giê-xu tuyên bố sự chiến thắng của Ngài.
Câu chuyện tại Sê-sa-rê Phi-líp không chỉ là một sự kiện lịch sử, mà còn là khuôn mẫu cho đời sống và sự làm chứng của Cơ Đốc nhân.
1. Câu Hỏi Cá Nhân: "Còn ngươi thì xưng Ta là ai?"
Mỗi tín hữu đều phải đối diện với câu hỏi này. Câu trả lời không thể chỉ là giáo lý thuộc lòng, mà phải là sự mặc khải từ Đức Chúa Trời và lòng tin quyết cá nhân. Chúng ta tuyên xưng Ngài là Đấng Christ – Cứu Chúa, Chủ Tể duy nhất của đời sống mình; và là Con Đức Chúa Trời hằng sống – Đấng đáng để chúng ta phó thác hoàn toàn.
2. Tuyên Xưng Đức Tin Giữa Một Thế Giới Đa Thần:
Xã hội ngày nay cũng đầy rẫy những "Sê-sa" (chủ nghĩa tiêu thụ, quyền lực, chủ nghĩa cá nhân cực đoan) và những "thần Pan" (các triết lý, tâm linh giả, sự thờ phượng thiên nhiên thay vì Đấng Tạo Hóa). Cơ Đốc nhân được kêu gọi can đảm tuyên xưng Chúa Giê-xu là Chân Thần duy nhất và là Chúa, ngay trong môi trường đó.
3. Xây Dựng Đời Sống và Hội Thánh Trên Đúng Nền Tảng:
Cá nhân và Hội Thánh chỉ vững vàng khi được xây dựng trên "tảng đá" là chính Chúa Giê-xu Christ và lẽ thật về Ngài. Mọi chương trình, cấu trúc hay phương pháp sẽ sụp đổ nếu không đặt Ngài làm trung tâm và nền tảng. Lời tuyên xưng của Phi-e-rơ phải là tâm điểm của sự giảng dạy, thờ phượng và nếp sống Hội Thánh.
4. Sự Bảo Đảm Về Chiến Thắng:
Lời hứa "các cửa âm phủ chẳng thắng được" (Ma-thi-ơ 16:18) cho chúng ta sự bảo đảm. Dù Hội Thánh đối diện với sự chống đối, thách thức từ các thế lực tối tăm, nhưng quyền năng của sự chết và tội lỗi đã bị Chúa Christ đánh bại. Sự sống lại của Ngài là bằng chứng tối hậu. Hội Thánh được xây trên Đấng Christ sẽ đứng vững đời đời.
Thành Sê-sa-rê Phi-líp trong Kinh Thánh là một phông nền biểu tượng đầy kịch tính cho một lời tuyên xưng thần học vĩ đại. Nó dạy chúng ta rằng đức tin Cơ Đốc không mơ hồ, mà được đặt trên một nhân vật lịch sử cụ thể – Giê-xu thành Na-xa-rét, Đấng được xác nhận là Christ và Con Đức Chúa Trời. Sự lựa chọn địa điểm của Chúa Giê-xu cho thấy vương quốc của Ngài xung đột trực tiếp và chiến thắng mọi hệ thống quyền lực và tôn giáo giả của thế gian.
Ngày nay, mỗi chúng ta đều đứng trước "vùng đất Sê-sa-rê Phi-líp" của đời mình – nơi có những áp lực, những thần tượng và những quan điểm trái chiều. Câu hỏi "Còn ngươi thì xưng Ta là ai?" vẫn vang vọng. Ước mong chúng ta, như Phi-e-rơ, nhận được sự mặc khải từ Cha Thiên Thượng và can đảm tuyên xưng: "Ngài là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống". Trên nền tảng vững chắc này, đời sống cá nhân và Hội Thánh sẽ đứng vững trước mọi cơn bão và chiến thắng quyền lực của sự chết, hướng đến sự sống đời đời trong Ngài.