Bài học từ các phép lạ ngày Sa-bát của Chúa
Trong chức vụ công khai của mình, Chúa Giê-xu đã thực hiện nhiều phép lạ vào ngày Sa-bát, gây ra không ít tranh cãi với giới lãnh đạo tôn giáo đương thời. Những sự kiện này không chỉ bày tỏ quyền năng và lòng thương xót của Đấng Mê-si, mà còn mặc khải ý nghĩa đích thực của ngày Sa-bát và những nguyên tắc vĩnh hằng cho đời sống con dân Chúa. Bài viết này sẽ khảo sát các phép lạ tiêu biểu, phân tích bối cảnh Kinh Thánh, rút ra những bài học thuộc linh sâu sắc và áp dụng thực tiễn cho Cơ Đốc nhân ngày nay.
I. Bối cảnh lịch sử và thần học về ngày Sa-bát
Ngày Sa-bát (שַׁבָּת, Shabbat – nghỉ ngơi) là một điều răn quan trọng trong luật Môi-se (Xuất Ê-díp-tô 20:8-11), nhắc nhở dân Y-sơ-ra-ên nghỉ ngơi và tưởng nhớ công cuộc sáng tạo của Đức Chúa Trời. Tuy nhiên, qua thời gian, các nhà lãnh đạo tôn giáo đã thêm vào hàng trăm quy định tỉ mỉ (truyền thống trưởng lão) để “bảo vệ” ngày Sa-bát, biến nó thành một gánh nặng nề nề thay vì một phước lành. Chúa Giê-xu đã liên tục thách thức sự giả hình và hình thức đó, đặc biệt qua các phép lạ Ngài thực hiện vào ngày Sa-bát.
II. Các phép lạ ngày Sa-bát và bài học rút ra
1. Môn đồ bứt lúa (Ma-thi-ơ 12:1-8; Mác 2:23-28; Lu-ca 6:1-5)
Khi Chúa và các môn đồ đi qua đồng lúa, các môn đồ vì đói nên bứt gié lúa, vò trong tay mà ăn. Người Pha-ri-si lập tức buộc tội họ đã vi phạm ngày Sa-bát vì đã “làm mùa gặt” – một trong 39 công việc bị cấm. Chúa Giê-xu đáp lại bằng hai lập luận: (1) nhắc lại việc Đa-vít và những người theo ông đã ăn bánh thánh khi đói (1 Sa-mu-ên 21:1-6) – điều luật nghiêm cấm nhưng được Chúa dung thứ vì nhu cầu; (2) các thầy tế lễ trong đền thờ vẫn làm việc vào ngày Sa-bát mà không bị tội. Sau đó Ngài tuyên bố: “Vả, ngày Sa-bát vì loài người mà lập, chớ chẳng phải loài người vì ngày Sa-bát. Cho nên Con người cũng là Chúa ngày Sa-bát” (Mác 2:27-28).
Bài học: Ngày Sa-bát được ban cho để đáp ứng nhu cầu của con người, không phải để áp bức họ. Chúa Giê-xu, với tư cách là Con Người (Đa-ni-ên 7:13-14), là Chủ của ngày Sa-bát, Ngài có toàn quyền xác định ý nghĩa và cách áp dụng đích thực.
2. Chữa lành người teo tay (Ma-thi-ơ 12:9-14; Mác 3:1-6; Lu-ca 6:6-11)
Vào ngày Sa-bát khác, Chúa vào nhà hội và gặp một người teo tay. Người Pha-ri-si rình rập xem Ngài có chữa lành không để tìm cớ buộc tội. Biết rõ ý tưởng họ, Chúa hỏi: “Trong ngày Sa-bát, nên làm điều lành hay điều dữ, nên cứu người hay giết người?” (Mác 3:4). Họ im lặng. Chúa phán bảo người bệnh giơ tay ra, tay liền được lành. Thay vì vui mừng, họ đầy lòng giận dữ và bàn mưu giết Ngài.
Bài học: Làm điều lành (ἀγαθοποιέω – agathopoieō) và cứu mạng người là hoàn toàn phù hợp với tinh thần Sa-bát. Lòng thương xót và sự sống quan trọng hơn việc tuân thủ các quy định hình thức. Hơn nữa, sự cứng lòng và giả hình có thể dẫn đến những quyết định độc ác.
3. Chữa lành người đàn bà còng lưng (Lu-ca 13:10-17)
Một ngày Sa-bát, Chúa đang giảng dạy trong nhà hội thì thấy một phụ nữ bị quỷ ám suốt 18 năm, lưng còng không đứng thẳng được. Ngài gọi bà đến và nói: “Hỡi đàn bà kia, ngươi đã được giải cứu khỏi bệnh”, rồi đặt tay trên bà, tức thì bà đứng thẳng lên và ngợi khen Đức Chúa Trời. Người cai nhà hội tức giận nói với dân chúng rằng đã có sáu ngày để làm việc, nên đến những ngày đó mà chữa bệnh, đừng đến ngày Sa-bát. Chúa đáp: “Hỡi kẻ giả hình, mỗi người trong các ngươi, đến ngày Sa-bát, há không mở chuồng bò hoặc lừa mình dắt ra uống nước sao? Con gái của Áp-ra-ham nầy, bị Sa-tan trói buộc đã mười tám năm, há chẳng nên mở trói cho nó trong ngày Sa-bát sao?” (Lu-ca 13:15-16). Lời đó khiến các đối thủ hổ thẹn, còn dân chúng vui mừng.
Bài học: Ngày Sa-bát là ngày giải phóng khỏi sự trói buộc của ma quỷ và tội lỗi. Chúa Giê-xu đến để phá hủy công việc của ma quỷ (1 Giăng 3:8). Nếu người ta có thể chăm lo cho súc vật vào ngày Sa-bát, thì việc giải phóng con người lại càng hợp lý hơn.
4. Chữa lành người mắc bệnh phù (Lu-ca 14:1-6)
Khi Chúa vào nhà một người Pha-ri-si đầu mục để dùng bữa vào ngày Sa-bát, có một người mắc bệnh phù (sưng nước) đứng trước mặt Ngài. Chúa hỏi những thầy dạy luật và Pha-ri-si: “Trong ngày Sa-bát, có được phép chữa bệnh hay không?” Họ làm thinh. Ngài nắm tay người bệnh, chữa lành và cho về. Rồi Ngài hỏi: “Ai trong các ngươi có con lừa hoặc bò sa xuống giếng, chẳng lập tức kéo nó lên trong ngày Sa-bát sao?” Họ không thể bẻ lại được.
Bài học: Việc cứu giúp khẩn cấp, phục hồi sự sống cho người hay vật đều là hành động thương xót mà ngay cả những người giữ luật nghiêm ngặt cũng chấp nhận. Điều này càng củng cố nguyên tắc: làm điều tốt trong ngày Sa-bát là hợp lý, thậm chí là bắt buộc nếu có cơ hội.
5. Chữa lành người bại tại Bê-tết-đa (Giăng 5:1-18)
Tại hồ Bê-tết-đa ở Giê-ru-sa-lem, có một người bại nằm liệt 38 năm. Chúa Giê-xu bảo: “Hãy đứng dậy, vác giường của ngươi và bước đi!” Người ấy liền được lành, vác giường mà đi. Vì là ngày Sa-bát, người Do Thái trách ông đã vác giường – vi phạm luật cấm mang vác. Khi biết là Chúa Giê-xu đã chữa lành, họ tìm cách giết Ngài vì đã phá Sa-bát và vì Ngài xưng Đức Chúa Trời là Cha, làm cho mình ngang hàng với Đức Chúa Trời. Chúa giải thích: “Cha Ta làm việc cho đến bây giờ, Ta cũng làm việc như vậy” (Giăng 5:17).
Bài học: Chúa Giê-xu đồng đẳng với Đức Chúa Trời, Ngài tiếp tục công việc của Cha – công việc của sự sáng tạo, duy trì và cứu chuộc. Ngài có quyền ban sự sống và chữa lành bất kỳ ngày nào. Sa-bát không thể ngăn cản công việc cứu rỗi của Đức Chúa Trời; ngược lại, ngày Sa-bát chính là thời điểm thích hợp để con người được phục hồi và tận hưởng sự nghỉ ngơi thật.
6. Chữa lành người mù từ thuở sanh (Giăng 9:1-41)
Trong ngày Sa-bát, Chúa Giê-xu thấy một người mù từ lúc mới sinh. Ngài nhổ nước miếng xuống đất, trộn thành bùn và xức trên mắt người mù, rồi bảo anh đi rửa ở hồ Si-lô-ê. Anh vâng lời và được sáng mắt. Nhưng vì hành động trộn bùn và xức mắt bị xem là “làm việc” trong ngày Sa-bát, người Pha-ri-si kết án Chúa không phải từ Đức Chúa Trời. Họ tuyên bố: “Người nầy không phải từ Đức Chúa Trời, vì không giữ ngày Sa-bát” (Giăng 9:16). Chúa Giê-xu sau đó tuyên bố: “Ta là sự sáng của thế gian” (Giăng 9:5) và quở trách sự mù lòa thuộc linh của họ.
Bài học: Công việc của Đấng Mê-si là mở mắt thuộc linh cho người mù. Những kẻ tự cho mình thấy nhưng lại không nhận biết Đấng cứu thế thật sự đang mù lòa. Việc Chúa làm vào ngày Sa-bát chính là dấu hiệu của thời đại Mê-si (Ê-sai 35:5-6). Ngày Sa-bát là thời điểm hoàn hảo để con người tiếp nhận sự sáng và sự sống từ Chúa.
7. Đuổi quỷ trong nhà hội (Mác 1:21-28; Lu-ca 4:31-37)
Vào ngày Sa-bát, Chúa Giê-xu giảng dạy trong nhà hội tại Ca-bê-na-um, lời giảng đầy thẩm quyền khác hẳn các thầy thông giáo. Bỗng một người bị tà linh kêu lên: “Hỡi Giê-xu người Na-xa-rét, chúng tôi với Ngài có sự gì chăng? Ngài đến để tiêu diệt chúng tôi sao? Tôi biết Ngài là ai: là Đấng Thánh của Đức Chúa Trời!” Chúa quở nặng tà linh và đuổi nó ra. Mọi người kinh ngạc và nói: “Đạo mới là đạo gì vậy? Người lấy quyền phép truyền lệnh cho các tà linh, và chúng vâng lệnh Ngài!” (Mác 1:27).
Bài học: Chúa Giê-xu có quyền phá vỡ xiềng xích của ma quỷ, giải phóng con người khỏi ách nô lệ thuộc linh. Đây là dấu hiệu của vương quốc Đức Chúa Trời (Lu-ca 11:20). Ngày Sa-bát – ngày nghỉ ngơi – cũng là ngày mà con người được tự do khỏi mọi gánh nặng tội lỗi.
III. Các nguyên tắc tổng quát rút ra từ các phép lạ ngày Sa-bát
- Sa-bát vì con người: Mục đích nguyên thủy của ngày Sa-bát là để con người được nghỉ ngơi và hưởng phước, không phải để trở thành ách nặng (Mác 2:27).
- Chúa Giê-xu là Chủ ngày Sa-bát: Ngài có thẩm quyền tối cao đối với ngày này và định nghĩa cách áp dụng đúng đắn (Mác 2:28).
- Làm điều tốt là hợp pháp: Cứu giúp, chữa lành, giải phóng đều là những việc tốt (ἀγαθοποιέω) và không vi phạm ý muốn Đức Chúa Trời cho ngày Sa-bát (Mác 3:4).
- Lòng thương xót hơn của lễ: Đức Chúa Trời muốn sự nhân từ hơn là sinh tế (Ô-sê 6:6), và Chúa Giê-xu đã nhắc lại điều này (Ma-thi-ơ 12:7).
- Sa-bát là hình bóng về sự nghỉ ngơi trong Đấng Christ: Sách Hê-bơ-rơ dạy rằng còn một ngày nghỉ cho dân Đức Chúa Trời; ai bước vào sự nghỉ đó là nghỉ công việc mình như Đức Chúa Trời đã nghỉ (Hê-bơ-rơ 4:9-10). Chúa Giê-xu mời gọi: “Hãy đến với Ta, hỡi những ai mệt mỏi và gánh nặng, Ta sẽ cho các ngươi được nghỉ ngơi” (Ma-thi-ơ 11:28).
IV. Ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân
Ngày nay, Cơ Đốc nhân không còn bị ràng buộc bởi luật Sa-bát Cựu Ước (Cô-lô-se 2:16-17; Rô-ma 14:5-6), nhưng chúng ta vẫn giữ ngày Chúa Nhật (ngày thứ nhất trong tuần) để kỷ niệm sự sống lại của Chúa Giê-xu và nhóm lại thờ phượng. Từ những bài học trên, chúng ta có thể rút ra những ứng dụng sau:
- Ưu tiên lòng thương xót và việc lành: Dù vào ngày thờ phượng hay bất cứ ngày nào, chúng ta phải sẵn sàng làm điều tốt, giúp đỡ người khác, đặc biệt là những người đang đau khổ. Đừng để các quy định tôn giáo hình thức ngăn cản hành động yêu thương.
- Tránh chủ nghĩa hình thức và giả hình: Hãy xét lại động cơ của mình trong việc giữ ngày Chúa Nhật. Có phải chúng ta chỉ tập trung vào những điều cấm kỵ bên ngoài mà bỏ qua tấm lòng và mục đích của Chúa? Hãy nhớ rằng “Con người là Chúa ngày Sa-bát”.
- Nghỉ ngơi thuộc linh: Ngày Chúa Nhật nên là thời gian để chúng ta ngưng công việc thường nhật, tìm sự nghỉ ngơi nơi Chúa, học Lời Ngài, và được tái tạo. Đây là cơ hội để nhớ rằng sự cứu rỗi của chúng ta dựa trên ân điển, không phải công việc.
- Phục vụ và thờ phượng: Việc nhóm lại với Hội thánh, tham dự lễ báp-têm, tiệc thánh, ca ngợi và nghe giảng là những hoạt động trọng tâm. Đồng thời, chúng ta cũng có thể sử dụng ngày này để thăm viếng người bệnh, khích lệ người yếu đuối, chia sẻ phúc âm – tất cả đều là công việc của Chúa.
- Nhận biết Chúa Giê-xu là Chủ của mọi thời gian: Mọi ngày đều thuộc về Chúa, nhưng Ngài ban cho chúng ta một ngày đặc biệt để nhắc nhở về sự cứu rỗi và sự nghỉ ngơi đời đời trong Ngài. Hãy tận hưởng sự tự do trong Đấng Christ.
V. Kết luận
Các phép lạ ngày Sa-bát của Chúa Giê-xu không chỉ bày tỏ quyền năng và lòng nhân từ của Đấng Mê-si, mà còn dạy chúng ta những bài học sâu sắc về bản chất của ngày Sa-bát, về mối quan hệ giữa luật pháp và ân điển, về sự ưu tiên của lòng thương xót, và về thẩm quyền tối thượng của Con Đức Chúa Trời. Là con dân của Chúa ngày nay, chúng ta được mời gọi bước vào sự nghỉ ngơi thuộc linh mà Ngài đã hoàn thành, đồng thời sống một đời sống yêu thương và phục vụ, không bị ràng buộc bởi chủ nghĩa hình thức, nhưng tự do trong Thánh Linh. Hãy để mỗi ngày Chúa Nhật trở thành một cơ hội nhắc nhở và nếm trước sự nghỉ ngơi đời đời trong Vương quốc của Ngài.