Chuyến bay Aliyah của người Do Thái là gì?

Trong những thập niên gần đây, cụm từ “chuyến bay Aliyah” xuất hiện ngày càng nhiều trên các phương tiện truyền thông và trong các cuộc thảo luận của cộng đồng Cơ Đốc. Nhưng ý nghĩa thật sự của nó là gì? “Aliyah” (עלייה) là một từ tiếng Hê-bơ-rơ có nghĩa là “sự đi lên” hoặc “thăng tiến”. Trong truyền thống Do Thái, từ này được dùng để mô tả hành động của người Do Thái từ khắp nơi trên thế giới trở về vùng đất Y-sơ-ra-ên, đặc biệt là trong bối cảnh hiện đại khi họ được đưa về bằng những chuyến bay được tổ chức đặc biệt. Những chuyến bay này không chỉ là một sự kiện nhân đạo hay chính trị, mà còn mang ý nghĩa tiên tri sâu sắc được báo trước trong Kinh Thánh.

1. Nền tảng Kinh Thánh về Aliyah

Kinh Thánh Cựu Ước chứa đựng nhiều lời hứa và tiên tri về việc Đức Chúa Trời sẽ đem dân Y-sơ-ra-ên trở về từ các nước mà họ bị phân tán. Một trong những lời tiên tri nổi bật nhất là trong sách Ê-sai:

“Đừng sợ, vì ta ở cùng ngươi; ta sẽ đem dòng dõi ngươi từ phương đông lại, và thâu họp ngươi từ phương tây. Ta sẽ bảo phương bắc rằng: Hãy trả! và bảo phương nam rằng: Chớ ngăn cấm! Hãy đem các con trai ta từ nơi xa đến, và các con gái ta từ nơi đầu cùng đất.” (Ê-sai 43:5-6)

Các sách tiên tri khác cũng đồng thanh:

• Giê-rê-mi 16:14-15: “Nầy, đến những ngày, Đức Giê-hô-va phán, người ta sẽ không còn nói rằng: Thật như Đức Giê-hô-va hằng sống, là Đấng đã đem con cái Y-sơ-ra-ên lên khỏi đất Ê-díp-tô; nhưng nói rằng: Thật như Đức Giê-hô-va hằng sống, là Đấng đã đem con cái Y-sơ-ra-ên lên khỏi phương bắc và khỏi các nước mà Ngài đã đuổi họ đến.”
• Ê-xê-chi-ên 36:24: “Vì ta sẽ thâu lấy các ngươi khỏi giữa các dân, gom các ngươi từ mọi nước, và đem các ngươi về trong đất riêng của mình.”
• Ê-xê-chi-ên 37:21: “Hãy nói cùng chúng nó rằng: Chúa Giê-hô-va phán như vầy: Nầy, ta sẽ lấy con cái Y-sơ-ra-ên ra khỏi các dân tộc mà chúng nó đã đi đến; ta sẽ nhóm chúng nó lại từ bốn phương, và đem chúng nó về trong đất riêng của mình.”

Những câu Kinh Thánh trên khẳng định rằng sự trở về của dân Do Thái về vùng đất Y-sơ-ra-ên là một phần trong kế hoạch cứu chuộc của Đức Chúa Trời, và ngày nay chúng ta đang chứng kiến lời tiên tri ấy được ứng nghiệm một cách sống động thông qua các làn sóng Aliyah.

2. Lịch sử Aliyah: Từ Thời Kỳ Lưu Đày Đến Những Chuyến Bay Hiện Đại

2.1. Những Làn Sóng Aliyah Đầu Tiên

Ý tưởng về việc người Do Thái trở về quê hương đã xuất hiện từ nhiều thế kỷ, nhưng phong trào hiện đại bắt đầu vào cuối thế kỷ 19 với sự xuất hiện của chủ nghĩa Phục quốc Do Thái (Zionism). Làn sóng Aliyah thứ nhất (1882-1903) chứng kiến khoảng 35.000 người Do Thái từ Đông Âu di cư đến Palestine (lúc đó thuộc Đế quốc Ottoman). Họ xây dựng những khu định cư nông nghiệp đầu tiên. Tiếp theo là làn sóng thứ hai (1904-1914) với khoảng 40.000 người, chủ yếu từ Nga và Ba Lan.

Sau Thế chiến thứ nhất, Palestine trở thành lãnh thổ ủy trị của Anh, và làn sóng thứ ba (1919-1923) đưa thêm 40.000 người Do Thái về. Những làn sóng tiếp theo diễn ra trong thập niên 1920-30, bao gồm cả việc người Do Thái chạy trốn khỏi sự bức hại của Đức quốc xã.

2.2. Sự Thành Lập Nhà Nước Israel và Luật Hồi Hương

Ngày 14 tháng 5 năm 1948, Nhà nước Israel tuyên bố độc lập. Ngay lập tức, Luật Hồi Hương (Law of Return) được thông qua, trao quyền cho mọi người Do Thái trên thế giới được quyền định cư tại Israel và nhận quốc tịch. Điều này đã mở ra cánh cửa cho hàng loạt đợt Aliyah ồ ạt. Trong những năm 1948-1951, hơn 700.000 người Do Thái từ hơn 50 quốc gia đã hồi hương, bao gồm những người sống sót sau Holocaust và các cộng đồng Do Thái từ các nước Ả Rập.

2.3. Các Chuyến Bay Aliyah Đặc Biệt

Thuật ngữ “chuyến bay Aliyah” thường dùng để chỉ những chuyến bay được tổ chức để chuyên chở những người Do Thái từ các quốc gia có hoàn cảnh khó khăn về Israel. Một số sự kiện nổi bật:

• Chiến dịch “Cánh chim Ưng” (Operation Eagle Wing): năm 1950, hơn 120.000 người Do Thái từ Iraq được đưa về Israel qua một loạt chuyến bay bí mật.
• Chiến dịch “Mô-sê” (Operation Moses): năm 1984-1985, hơn 8.000 người Do Thái Ethiopia được di tản bằng đường hàng không từ Sudan về Israel.
• Chiến dịch “Sa-lô-môn” (Operation Solomon): năm 1991, trong vòng 36 giờ, 34 chuyến bay đã đưa 14.500 người Do Thái Ethiopia về Israel, bao gồm cả những người đang lâm nguy vì nội chiến.
• Aliyah từ Liên Xô cũ và các nước Đông Âu: sau khi bức tường Berlin sụp đổ, hơn một triệu người Do Thái từ Liên Xô cũ đã về Israel trong thập niên 1990.
• Gần đây: các chuyến bay Aliyah từ Ukraine, Nga, Pháp, Argentina… tiếp tục đưa người Do Thái về quê hương, đặc biệt trong bối cảnh bất ổn chính trị và làn sóng bài Do Thái gia tăng.

Những chuyến bay này thường được tài trợ bởi Chính phủ Israel, tổ chức Do Thái và cả các tổ chức Cơ Đốc trên khắp thế giới. Một trong những tổ chức Cơ Đốc tích cực nhất là Quỹ Khẩn cấp Ê-bê-nê-se (Ebenezer Emergency Fund) và Cơ quan Cơ Đốc Quốc tế vì Jerusalem (ICEJ).

3. Ý Nghĩa Thần Học và Tiên Tri của Aliyah

Đối với Cơ Đốc nhân, Aliyah không chỉ là sự kiện lịch sử hay chính trị, mà còn là sự ứng nghiệm lời tiên tri Kinh Thánh, bày tỏ sự thành tín của Đức Chúa Trời đối với giao ước Ngài đã lập với Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp. Đức Chúa Trời phán cùng Áp-ra-ham:

“Ta sẽ lập giao ước cùng ngươi và cùng dòng dõi ngươi trải qua các đời, thành giao ước đời đời, để làm Đức Chúa Trời của ngươi và của dòng dõi ngươi. Ta sẽ cho ngươi và dòng dõi ngươi xứ mà ngươi đang kiều ngụ, tức toàn xứ Ca-na-an, làm kỷ phần; và ta sẽ làm Đức Chúa Trời của họ.” (Sáng Thế Ký 17:7-8)

Giao ước đất đai này là vĩnh viễn, và dù dân Y-sơ-ra-ên có bị phân tán vì tội lỗi, Đức Chúa Trời vẫn hứa sẽ đem họ trở về. Tiên tri A-mốt cũng nói:

“Ta sẽ đem phu tù của dân Y-sơ-ra-ên ta trở về; chúng nó sẽ lập lại các thành đổ nát và ở đó; chúng nó sẽ trồng vườn nho và uống rượu nó, sẽ cày cấy vườn mình và ăn trái nó. Ta sẽ lại trồng chúng nó trên đất chúng nó, và chúng nó không hề bị nhổ khỏi đất mình mà ta đã ban cho, phán là Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi.” (A-mốt 9:14-15)

Trong Tân Ước, sứ đồ Phao-lô nói về mầu nhiệm của dân Y-sơ-ra-ên trong Rô-ma 11:25-27:

“Vả, hỡi anh em, tôi không muốn anh em chẳng biết sự mầu nhiệm nầy, e anh em khôn ngoan theo ý mình chăng: ấy là một phần dân Y-sơ-ra-ên đã sa vào sự cứng lòng, cho đến chừng nào số dân ngoại nhập vào được đầy đủ; vậy thì cả dân Y-sơ-ra-ên sẽ được cứu, như có chép rằng: Đấng Giải cứu sẽ đến từ Si-ôn, cất sự vô đạo ra khỏi Gia-cốp; ấy là giao ước mà ta sẽ lập với chúng nó, khi ta xóa tội lỗi chúng nó đi.”

Do đó, sự trở về của dân Do Thái không chỉ là sự chuẩn bị cho giai đoạn cuối cùng của lịch sử, mà còn là dấu hiệu cho thấy ngày Chúa Giê-xu Christ tái lâm đang đến gần. Vì thế, Cơ Đốc nhân cần quan tâm và ủng hộ Aliyah như một phần của việc vâng theo ý muốn Đức Chúa Trời và cầu nguyện cho sự cứu rỗi của dân Y-sơ-ra-ên.

4. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân

Là những người tin Chúa Giê-xu, chúng ta có thể tham gia vào công tác Aliyah theo nhiều cách thiết thực:

4.1. Cầu Nguyện Cho Dân Y-sơ-ra-ên và Hòa Bình Của Giê-ru-sa-lem

Kinh Thánh dạy: “Hãy cầu hòa bình cho Giê-ru-sa-lem; phàm kẻ nào yêu mến ngươi được thới-thịnh!” (Thi thiên 122:6). Chúng ta cần cầu nguyện cho sự an toàn của người Do Thái đang sống trong vùng đất ấy, cho các chuyến bay Aliyah được an toàn, và cho nhiều người Do Thái nhận biết Chúa Giê-xu là Đấng Mê-si của họ.

4.2. Hỗ Trợ Các Tổ Chức Cơ Đốc Đang Giúp Đỡ Aliyah

Nhiều tổ chức Cơ Đốc như ICEJ, Ebenezer, Jewish Voice Ministries… đang tích cực tài trợ các chuyến bay Aliyah, cung cấp tài chính, hàng hóa và hỗ trợ nhập cư cho những người Do Thái hồi hương. Chúng ta có thể đóng góp tài chính hoặc tham gia với tư cách tình nguyện viên để góp phần vào công việc nầy.

4.3. Học Hỏi Và Chia Sẻ Về Ý Nghĩa Tiên Tri Của Aliyah

Hiểu biết Kinh Thánh về Aliyah giúp chúng ta có cái nhìn đúng đắn về các sự kiện thời sự. Chúng ta nên nghiên cứu lời tiên tri và chia sẻ với anh em tín hữu để cùng nhau nhận biết sự thành tín của Đức Chúa Trời và sống với lòng trông đợi ngày Chúa trở lại.

4.4. Đứng Vững Chống Lại Chủ Nghĩa Bài Do Thái

Lịch sử đã chứng minh chủ nghĩa bài Do Thái luôn là công cụ của ma quỷ để ngăn cản kế hoạch của Đức Chúa Trời. Cơ Đốc nhân cần lên án mọi hình thức kỳ thị, phân biệt đối xử với người Do Thái, và ủng hộ quyền tự quyết của dân tộc Israel theo lời hứa của Chúa.

4.5. Tiếp Cận Với Tình Yêu Của Chúa Giê-xu

Mục đích tối hậu của mọi sự là để dân Y-sơ-ra-ên được cứu. Sứ đồ Phao-lô viết: “Vậy nếu sự sa ngã của họ là sự giàu có cho thế gian, và sự hư không của họ là sự giàu có cho dân ngoại, thì huống chi là sự đầy đủ của họ!” (Rô-ma 11:12). Chúng ta nên yêu thương, cầu nguyện và tìm cơ hội chia sẻ Phúc Âm cho người Do Thái một cách tôn trọng và khiêm nhường.

5. Kết Luận

“Chuyến bay Aliyah” là hiện thân sống động của lời tiên tri Kinh Thánh đang được ứng nghiệm trước mắt chúng ta. Mỗi chuyến bay mang những người Do Thái về lại quê hương là một lời nhắc nhở về sự thành tín và quyền năng của Đức Chúa Trời, Đấng giữ giao ước đời đời với dân Ngài. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được mời gọi tham gia vào công việc này qua sự cầu nguyện, hỗ trợ và rao truyền sự thật. Hãy để lòng chúng ta hướng về Giê-ru-sa-lem và cầu xin Chúa sớm hoàn tất kế hoạch Ngài cho dân Y-sơ-ra-ên và cho toàn thể nhân loại. “Vì Đức Giê-hô-va sẽ xây cất Si-ôn, Ngài sẽ hiện ra trong sự vinh hiển Ngài.” (Thi thiên 102:16)